​Sudan’da barış görüşmeleri başladı

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
TT

​Sudan’da barış görüşmeleri başladı

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Juba’daki barış görüşmelerine katıldı (Reuters)

Sudan hükümet heyeti ve silahlı hareketler arasında yürütülen barış görüşmelerine Güney Sudan'ın başkenti Juba ev sahipliği yaptı. Görüşmelerin açılış oturumu sırasında Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkanı Abdulfettah el-Burhan, AGK’nın tüm ülkede barışı sağlama niyetinde olduğunu ifade etti. Sudan ordusu ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Yemen ile askeri ilişkileri güçlendirmenin önemine değindi.
Söz konusu açılış konuşmasında “Silahlı mücadeleyi sona erdirmek, Sudan halkını tatmin edecek ve kardeşliği sağlayacak bir çözüm arıyoruz” ifadelerinde bulunan Burhan, silahlı mücadele liderlerinin de ortak olduğu ülkedeki değişimin, barış için yeni ufuklar açacağını belirtti. Burhan, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit’in barış sürecindeki çabalarına övgüde bulunarak sorunlara karşı bölgede güvenlik ve barış bloğunun oluşturulması gerektiğini açıkladı.
Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit de oturumdaki konuşmasında bölgenin ve Sudan halkının duyduğu güvenle tüm tarafların barış görüşmelerine hazır olduğunu ifade ederek “Sudan’daki yeni liderliğe güvenmiyor olsaydık, bu görüşmeler gerçekleşmezdi” dedi.
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri Abdulaziz el-Hulu, Hareket’in sorunu kökten ele alacak olan bir barış anlaşması yapmaya hazır olduğunu duyurdu.
Devrimci Cephe Koalisyonu Başkanı Hadi İdris de Sudan’daki değişimin anlaşmazlıkları giderip ülke için temiz bir sayfa açacağını ifade ederek Devrimci Cephe’nin kapsamlı bir barış anlaşması istediğini bildirdi.
Uganda Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali ve Mısır Başbakanı Mustafa Madbul da Sudan’daki barış sürecini destekleme konusundaki kararlılıklarını vurguladı.
Sudan ordusuna bağlı Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Sudan hükümet heyetinde; AGK Sözcüsü Şemseddin Kebaşi, General Yasir el-Atta, Muhammed el-Feki Süleyman, Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Ömer Manis, Federal Yönetim Bakanı Yusuf Adem ve Barış Komisyonu Başkanı Süleyman Adem bulunuyor.
Yemen Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Abdullah Salim en-Nahai ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Genelkurmay Başkanı Orgenerali Hamad Muhammed Sani el-Rumeysi’den mektup aldığını açıklayan Sudan Ordusu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed Osman Hüseyin, bu iki ülkeyle askeri ilişkileri güçlendirmenin önemine değinerek Sudan’ın Yemen’in güvenlik ve istikrarını istediğini ifade etti.
Diğer yandan, Sudan Meslek Odaları Birliği (SPA), 21 Ekim’de ‘1964 Ekim Devrimi’ni anmak için Hartum’da, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin daha önceden reddettiği barış yürüyüşleri düzenleme teklifinin kabul edildiğini açıkladı. SPA’dan yapılan açıklamada, mahalle komiteleriyle ve halk birlikleriyle görüşüldükten sonra barış yürüyüşlerinin önünün açılacağı belirtildi.  
SPA ayrıca, Yargıtay Başkanı ve Başsavcı atamasının sivil denetimin istikrara kavuşturulması, adaletin sağlanması ve eski rejimin sembollerinin ortadan kaldırılması için önemli bir adım olduğunu belirtti.
Öte yandan, Hatim el-Murselin Camii İmamı Abdulhay Yusuf, Sudan Gençlik ve Spor Bakanı Vela el-Buşi’nin Facebook hesabından kendisine yönelik yaptığı eleştirilerden ötürü bakanın dokunulmazlığının kaldırılması talebinde bulundu. Bakan el-Buşi, geçtiğimiz Pazartesi günü kendisini dinden çıkmakla (mürted olma) suçlayan din adamı Abdulhay Yusuf aleyhinde dava açmıştı. Bakanlar Kurulu ise bakan ile dayanışma içinde olduğunu duyurmuş ve Adalet Bakanlığı’nı da desteğini göstermeye davet etmişti.



Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri
TT

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

ABD Başkanı Donald Trump'un bu akşam Washington'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmeden önce tamamlanması için baskı yaptığı İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının yeni metni elde edildi. “Trump anlaşması” olarak bilinen öneri, iki aylık ateşkes, rehinelerin ve esirlerin serbest bırakılması ve İsrail ile Hamas'ın cesetleri iadesini içeriyor.

Londra merkezli al Majalla dergisinin elde ettiği yeni metin, Hamas'ın daha önce iki tarafa teslim edilen metinle ilgili görüşlerini dikkate alıyor

Gazze ateşkes müzakerelerine yakın bir kaynak, bugün “Al-Majalla” dergisine verdiği demeçte, Katar ve Mısır arabuluculuğunda müzakerelerin bugün, Trump-Netanyahu görüşmesi öncesinde Doha'da yeniden başladığını söyledi. Yetkili, Hamas'ın “Al-Majalla” dergisinde yayınlanan anlaşma taslağının üçüncü, beşinci ve on birinci maddelerinde üç değişiklik yapılmasını talep ettiğini ve bu değişikliklerin şunları içerdiğini açıkladı:

Birincisi, insani yardımın ulaştırılma yönteminde köklü değişiklikler yapılması ve bu yardımların “Gazze İnsani Yardım Kuruluşu” dışındaki BM kuruluşlarını da kapsaması.

İkincisi, 60 gün sonraki görüşmeler sırasında Katar, Mısır ve ABD'nin garantisinde ateşkesin sürdürülmesi.

Üçüncüsü, İsrail ordusunun Gazze'nin kuzeyindeki diğer bölgelerden ve Netzarim ekseninden çekilmesi.

İsrail heyeti Hamas'ın değişikliklerini reddetti, ancak taraflar müzakerelerin bugün devam etmesinde anlaştı.

Trump geçen salı günü, İsrail'in Hamas ile 60 gün sürecek ateşkesin son ayrıntılarını belirlemek için gerekli şartları kabul ettiğini ve bu süre zarfında iki tarafın savaşı sona erdirmek için çalışacağını söylemişti. Hamas'a yakın bir kaynak, hareketin, ABD'nin desteklediği yeni ateşkes önerisinin İsrail'in Gazze'deki savaşını sona erdireceğine dair garantiler almaya çalıştığını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın  Majalla’dan aktardığı İsrail ile Hamas arasında anlaşmada Amerikan önerisinin tam metni:

1- Süre: 60 günlük ateşkes. Başkan Trump, İsrail'in kararlaştırılan süre boyunca ateşkesin uygulanmasını garanti eder.

2- Rehinelerin serbest bırakılması: “58 kişilik listeden” 10 canlı ve 18 ölü İsrailli rehine, 1, 7, 30, 50 ve 60. günlerde aşağıdaki şekilde serbest bırakılacaktır:

İlk gün 8 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

7. günde 5 rehine cesedi teslim edilecek.

30. günde 5 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

50. günde 2 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

60. günde 8 rehine cesedi teslim edilecek.

thy
Filistinliler, 29 Mayıs 2025'te Gazze Şeridi'nde insani yardım malzemeleri taşıyor. (Reuters)

3- İnsani yardım: Yardımlar, Hamas'ın ateşkes anlaşmasını kabul etmesinin ardından derhal Gazze'ye gönderilecektir. Bu yardımlar, sivil halka yönelik yardımlarla ilgili olarak varılacak ve anlaşma süresince uygulanacak bir anlaşma uyarınca sağlanacak ve anlaşma, 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasına uygun olarak yoğun ve yeterli miktarda yardımın ulaştırılmasını içerecektir. Yardımlar, Birleşmiş Milletler ve Kızılay da dahil olmak üzere üzerinde mutabık kalınan kanallar aracılığıyla dağıtılacaktır.

İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı faaliyetleri bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde durdurulacak.

4- İsrail'in askeri faaliyetleri: Bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde, İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı amaçlı askeri faaliyetleri durdurulacaktır. Ateşkes süresince, Gazze Şeridi'nde hava trafiği (askeri ve gözetleme) günde 10 saat, rehine ve mahkumların takası yapılacak günlerde ise günde 12 saat durdurulacaktır.

vfgyju
3 Temmuz 2025'te İsrail'in gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından Güney Gazze'den dumanlar yükseliyor. (AP)

5- İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması:

A – İlk gün, İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasından sonra (8 kişi), Gazze Şeridi'nin kuzey kesiminde ve Netzarim koridorunda, insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde anlaşmaya varılacak haritalara göre yeniden konuşlandırılacaktır.

b) 7. gün, İsrailli rehinelerin cesetlerinin teslim edilmesinden sonra (5 ölü), insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin güney kesiminde yeniden konuşlandırma.

c) Teknik ekipler, hızlı müzakereler yoluyla nihai yeniden konuşlandırma sınırları üzerinde çalışacak.

6- Müzakereler: İlk gün, arabulucuların ve garantörlerin gözetiminde, ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler hakkında müzakereler başlar. Bu düzenlemeler şunları içerir:

A – İsrail hapishanelerinde bulunan Filistinli tutukluların sayısı üzerinde mutabık kalınacak şekilde, kalan tüm İsrail rehinelerinin takas edilmesinin anahtarları ve koşulları.

B – İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve çekilmesi ile Gazze Şeridi'nde uzun vadeli güvenlik düzenlemeleri ile ilgili konular.

C – Taraflardan herhangi biri tarafından ortaya konacak Gazze Şeridi'nde “ertesi gün” ile ilgili düzenlemeler.

D – Kalıcı ateşkesin ilan edilmesi.

Trump, ateşkes anlaşmasını bizzat kendisi açıklayacak. Başkan, tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve müzakerelerin çatışmaya kalıcı bir çözüm getireceğinden emin.

7- Başkanlık desteği: Başkan (Trump), tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve ateşkes süresince müzakerelerin başarılı bir şekilde sonuçlanması halinde taraflar arasında bir anlaşmaya varılmasının, çatışmanın kalıcı olarak çözülmesine yol açacağı konusunda ısrarcıdır.

dfgthy
ABD Başkanı Donald Trump 3 Temmuz 2025 (AFP)

8- Filistinli mahkumların serbest bırakılması: İsrail, hayatta olan ve ölen İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ve yukarıdaki 2. maddeye göre, üzerinde mutabık kalınacak sayıda Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını sağlayacaktır. Serbest bırakma işlemi, yukarıdaki 2. maddeye göre ve üzerinde anlaşmaya varılan bir mekanizma çerçevesinde, genel bir inceleme ve tören olmaksızın, rehinelerin serbest bırakılmasıyla eş zamanlı olarak gerçekleştirilecektir.

9- Rehineler ve tutukluların durumu: 10. günde Hamas, kalan tüm rehineler hakkında tam bilgi (hayatta olduklarına dair kanıt ve sağlık durumu raporu/ölüm belgesi) sunacaktır. Buna karşılık İsrail, 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'nden tutuklanan Filistinli mahkumlar ve İsrail'de bulunan Gazze Şeridi'nden ölenlerin sayısı hakkında tam bilgi verecektir. Hamas, ateşkes süresince rehinelerin sağlığı, bakımı ve güvenliğini garanti altına alacaktır.

10- Anlaşma üzerine kalan rehinelerin serbest bırakılması: Kalıcı ateşkes için gerekli düzenlemelerle ilgili müzakereler 60 gün içinde tamamlanmalıdır. Anlaşma sağlandığında, İsrail tarafından sunulan “58 kişilik liste”deki geri kalan İsrailli rehineler (hayatta olanlar ve ölenler) serbest bırakılacaktır. Söz konusu süre içinde ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemelere ilişkin müzakereler tamamlanamazsa, ateşkes aşağıdaki 11. maddeye göre uzatılabilir.

11- Garantörler: Aracılar-Garantörler (ABD, Mısır ve Katar), ateşkesin 60 gün süreyle devam etmesini ve ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler konusunda ciddi görüşmelerin yapılmasını sağlayacaklardır. Aracılar, gerekirse bu çerçevede kararlaştırılan prosedürlere göre ciddi müzakerelerin ek bir süre boyunca devam etmesini garanti ederler.

12- Temsilcinin başkanlığı: Özel temsilci Büyükelçi Steve Wiggoff bölgeye gelerek anlaşmayı tamamlayacak ve müzakerelere başkanlık edecektir.

13- Başkan Trump: Başkan Trump ateşkes anlaşmasını şahsen açıklayacak. ABD ve Başkan Trump, nihai bir anlaşmaya varılana kadar iyi niyetle müzakerelerin devam etmesini sağlamak için çalışmaya kararlıdır.

* Bu metin 4 Temmuz'da yayınlanmış ve 7 Temmuz 2025 Pazartesi sabahı güncellenmiştir.