Isıyı elektriğe dönüştürmenin yeni bir yolu keşfedildi

İHA
İHA
TT

Isıyı elektriğe dönüştürmenin yeni bir yolu keşfedildi

İHA
İHA

Bir araba motoru çalışırken ya da bir jeneratör elektrik üretirken enerjinin bir kısmı kullanılıyor, kalan kısmıysa serbest ısı enerjisine dönüşerek kaybediliyor.
Hakemli bilim dergisi Science Advance’de yayımlanan yeni bir araştırmaye göre ABD’li ve Çinli bilim insanlarından oluşan uluslararası bir ekip, bu kayıp ısı enerjisini elektriğe dönüştürmenin yeni bir yolunu geliştirdi.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, makalenin ortak yazarlarından ve Ohio Eyalet Üniversitesi’nden mekanik, hava ve uzay mühendisliği profesörü Joseph Heremans şunları söyledi:
Bu keşif sayesinde ısıdan bugünküne göre çok daha fazla elektrik enerjisi üretme imkanına kavuşacağız. Bu öyle bir şey ki şimdiye kadar kimse mümkün olduğunu düşünmemişti.
Yeni keşif, bir miktar manyetik akış taşıyan ancak tam anlamıyla bir mıknatıs olmayan paramanyetik özellikli minik parçacıklara dayanıyor. Mıknatıslar ısıtıldığında manyetik kuvvetlerini kaybederek paramanyetik hale geliyor. Bilim insanlarının “spin” ismini verdiği bir manyetik akım türü, magnon sürüklenmesi termoelektriği denen bir enerji türü üretebiliyor.
Ohio Eyalet Üniversitesi’nin haberine göre bu keşfe kadar söz konusu enerji biçiminin oda sıcaklığında toplanarak kullanılması mümkün değildi.
“Bir zamanlarki genel geçer bilgi şöyleydi: Eğer bir paramıknatıs (dizilmıknatıs) varsa ve bunu ısıtırsanız, hiçbir şey olmaz. Biz bunun doğru olmadığını keşfettik” diyen Heremans bunu şöyle açıkladı:
Bulduğumuz şey, termoelektrik yarı iletkenlerinin (ısıyı elektriğe çevirmek için de kullanılabilen malzemelerden biri) tasarlanmasının yeni bir yolu. Geçtiğimiz 20 yıl veya daha uzun süredir bildiğimiz termoelektrik bilimi son derece verimsiz ve çok az enerji veriyor. Bu nedenle gerçekte yaygın olarak kullanılmıyor. Bu gelişmeyse mevcut anlayışı değiştiriyor.
Mıknatıslar ısıdan enerji toplamak için vazgeçilmez parçalar. Bir tarafları ısıtıldığında, soğuk olan diğer tarafları daha manyetik hale geliyor, spinler üretiyor ve bu da mıknatısların içindeki elektronları iterek elektrik üretiyor.
Ancak sıcaklığı artan mıknatıs, manyetik özelliklerinin büyük kısmını kaybederek paramıktanıslara dönüşüyor. Ve bu keşfe kadar kimse paramıknatısların ısıdan enerji elde etmek için kullanılabileceğini düşünmüyordu.
Ohio Eyalet Üniversitesi’nden araştırmacıların yanı sıra Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi ve Çin Bilimler Akademisi’nden bilim insanlarının da makalenin ortak yazarları arasında yer aldığı  araştırma ekibi, paramagnonların elektronları saniyenin milyonda birinin milyarda biri kadar kısa süre için ittiğini ve bunun elektrik enerjisi elde etmek için yeterli bir süre olduğunu keşfetti.
Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi’nin haberine göre Çin Bilimler Akademisi’nden profesör Huaizhou Zhao şöyle söyledi:
Bu keşfin temelindeki alt yapıyı üretmek için birbirini tamamlayan uzmanlardan oluşan bir araştırma ekibi oluşturduk.
Yeni keşif, araba egzozundan gezegenler arası uzay araçlarına ve endüstriyel üretime kadar, ısıdan elde edilen enerjinin daha verimli olmasının önünü açabilir.
Bu yüzden ekip ,söz konusu keşiften sonra paramagnonların doğru şartlar altında gerekli spini üretip üretmediğini test etmeye başladı.



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news