عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Nobel Edebiyat Ödülü sahiplerini buldu

Polonyalı yazar Olga Tokarczuk ve Avusturyalı yazar Peter Handke (AP)
Polonyalı yazar Olga Tokarczuk ve Avusturyalı yazar Peter Handke (AP)
    Stockholm/Şarku'l Avsat
TT
TT

Nobel Edebiyat Ödülü sahiplerini buldu

Polonyalı yazar Olga Tokarczuk ve Avusturyalı yazar Peter Handke (AP)
Polonyalı yazar Olga Tokarczuk ve Avusturyalı yazar Peter Handke (AP)

Nobel 2018 Edebiyat Ödülü Polonyalı yazar Olga Tokarczuk'e, 2019 Nobel Edebiyat Ödülü Avusturyalı yazar Peter Handke'e verildi.
Reuters'ın haberine göre, Nobel Edebiyat ödülleri sahiplerini buldu. 2018 Nobel Edebiyat Ödülü’ne Polonyalı yazar Olga Tokarczuk laik görüldü. Romanlarını kültürel karşıtlıklar arasında inşa eden Tokarczuk'un dönüm noktasının 1996'da yazdığı "Prawiek i inne czasy" (Tarih Öncesi Çağlar ve Diğer Zamanlar) adlı 3'üncü romanı olduğu belirtildi. Romanın 1989'dan sonra yeni Polonya edebiyatının mükemmel bir örneği olduğu ifade edildi.
2019 Nobel ödülü ise manzaralara ve dünyanın maddi varlığına olan olağanüstü dikkatinden dolayı Avusturyalı Peter Handke’e verildi. 50 yıldan uzun bir süredir farklı türde çok sayıda eser üreten Handke'nin İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa'nın en etkili yazarlarından biri olduğu belirtildi. Peter Handke’nin ilk romanı “Die Hornissen” 1966’da yayınlanmıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience