Notre Dame Katedrali'ne saldırı girişiminde 5 kadının cezası belli oldu

Paris’teki mahkeme sırasında sanıkların dinlenmesine dair bir çizim (AFP)
Paris’teki mahkeme sırasında sanıkların dinlenmesine dair bir çizim (AFP)
TT

Notre Dame Katedrali'ne saldırı girişiminde 5 kadının cezası belli oldu

Paris’teki mahkeme sırasında sanıkların dinlenmesine dair bir çizim (AFP)
Paris’teki mahkeme sırasında sanıkların dinlenmesine dair bir çizim (AFP)

2016 yılında Fransa’nın başkenti Paris’teki Notre Dame Katedrali'ne yönelik saldırı girişimine ilişkin görülen davada 5 kadının yargılanması sona erdi.
Terör olayları Fransa’nın gündemine tekrar girmeye başlarken, bunun en son örneği ise polis merkezinde yapılan ve 4 kişinin hayatını kaybettiği bıçaklı saldırı oldu. Michael Harpoon, Paris Polis Merkezi’nde 4 kişinin ölümüne neden olan terör saldırısını gerçekleştirerek ülkenin gündemine yeniden terör olaylarını soktu. Ayrıca Fransız yetkililer, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde başlattığı askeri operasyonun tehlikeleri hakkında uyarıda bulunurken, çatışmaları fırsat bilen bölgedeki DEAŞ’lıların kaçabileceği vurgulandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerine kendi vatandaşları olan DEAŞ tutuklularını geri alma çağrısında bulunurken, Fransa ve İngiltere dâhil Avrupa ülkeleri siyasi ve güvenlik sebebi ile bu talebi reddediyor. Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) değişkenlik gösteren kontrol alanları, ABD’nin bölgedeki birliklerini çekmesi ve Fransa’nın Kürtlerle işbirliği halinde olan özel askeri birimlerini geri çekme adımı, Fransız yetkililerin DEAŞ konusunda daha çok endişelenmesine neden oldu.
Notre Dame Katedrali'ne yönelik saldırı girişimi ile ilgili davada 5 kadın hakkında verilen cezalar belli olurken, duruşmada “terörizmin yalnızca erkekleri kapsamadığı” vurgusu yapıldı. DEAŞ, Irak ve Suriye’de büyük bir kadın grubunu örgüte dâhil ederken, bazıları Fransa’ya giderek terör saldırıları gerçekleştirdi. Bu teröristlerden bazıları Fransa’da kalıp kanlı eylemler gerçekleştirirken, bazı kadın ve erkekler ise Suriye ve Irak’taki savaş alanlarına gönderildi.
5 kadın hakkında gerçekleştirilen duruşmada, hâkimler arasında yapılan 10 saatlik görüşmenin ardından dava karara bağlandı. 4 Eylül 2016 tarihinde gerçekleştirilmesi planlanan saldırı girişimini yürüten 5 kadından Ines Madani ve Ornella Gilligmann’ın olayın baş aktörleri olduğu ifade edildi. Olayın planladığı sabah, içi patlayıcı dolu iki Peugeot marka araç bir kafenin yanına park edildi. Yetkililer, eylemin gerçekleşmesi halinde Paris’te gerçek bir katliamın yaşanabileceğini ifade etti. Kadınların, saldırı girişiminden hemen önce olaya ilişkin tüm sorumluluğu üstlendiklerini belirten bir video çekerek, DEAŞ liderlerinden Raşid Kasım’a bu videoyu göndermek istediği belirtildi. Örgütün önde gelen isimleri arasında yer alan Raşid Kasım’ın DEAŞ içerisinde uzun süredir bir etkisinin olmadığı, hatta öldürülmüş olabileceği iddia edildi.
Yetkililer, Ines Madani hakkında ilginç olan şeyin, kadınları örgüte katabilmek için erkeklerin sosyal medyada kullandığı farklı cihatçı isimleri kullanması olduğunu ifade etti. Notre Dame Katedrali olayını araştıran Fransız operasyon birimi, Ebu Cuneyd isimli radikal kişinin Ines Madani olduğunu ortaya çıkardı.
Beş kadın hakkında verilen cezaların, yetkililerin terör konusunda caydırıcı olarak verdiği ağır kararlar olduğu vurgulandı. Notre Dame Katedrali’ne saldırı girişiminde bulunan Ines Madani 30 yıl hapis cezasına çarptırılırken, Ornella Gilligmann’ın ise 25 yıl hapsine karar verildi.
Olay ile ilgisi bulunan diğer 2 kadın 20 yıl hapis cezasına çaptırılırken, bu sanıklardan birisi olay yerindeki polisi bıçaklamıştı. Mahkeme, Raşid Kasım ve Madani arasında bağlantı sağlayan bir diğer sanığı ise 5 yıl hapis cezasına çarptırdı. 22 ila 42 yaş arasında olan sanıkların savunma avukatı, beşinin “cihadın kadınsı formül görüntüsü” olduğunu söyledi. Mahkeme sırasında Madani ve Gilligmann başarısız saldırı girişimi için birbirlerini suçlarken, Gilligmann, araca daha yanıcı bir şey koymak yerine mazot koymayı tercih ettiğini söyledi.
Mahkeme tarafından alınan bu kararların amacı sadece suçluları cezalandırmak değil, aynı zamanda bu tarz tehlikeli girişimlerde bulunmaya çalışanlara ders vermek olduğu vurgulandı.



