​Sudan’da barış görüşmeleri başladı

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
TT

​Sudan’da barış görüşmeleri başladı

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)

Sudan hükümet heyeti ve silahlı hareketler arasında yürütülen barış görüşmelerine Güney Sudan'ın başkenti Juba ev sahipliği yaptı. Görüşmelerin açılış oturumu sırasında Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkanı Abdulfettah el-Burhan, AGK’nın tüm ülkede barışı sağlama niyetinde olduğunu ifade etti. Sudan ordusu ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Yemen ile askeri ilişkileri güçlendirmenin önemine değindi.
Söz konusu açılış konuşmasında “Silahlı mücadeleyi sona erdirmek, Sudan halkını tatmin edecek ve kardeşliği sağlayacak bir çözüm arıyoruz” ifadelerinde bulunan Burhan, silahlı mücadele liderlerinin de ortak olduğu ülkedeki değişimin, barış için yeni ufuklar açacağını belirtti. Burhan, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit’in barış sürecindeki çabalarına övgüde bulunarak sorunlara karşı bölgede güvenlik ve barış bloğunun oluşturulması gerektiğini açıkladı.
Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit de oturumdaki konuşmasında bölgenin ve Sudan halkının duyduğu güvenle tüm tarafların barış görüşmelerine hazır olduğunu ifade ederek “Sudan’daki yeni liderliğe güvenmiyor olsaydık, bu görüşmeler gerçekleşmezdi” dedi.
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri Abdulaziz el-Hulu, Hareket’in sorunu kökten ele alacak olan bir barış anlaşması yapmaya hazır olduğunu duyurdu.
Devrimci Cephe Koalisyonu Başkanı Hadi İdris de Sudan’daki değişimin anlaşmazlıkları giderip ülke için temiz bir sayfa açacağını ifade ederek Devrimci Cephe’nin kapsamlı bir barış anlaşması istediğini bildirdi.
Uganda Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali ve Mısır Başbakanı Mustafa Madbul da Sudan’daki barış sürecini destekleme konusundaki kararlılıklarını vurguladı.
Sudan ordusuna bağlı Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Sudan hükümet heyetinde; AGK Sözcüsü Şemseddin Kebaşi, General Yasir el-Atta, Muhammed el-Feki Süleyman, Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Ömer Manis, Federal Yönetim Bakanı Yusuf Adem ve Barış Komisyonu Başkanı Süleyman Adem bulunuyor.
Yemen Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Abdullah Salim en-Nahai ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Genelkurmay Başkanı Orgenerali Hamad Muhammed Sani el-Rumeysi’den mektup aldığını açıklayan Sudan Ordusu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed Osman Hüseyin, bu iki ülkeyle askeri ilişkileri güçlendirmenin önemine değinerek Sudan’ın Yemen’in güvenlik ve istikrarını istediğini ifade etti.
Diğer yandan, Sudan Meslek Odaları Birliği (SPA), 21 Ekim’de ‘1964 Ekim Devrimi’ni anmak için Hartum’da, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin daha önceden reddettiği barış yürüyüşleri düzenleme teklifinin kabul edildiğini açıkladı. SPA’dan yapılan açıklamada, mahalle komiteleriyle ve halk birlikleriyle görüşüldükten sonra barış yürüyüşlerinin önünün açılacağı belirtildi.  
SPA ayrıca, Yargıtay Başkanı ve Başsavcı atamasının sivil denetimin istikrara kavuşturulması, adaletin sağlanması ve eski rejimin sembollerinin ortadan kaldırılması için önemli bir adım olduğunu belirtti.
Öte yandan, Hatim el-Murselin Camii İmamı Abdulhay Yusuf, Sudan Gençlik ve Spor Bakanı Vela el-Buşi’nin Facebook hesabından kendisine yönelik yaptığı eleştirilerden ötürü bakanın dokunulmazlığının kaldırılması talebinde bulundu. Bakan el-Buşi, geçtiğimiz Pazartesi günü kendisini dinden çıkmakla (mürted olma) suçlayan din adamı Abdulhay Yusuf aleyhinde dava açmıştı. Bakanlar Kurulu ise bakan ile dayanışma içinde olduğunu duyurmuş ve Adalet Bakanlığı’nı da desteğini göstermeye davet etmişti.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.