Irak Cumhurbaşkanı'ndan kabinede değişiklik çağrısı

Başkent Bağdat’ta askeri aracın yanında duran bir Irak polisi (Reuters)
Başkent Bağdat’ta askeri aracın yanında duran bir Irak polisi (Reuters)
TT

Irak Cumhurbaşkanı'ndan kabinede değişiklik çağrısı

Başkent Bağdat’ta askeri aracın yanında duran bir Irak polisi (Reuters)
Başkent Bağdat’ta askeri aracın yanında duran bir Irak polisi (Reuters)

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih bugün yaptığı açıklamada, kabinede geniş ve kayda değer bir değişikliğe gidilmesi çağrısında bulunurken, “hükümetin performansını arttırmak için temel bir değişiklik yapılması gerektiğini” ifade etti.
Irak resmi haber ajansı INA’ya göre, Cumhurbaşkanı Berhem Salih tarafından yapılan açıklamada, işsizliğin azaltılması, sosyal adaletin sağlanması ve daha iyi hizmet sunulması adına bazı bakanların değişmesi ile hükümet çalışmalarında niteliksel bir yükselişin sağlanması gerektiğinin altı çizildi.
Irak Cumhurbaşkanı, Iraklıların devletin inşası ile ilerlemede kararlı olduklarını belirterek, özgür bir yaşam sağlanması için gerekli reformların yapılmasının görevleri olduğunu ifade etti.
Aşiret liderleri ile yaptığı görüşme sırasında açıklamalarda bulunan Salih, gösterilerin, vatandaş ve güvenlik güçlerinin kanı dökülmeden, kamu mallarına zarar verilmeden barışçıl olması şartı ile her vatandaş için bir hak olduğunu ifade etti.
Cumhurbaşkanı açıklamasında, gösterilerden etkilenen kimselere tazminat ödeneceğini ifade ederek, göstericilere ateş açan kişilerin kanunlar karşısında hesap vereceğini dile getirdi.
Irak hükümetinden ikinci paket duyurusu
Öte yandan Irak hükümeti dün, onlarca insanın hayatını kaybettiği protesto gösterilerini hafifletmek için ikinci bir reform paketi açıkladı.
Irak medyasında yer alan haberler göre, ikinci pakette hak sahiplerine arsa dağıtımı yapmak, bir kişinin birden fazla maaş almasına olanak tanıyan kanunların askıya alınması, emeklilik yaşının düşürülmesi gibi uygulamalar yer alıyor.
Pakette ayrıca, Elektrik Bakanlığı’nın 3 bin yoksul aileye ücretsiz güneş enerjisi sistemi dağıtacağı da yer alıyor.
Irak hükümeti tarafından daha önce duyurusu yapılan ilk pakette, çalışamayacak durumda olan 150 bin kişiye üç ay süreyle aylık 175 bin dinar (yaklaşık 150 dolar) hibe edilmesi ve Bağdat’taki ticaret bölgelerine modern alışveriş kompleksleri kurulması kararlaştırılmıştı.
Pompeo’dan çağrı
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, Bakan Mike Pompeo’nun Irak’taki kanlı şiddet olaylarını kınayarak, hükümete “kendini kontrol etme” çağrısında bulunduğu aktarıldı.
Bakanlık, son gösterilerde hayatını kaybeden 10 kişinin ardından dün yaptığı açıklamada, Irak’ta yaşanan şiddet olaylarını kınarken, insan haklarını ihlal edenlerin hesap vermesi gerektiğine vurgu yaptı. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, Pompeo’nun Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Irak’ta yaşanan şiddet olaylarını kınadığı belirtilerek, insan haklarını ihlal edenlerin hesap vermesi gerektiğine vurgu yaptığı aktarıldı.
Açıklamada, Pompeo’nun Irak’ta son birkaç gün içinde yaşanan olaylar sebebi ile üzüntü duyduğu ifade edilerek, Irak hükümetine kendini kontrol etme çağrısında bulunduğu aktarıldı.
ABD’li Bakan, Abdulmehdi’den protestocuların talep ettiği reformlar ve yolsuzluk ile ilgili şikâyetlerin giderilmesi için acil adımlar atmasını talep etti.
800 gösterici gözaltına alındı
Göstericiler dün gece başkent Bağdat’ın Sadr bölgesine geri dönerken, 1 güvenlik görevlisi ise çıkan çatışmada hayatını kaybetti. Ülkedeki protesto gösterileri, politikacıların ayaklanmaya son verme çağrısının ardından biraz olsun sakinleşti.
Reuters’a konuşan polis kaynakları, güvenlik güçlerinin başkent Bağdat’ın doğu ve kuzeybatı bölgelerindeki göstericileri gözaltına almaya başladığını söyledi. Polis, göstericileri tespit etmek için yanlarında fotoğraf taşırken, Irak İnsan Hakları Yüksek Komiserliği geçtiğimiz hafta 800 göstericinin gözaltına alındığını, 300’ünün ise serbest bırakıldığını duyurdu.
Hükümet karşıtı protesto gösterilerine katılan çok sayıda kişi ağırlıklı olarak Bağdat ve ülkenin güneyindeki şehirlerde güvenlik güçleri ile çatıştı.
Irak’ta yaşanan bu şiddet, DEAŞ mağlup edilmesinden sonra bir yıl önce iktidara geçen Abdulmehdi’nin önündeki en büyük sınav olarak görülüyor.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.