Hamaney düşerse yerine kim geçecek?

Beyrut'taki İran Büyükelçiliği binasında, İsrail ile yaşanan çatışmalarda öldürülen Lübnanlı, Filistinli ve İranlı liderlerin fotoğraflarının önünde Hamaney ve Humeyni'nin portreleri duruyor. (EPA)
Beyrut'taki İran Büyükelçiliği binasında, İsrail ile yaşanan çatışmalarda öldürülen Lübnanlı, Filistinli ve İranlı liderlerin fotoğraflarının önünde Hamaney ve Humeyni'nin portreleri duruyor. (EPA)
TT

Hamaney düşerse yerine kim geçecek?

Beyrut'taki İran Büyükelçiliği binasında, İsrail ile yaşanan çatışmalarda öldürülen Lübnanlı, Filistinli ve İranlı liderlerin fotoğraflarının önünde Hamaney ve Humeyni'nin portreleri duruyor. (EPA)
Beyrut'taki İran Büyükelçiliği binasında, İsrail ile yaşanan çatışmalarda öldürülen Lübnanlı, Filistinli ve İranlı liderlerin fotoğraflarının önünde Hamaney ve Humeyni'nin portreleri duruyor. (EPA)

İsrail, 1979 devriminden bu yana İran'ı yöneten Velayet-i Fakih rejimini devirme arzusunu gizlemiyor. Ancak analistlere göre İran muhalefeti içindeki bölünme ve yeni hükümetin daha az sertlik yanlısı olacağına dair bir garantinin olmaması nedeniyle bu bahis risklerle dolu.

İran Radyo ve Televizyon Kurumu gibi nükleer ya da balistik tesis olmayan yerlerin hedef alınmasının ardından İsrail'in asıl amacının, İran'ın nükleer ve balistik kapasitesini zayıflatmakla sınırlı olmadığı, aynı zamanda Dini Lider Ali Hamaney'in görevden alınmasını da içerdiği yönündeki spekülasyonlar arttı.

Her ne kadar ABD Başkanı Donald Trump, “Hamaney'in nerede saklandığını biliyoruz” demiş olsa da, otuz buçuk yılı aşkın süredir iktidarda olan lideri devirmenin sonuçları risk ve belirsizliklerle dolu.

sd
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump ve İran Dini Lideri Ali Hamaney (AFP)

Avrupalı liderler, ABD'nin 2003'te Irak'ı işgali ve NATO'nun 2011'de Libya'ya askeri müdahalesinin sonuçlarından habersiz değiller.

Saddam Hüseyin ve Muammer Kaddafi rejimleri yıkıldı, ancak diktatörlüğün çöküşü her iki ülkede de yıllarca süren kanlı kargaşaya yol açtı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Kanada'daki G7 zirvesinin sonunda yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Bugün en büyük hata İran'da askeri yollarla rejim değişikliği aramaktır, çünkü bu kaosa yol açacaktır. 2003 yılında Irak'ta yaşananların ya da son on yılda Libya'da yaşananların iyi bir fikir olduğunu düşünen var mı? Hayır!”

Devrim Muhafızları Ordusu

Uzmanlar, Hamaney ve çevresindekilerin devrilmesinin, Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) ya da silahlı kuvvetlerin sertlik yanlısı üyeleri tarafından doldurulabilecek bir boşluk yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'ndan Nicole Grajewski, ‘İsrail saldırılarının nükleer silahların ortadan kaldırılmasından ziyade rejim değişikliğine odaklanmış gibi göründüğünü’ söyledi.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre Grajewski, “İsrail'in balistik füzeler ve askeri yeteneklerle ilgili tesisleri hedef aldığına şüphe yok, ancak aynı zamanda İran Radyo ve Televizyon Kurumu gibi rejimin liderliğini ve sembollerini de hedef alıyor. Rejim düşerse, liberal ve demokratik bir hükümet için umutlar var. Ancak DMO gibi başka güçlü oluşumların ortaya çıkma olasılığı da yüksek” ifadelerini kullandı.

Devrik İran Şahı'nın oğlu Rıza Pehlevi

En önde gelen muhalif isimlerden biri, ABD'de ikamet eden, devrik İran Şahı'nın oğlu Rıza Pehlevi.

Rejimin ‘çöküşün eşiğinde’ olduğunu söyleyen Pehlevi, Hamaney'i ‘paranoyak bir fare gibi yeraltına saklanmakla’ suçladı.

Pehlevi, rejimin Yahudi devletini tanımayı reddetmesine karşı çıkmak için uzun zamandır babasının hükümdarlığı sırasında İsrail ile var olan yakın ilişkinin yeniden tesis edilmesi çağrısında bulunuyor.

Şah rejiminin destekçileri böyle bir yakınlaşmayı, Yahudileri Babil İmparatorluğu'ndan kurtaran en büyük Pers krallarından biri olan Kiros'a atfen ‘Kiros Anlaşmaları’ olarak adlandırıyor.

Ancak Pehlevi İran içinde ya da dışında evrensel bir desteğe sahip değil.

Özellikle İsrail'in İran'a yönelik saldırılarını kınamayı reddetmesinden sonra Pehlevi'nin tutumu ve İsrail'le ilişkileri bir bölünme kaynağı oldu.

Halkın Mücahitleri Örgütü

Halkın Mücahitleri Örgütü lideri Meryem Recavi çarşamba günü Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı konuşmada, “İran halkı rejimin düşmesini istiyor” dedi.

Halkın Mücahitleri Örgütü diğer muhalif gruplar tarafından sevilmiyor ve İran-Irak savaşında Saddam Hüseyin'i desteklediği için bazı İranlılar tarafından şüpheyle karşılanıyor.

Ottawa Üniversitesi'nde çalışan Prof. Dr. Thomas Juneau, “Alternatif aramanın zorluklarından biri de örgütlü, demokratik bir alternatifin olmaması” dedi.

Rıza Pehlevi'nin ‘İran içinde ve dışında en çok tanınan’ muhalefet lideri olduğunu kabul eden Juneau, ‘tek alternatifin ve ne yazık ki en endişe verici senaryolardan birinin DMO tarafından bir darbe yapılması veya teokrasiden askeri diktatörlüğe geçiş’ olduğunu belirtti.

thyuı8o
Bağdat'ta bir caddede Hamaney'e zarar verilmemesi konusunda bir uyarı levhası (AFP)

Uzmanlar, ülkede istikrarsızlığı arttırabilecek ve genellikle göz ardı edilen bir faktör konusunda uyardı: ‘İran'ın karmaşık etnik yapısı’. Zira İran’da Kürtler, Araplar, Beluciler ve Türklerden oluşan büyük azınlıklar Fars çoğunluk ile bir arada yaşıyor.

Nicole Grajewski, ‘etnik bölünmelerin düşman devletler tarafından istismar edilebileceği’ uyarısında bulundu.

ABD merkezli bir düşünce kuruluşu olan Soufan Center'dan analistler de İran'da Irak'takine benzer bir senaryonun baş gösterdiği ve mevcut rejimin ayakta kalmasının ‘stratejik bir başarısızlık’ olarak görüldüğü uyarısında bulundu.

Analistler, “Rejim değişikliğinden sonra ne olacağını öngörmek halen zor. Ancak değişim, Irak'tan daha büyük ölçekte bölgesel huzursuzluğa yol açabilir ve bunun küresel yansımaları olabilir” değerlendirmesinde bulundu.