Dünya’nın yüzde 10,8’i yetersiz besleniyor

Dünya’nın yüzde 10,8’i yetersiz besleniyor
TT

Dünya’nın yüzde 10,8’i yetersiz besleniyor

Dünya’nın yüzde 10,8’i yetersiz besleniyor

Dünyada yetersiz beslenen kişilerin oranı 2018 yılı verilere göre yüzde 10,8 olurken, bunun rakam olarak 821 milyon kişiye tekabül ettiği görüldü. Yetersiz beslenme oranının en yüksek olduğu kıta ise yüzde 19,9 ile Afrika olarak kaydedildi. Türkiye’de geçen yıl beslenme ile alakalı yapılan basın haber adedi ise 100 bin 90 olarak saptandı.
Medya takibinin önemli kurumu Ajans Press, beslenme ile alakalı basına yansıyan haber adetlerini inceledi. Ajans Press ve PRNet’in dijital basın arşivinden derlediği bilgilere göre geçen yıl beslenme ile alakalı basına 100 bin 90 haber yansıdığı tespit edildi. Haber içerikleri incelendiğinde ise obezitenin ön planda olduğu görülürken, bazı besinlerin kanser, şeker gibi insanlarda görülen çeşitli hastalıklara sebep olduğu tartışıldı.
Ajans Press’in Gıda ve Tarım Örgütü 2019 verilerinden elde ettiği bilgilere göre, dünyada yetersiz beslenen kişilerin oranı yüzde 10,8 olarak kayıtlara geçti. Böylelikle dünyada 821 milyon kişinin yetersiz beslendiği görüldü. Yetersiz beslenme oranının en yüksek olduğu kıta ise yüzde 19,9 ile Afrika olarak kaydedildi. Yıllara göre yetersiz beslenme oranları incelendiğinde de 2017 yılında da yüzde 10,8 gibi bir oran görülürken, 2016 yılında yüzde 10,7, 2015 yılında yüzde 10,6 olduğu saptandı. Türkiye’ye bakıldığında ise orta düzey veya şiddetli beslenme yetersizliği olmadığı gözlendi.

 


Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D