Suriye’nin kuzeyinde çatışmalar sürüyor: 200 bin kişi bölgeyi terk etti

Suriye sınırında Resulayn kentindeki operasyona bağlı bir patlama (Reuters)
Suriye sınırında Resulayn kentindeki operasyona bağlı bir patlama (Reuters)
TT

Suriye’nin kuzeyinde çatışmalar sürüyor: 200 bin kişi bölgeyi terk etti

Suriye sınırında Resulayn kentindeki operasyona bağlı bir patlama (Reuters)
Suriye sınırında Resulayn kentindeki operasyona bağlı bir patlama (Reuters)

Suriye’nin kuzeyindeki Kürt yetkililer tarafından bugün yapılan açıklamada, Türkiye’nin, başlattığı askeri operasyon nedeniyle şimdiye dek 200 bin kişinin bölgeyi terk ettiği aktarıldı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ise bugün, operasyonda Kürt unsurlarından 74 kişinin öldüğünü, ölenlerin çoğunun ise Tel Abyad’dan olduğunu duyurdu.
Reuters haber ajansına göre, SOHR Direktörü Rami Abdurrahman konu ile ilgili yaptığı açıklamada, harekât başladığından bu yana Türkiye’nin desteklediği Suriyeli muhalif gruplardan 49 kişinin öldüğünü söyledi.
Abdurrahman açıklamasında, Kamışlı kentinde çatışmaların yoğunlaştığını ifade ederek 30 kişinin öldüğünü belirtti.
Suriye’nin kuzey ve doğusunda kontrolü elinde bulunduran Kürt yönetimine göre, Türkiye’nin başlattığı operasyonda 191 bin 69 kişinin bölgeyi terk ettiği ifade edildi.
ABD, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda Washington destekli Kürt güçlerine karşı başlattığı harekâtı durdurma çabalarını sürdürürken, yaşanan bu gelişmelerin Ankara ile olan ilişkilere zarar verdiğini ve yaptırımlara maruz kalabilecekleri konusunda uyarıyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye sınırındaki askeri birliklerini geri çekme kararı eleştirilere neden olurken, uzmanlar Türkiye’nin olası saldırısı için yeşil ışık yakan bu adımın insani felakete yol açabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
ABD Başkanı, ABD güçlerinin geri çekilmesi ile başlayan Türkiye harekâtının ardından, Senatör Lindsey Graham dâhil çok sayıda Cumhuriyetçinin ağır eleştirilerine maruz kaldı.
Graham dün Türkiye’yi “Suriye’de ciddi suçlar” işlemekle itham ederken, Trump’ın bu konuda bir şey yapmadığını öne sürdü. ABD’li Senatör açıklamasında, “Açıklanan şartlı yaptırımlar Türkiye tarafından ılık bir cevap olarak görülür. Bu Erdoğan’ı cesaretlendirir” diyerek, Kongre’nin Cumhuriyetçiler ve Demokratların desteğiyle sert yaptırımlar uygulayacağını söyledi.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ise DEAŞ ile mücadele Suriye’deki en güçlü ortakları olan Kürt müttefikleri terk etme suçlamasını reddediyor.
ABD Savunma Bakanı Mark Esper dün yaptığı basın açıklamasında, kimseye operasyon yapılması için yeşil ışık yakmadıklarını belirterek, operasyonun başlamaması için her türlü baskıyı yaptıklarını ifade etti.
Esper ve ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley, operasyona son verilmesi için Türk mevkidaşları ile görüşme gerçekleştirdi. Açıklamada, Türkiye tarafından operasyonun durdurulmasına yönelik bir işaretin olmadığı aktarıldı.
Milley açıklamasında, askeri faaliyetlerin durdurulmasına yönelik bir belirti görmediğini söyledi.
ABD Genelkurmay Başkanı’nın açıklamasının ardında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kürt militanlara yönelik yapılan saldırılarının durdurulmayacağını söyledi.
Milli Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada “Fırat'ın doğusunda icra edilen Barış Pınarı Harekâtı gece boyunca başarıyla sürdürüldüğü“ belirtilerek, etkisiz hale getirilen toplam terörist sayısının 415'e ulaştığı aktarıldı.
Erdoğan geçtiğimiz Çarşamba günü yapığı açıklamada, güvenli bölgenin oluşturulması ve Suriyeli mültecilerin eve dönmelerinin sağlanması için Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Barış Pınarı Harekâtı kapsamında Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan Fırat’ın doğusundaki Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı operasyona başladıklarını duyurmuştu.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.