​Mali’de 38 asker ve 15 terörist öldürüldü, 50 kayıp asker aranıyor

Fransız askerleri Mali'de gerçekleştirilen operasyonlara katılıyor (Reuters)
Fransız askerleri Mali'de gerçekleştirilen operasyonlara katılıyor (Reuters)
TT

​Mali’de 38 asker ve 15 terörist öldürüldü, 50 kayıp asker aranıyor

Fransız askerleri Mali'de gerçekleştirilen operasyonlara katılıyor (Reuters)
Fransız askerleri Mali'de gerçekleştirilen operasyonlara katılıyor (Reuters)

Terör saldırılarının ardından Mali ordusu ve silahlı gruplar arasında yaşanan çatışmalarda bilanço arttı. Söz konusu örgütlerin Mağrip el-Kaidesi'ne bağlı oldukları tahmin ediliyor. Mali hükümeti, cuma günü, yaptığı açıklamada 53 kişinin öldüğünü doğrulamıştı.
Mali Savunma Bakanı Ibrahima Dahirou Dembele, perşembe günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, geçen salı günü gerçekleşen terör saldırısı ve çatışmaların ardından 38 asker ve 15 teröristin öldürdüğünü açıklamıştı. Saldırı, ülkenin merkezinde yer alan Mopti bölgesindeki ordu karargahlarını hedef aldı.
Mali Savunma Bakanı, Terör saldırısının hedef aldığı kamplara yaptığı ziyaretin ardından yeni bilançoyu açıkladı. Mali ordusunun takviye kuvvetleri tarafından bölgede gerçekleştirilen arama çalışmalarının ardından 30 asker bulundu. Hala 50 askerin kayıp olduğu ve arama çalışmalarının devam ettiği bildirildi.
Mali hükümeti daha önce 25 asker ve saldırıyı gerçekleştiren 15 teröristin öldüğünü açıklamıştı. Hükümet verilerine göre 27 asker hala kayıp.
Malili yetkililer, kayıp askerlerin bölgede faaliyet gösteren terörist gruplar tarafından esir alınmasından korkuyor. Terörist gruplar, kaçırdıkları askerleri sorguladıktan sonra Mali hapishanelerinde tutuklu bulunan terörist unsurların serbest kalması veya fidye karşılığında askerleri serbest bırakmak için görüşmeler yapması bekleniyor.
Bu kanlı saldırı, Mali kamuoyunu kızdırırken, siyasi ve sivil toplum çevrelerinde şok etkisi yarattı. Mali’nin ana muhalefet partisi "Mali terörizm trajedisi altında devam edemez" açıklamasında bulundu. Ana muhalefet partisi, Malililerin güvenliğinin sağlanması konusunda tüm sorumluluğun Cumhurbaşkanı Ibrahima Bakir Keita’ya ait olduğunu belirtti. Saldırıları kınayarak, teröristlerin yakın zamanda yeni bir tehlikeli strateji için kolları sıvadığını belirten parti yöneticileri, söz konusu stratejinin hedefleri ve çalışma yöntemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ifade ediyorlar. Parti, uluslararası toplumu Mali'de kalıcı barışı güvence altına almak için çabalarını yoğunlaştırmaya ve Mali ordusuna teröristlere karşı yürüttüğü sert mücadelede destek vermeye çağırdı.
El Kaide bağlantılı grupların ülkenin kuzeyini kontrolüne geçirmesi nedeniyle, 2012'den bu yana Mali sık sık terör saldırıları ile karşı karşıya kalıyor. Ocak 2013’te Fransa’nın müdahalesi olmasaydı söz konusu örgütler başkent Bamako’yu da ele geçireceklerdi. Bu müdahale Malili yetkililerin talebi üzerine geldi. El Kaide savaşçıları Mali’nin kuzeyindeki ana şehirlerden çıkarıldı. Teröristler, uzak çöl bölgelerinin yanı sıra Cezayir ve Nijer sınırına yakın dağlara sığındılar. Strateji değişikliğine giden örgüt vur-kaç yöntemiyle orduya ağır kayıp verdiriyor. Örgüt, başta Mali ordusu olmak üzere, Birleşmiş Milletler Barışı Koruma Kuvvetleri (MINUSMA) (15 bin asker) ve Fransız “Barkhane” kuvvetlerine (4 bin beş yüz asker) saldırılar yapıyor.
Bununla birlikte, terörist gruplar Burkina Faso ve Nijer gibi Mali’nin komşu ülkelerini de kapsayacak şekilde faaliyetlerini genişlettiler. Nijerya ordusu ve Çad, Nijer ve Kamerun'dan gelen bölgesel kuvvetlerin güçlü saldırılarının hedefi olmasına rağmen Boko Haram, Nijerya’nın kuzeyinde kanlı terör saldırılarına devam ediyor.



Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruz

Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
TT

Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruz

Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)

Küçük uluslar büyük dönüşümler sırasında nasıl davranır? Jeopolitik depremler karşısında rasyonalite ve siyasi gerçekçiliğin anlamı nedir? Bu ulusların kaderinde kaybet-kaybet durumu mu var ve yapabilecekleri tek şey kayıplarını mümkün olduğunca en aza indirmeye çalışmak mı? Tarih, tek bir ulustan oluşan tek bir imparatorluktan bahsetmez.

İmparatorluklar içindeki çok sayıda ulusa, itaat etmeleri ve iktidarın sınırlarına uymaları karşılığında güvenlik, barış ve refah vaat edilmiştir. Merkezi otoriteye karşı isyan, yok edilme noktasına varacak kadar ağır bir şekilde cezalandırılır.

İmparatorluktaki gücün merkezi evrenin ekseniydi. Işık ve güç bu eksenden çevreye sızarak belli bir siyasi modelin yanı sıra kültürel ve uygarlık mirasını da empoze ederdi. Merkez zayıfladığında, çevre gevşer ve kozmik eksen bir yerde düşer, ancak başka bir yerde ortaya çıkar. İmparatorluklar Anka kuşları gibidir. Yeni bir imparatorluk, selefinin küllerinden doğar.

Değişim zamanlarında, küçük uluslar iki olası seçim yapmak zorundadır: Birincisi, yeni güce karşı isyan etmek ve bedelini ödemek. İkincisi ise güçlerini birleştirmek ve ‘Yaşasın imparatorluk’ diyen bayrağı değiştirmek.

Fransız düşünür Jacques Attali, imparatorlukların yükselişinin belirli belirleyicileri ve gereklilikleri olduğunu, bunların en önemlilerinin coğrafi büyüklük, nüfus, zenginlik ve büyük projeyi finanse etme yeteneği olduğunu söyler. Ancak bunlardan en önemlisi, imparatorluğun dayandığı ve diğer ulusları ona gönüllü olarak katılmaya ikna eden fikirdir (The Idea). Deniz imparatorlukları olduğu gibi kıta imparatorlukları da vardır. Hırsları başarıya ulaşmış ve başarısız olmuş imparatorluklar vardır.

Jeopolitik-askerî değişimlerin göstergeleri!

İkinci Dünya Savaşı öncesindeki İspanya İç Savaşı, Alman silahlarının yanı sıra taktiklerin, askeri eğitimin ve askeri uzmanlık birikiminin test edildiği bir sahaydı.

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş ise 21. yüzyıl silahlarının test edildiği bir alan oldu. Bu savaş, her ne kadar Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının formlarına tanıklık etmiş olsa da, yapay zeka ve sanal dünyalar çağında gerçekleşiyor. Bu savaşta insansız hava araçları (İHA) daha önce hiç yaşanmamış bir şekilde savaşa girerek askeri liderleri şaşırttı, savaştaki koruma denklemlerini değiştirdi ve çoğu askeri stratejideki (Military Doctrine) büyük boşlukları ortaya çıkardı. İHA’ların etkisi kara savaşıyla sınırlı kalmadı; hava, deniz, kara ve hatta siber olmak üzere savaşın diğer boyutlarına da yayıldı.

Gazze savaşı, şehir savaşı ve gerilla savaşının en önemli deneyiydi. Bu savaşta Hamas'ın dikey coğrafi derinliğini oluşturan ve İsrail ordusunun konvansiyonel askeri operasyonlarını zorlaştıran tünellerde de savaşıldı. Bu savaşın deneyimlerinden pek çok ders çıkarılacak. Özellikle de bazı askeri araştırmalara göre, kentleşmenin (Urbanization) hızlanması nedeniyle gelecekteki savaşların çoğu şehirlerde olacak. Gazze savaşında İsrail ordusu yapay zekayı iki programda kullandı: Hamas binaları ve altyapısıyla ilgili hedefler önermek için Gospel ve insan hedefleri önermek için Lavender. Bu programlar öldürme sürecini hızlandırdı ve bu da Gazze Şeridi'ndeki ölü sayısını açıklıyor.

xc svfbghn
İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınıra yakın bir İsrail tankı (Reuters)

Lübnan savaşı birçok açıdan Gazze savaşından farklı bir deneyim oldu. İsrail ordusunun Hizbullah güçlerini yıpratma takibinin eşlik ettiği savunma savaşından (Positional) tüm boyutlarda saldırı savaşına geçildi. İsrail Hava Kuvvetleri, havadaki manevra kabiliyeti ve hareketliliğin bel kemiğini oluşturdu. Aynı zamanda, Mavi Hat üzerinde Hizbullah güçlerine karşı sınırlı kara manevrası, bu güçleri ‘çekiç ve örs’ arasına yerleştirmeyi amaçladı.

Mavi Hat'taki sınırlı kara saldırısı, hareketli de olsa örs rolünü oynadı. İsrail Hava Kuvvetleri ise çekiç rolünü belirgin bir şekilde yerine getirdi.

vfbghy
Dera yakınlarındaki Mankat al-Hatab'da bir otoyol üzerinde terk edilmiş tanklar (AFP)

Öte yandan Hizbullah, elinde kalan araçlarla, liderliği tarafından en kötü senaryo durumunda kullanılmak üzere geliştirilen stratejiyi uygulamaya devam etti. Nitelikli füzeler, orta ve kısa menzilli füzeler ve kalan İHA’lar kullanıldı, ancak orijinal planlarda belirlenen hedefe ulaşılamadı. Ancak Hizbullah, özellikle İHA’lar aracılığıyla İsrail'in planlarını bozdu.

Geleceğin savaşları ne olacak?

* Savaşın doğası siyasi hedefler için yapılan savaşlar olarak sabitken, savaşın özellikleri siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarda değişmektedir.

* 21. yüzyılın savaşları, özellikle bilgi toplama ve uygulama konularında yapay zekanın askeri makineye (Autonomous) girmesiyle karakterize olacaktır. Öldürme kararı halen insanların elindedir.

* Teknoloji artık devletin tekelinde ve kontrolünde değildir. Aksine, bu teknolojiyi üreten modern şirketlerin sahibi olan siviller jeopolitik oyuna girmiştir. ‘Verinin’ 21. yüzyılın petrolü olduğu söylenirken, dünyadaki veri toplama merkezlerinin çoğu, ABD’deki sivil şirketlerin elindedir.

* Teknolojinin hızla yayılması, ikili kullanım (Dual use) ve erişim kolaylığı nedeniyle devlet dışı aktör için savaş, düşük maliyet nedeniyle mümkün hale gelmiştir. Bereketli Hilal'de şu anda kim kiminle savaşıyor? Hizbullah İsrail'e karşı. Hamas İsrail'e karşı. Husiler İsrail'e karşı. Ve son olarak Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) eski Suriye rejimine karşı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı