​Avrupa’dan DEAŞ’lıların iadesi konusunda köklü değişim

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo (solda) NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile dün Brüksel'deki NATO karargahında düzenlenen ortak basın toplantısında açıklamalarda bulundular (EPA)

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Avrupa ülkelerinin DEAŞ saflarında savaşan vatandaşlarının ülkelerine dönüşlerine karşı aylardır devam eden katı tutumlarında büyük bir değişim olmaya başladığını belirtti. Pompeo, Avrupa ülkelerinin ABD Başkanı Donald Trump’ın çağrısına kulak vererek Suriye’nin kuzeydoğusunda Kürtlerin kontrolü altındaki hapishanelerde tutuklu bulunan DEAŞ’lılar arasındaki vatandaşlarının kendilerine iadesine yeşil ışık yaktıklarına işaret etti.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Brüksel’deki NATO karargâhından yaptığı açıklamalarda, bazı Avrupa ülkelerinin kendi uyruklarını taşıyan DEAŞ’lıları kabul edeceklerini öğrendiklerini ve bu karardan duydukları memnuniyeti ifade etti. Gecikmiş bir cevap da olsa bu kararın alınmasından oldukça mutlu olduklarını kaydeden Pompeo, ancak aynı zamanda dosyadaki gecikmeden duyduğu hayal kırıklığını da dile getirdi. Pompeo, tüm ülkelerin yükümlülüklerini yerine getirip terör örgütü saflarında yer alan vatandaşlarını kabul etmelerini umduğunu da sözlerine ekledi.
Öte yandan   NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Cuma akşamı geç saatlerde Brüksel’de Pompeo’yla gerçekleştirdiği ortak basın toplantısı sırasında yaptığı açıklamada, “Aralarında NATO ülkelerinin de bulunduğu Uluslararası Koalisyon, DEAŞ’a karşı mücadelede önemli kazanımlar elde etti. Bu kazanımlar tehlikeye atılmamalı” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan Avrupa Birliği (AB) Terörle Mücadele Koordinatörü Gilles de Kerchove, Şarku’l Avsat muhabirinin, Avrupalı yabancı savaşçıların ülkelerine dönüşüyle ilgili sorusuna verdiği cevapta, Suriye ve Irak'ta tutuklu Avrupalı ​​savaşçılar hakkında ortak bir karar olmadığını söyledi.
Avrupa ülkelerinin kendi uyruklarını taşıyan DEAŞ’lıların dosyaları ile ilgilenmek istediğini belirten De Kerchove, bu kişiler hakkında soruşturma açılmasını sağlayacak bilgiler toplamaya çalıştıklarını ve geri dönüp dönemeyeceklerini incelediklerini ifade etti. De Kerchove, ancak şu ana kadar AB düzeyinde Avrupalı DEAŞ’lılarla ilgili nihai bir karar alınmadığını belirtti.
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda başlattığı askeri operasyondan birkaç hafta önce yaptığı açıklamada bu dosyanın insani bir boyutunun da olduğuna dikkati çeken De Kerchove, bu boyutun, DEAŞ üyelerinin eşleri ve çocuklarının bulunduğu kamplarda yaşadıklar zor koşullar olduğunu söyledi.
Avrupa ülkelerini, kendi uyruklarını taşıyan DEAŞ’lılar hakkında soruşturma başlatılması olasılığıyla ilgili olarak ise De Kerchove, “Bu dosyada yardım edebilir ve rol alabiliriz. İşbirliği yapmaya istekli olduğumuzu gösterdik. Hâlihazırda birkaç kişiyle bağlantı da kurduk. Bu insanların geri dönmesi halinde, elimizde haklarındaki tüm bilgileri içeren bir adli sicilimizin olması önemli” diye konuştu.
Suriye’deki DEAŞ üyelerinin 5’te birini oluşturan Avrupa ülkeleri uyruklu yaklaşık 10 bin DEAŞ’lı, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından kontrol edilen hapishanelerde tutuluyorlar. Avrupa ülkeleri, Türkiye’nin operasyonu başlamadan önce Avrupalı DEAŞ’lıların haklarında savaş suçları işlemekle suçlandıkları soruşturmalar açılması için yabancı savaşçıların Suriye'den Irak'a nasıl transfer edilebileceğini değerlendiriyorlardı.
Aynı bağlamda SDG, Türkiye’nin 9 Ekim’den bu yana askeri operasyon gerçekleştirdiği Suriye'nin kuzeyinde yer alan kamplarda yaklaşık 300 kadın ve çocuğu tutuyor. Operasyon, Fransa başta olmak üzere Avrupa ülkelerinin, DEAŞ üyelerinin kaçma riskine karşı endişelerini dile getirmelerine neden oldu.
Öte yandan DEAŞ üyelerinin ailelerinin avukatları, Birlemiş Milletler’e (BM) bağlı iki komitenin, Suriye’nin kuzeyinde Kürtlerin elinde tutulan DEAŞ üyesi militanların eşlerinin ve çocuklarının haklarını korumak ve onların Irak’a geçişini engellemek amacıyla bir takım önlemler alma çağrısında bulunduklarını açıkladılar.
Avukatlar Gerard Cholakian ve Marie Dose, önceki gün Cenevre’deki BM Çocuk Hakları Komitesi ve İşkenceye Karşı Komite’ye Fransa’nın Suriye’de SDG’nin kontrolündeki kamplarda tutulan onlarca çocuğun ve annelerinin ülkeye iadesini önerdi.
Söz konusu iki komite, Fransa’dan aldığı önlemlerin geçici olmamasını istediler. Fransız yetkililerden, özellikle sağlık dahil bu ailelerin yaşam ve güvenlik haklarının korunmasını sağlamak için gerekli diplomatik adımları atmaya çağıran iki komite, ayrıca Fransa’dan bu konu hakkında atılan adımlar için bilgi vermelerini talep etti.
Avukatlar, Fransa’nın söz konusu çocukların ve annelerinin geri dönüşünü mümkün olan en kısa sürede organize etmesi gerektiğini, bölgedeki ateşkes fırsatını değerlendirmekten başka seçeneğinin olmadığını ve hepsinin Fransa’nın terörle mücadele yasası tarafından verilen uluslararası uygulamalara tabi tutulması gerektiğini öne sürdü. Açıklamada bugün bile Suriye’deki kamplarda tutulan Fransız ailelerin Türkiye’nin yürüttüğü operasyon, Suriye rejimi ordusu ve Irak’a teslim edilme ile karşı karşıya kaldıkları aktarıldı.