Son 10 yılda gazete tirajları yüzde 50'ye yakın azaldı

Son 10 yılda gazete tirajları yüzde 50'ye yakın azaldı
TT

Son 10 yılda gazete tirajları yüzde 50'ye yakın azaldı

Son 10 yılda gazete tirajları yüzde 50'ye yakın azaldı

Yıllara göre gazete tirajları belli olurken, 2018 yılında bu rakamın 1,29 milyar adet olduğu kaydedildi. 2005 yılına bakıldığında ise bu sayının 1,53 milyar adet olduğu saptandı. 2008 yılında 2,55 milyar adet tiraja sahip olan gazeteler son on yıl içerisinde yüzde 50’ye yakın tiraj kaybına uğradı. Gazetelerin okunma oranlarının gittikçe azalması da uzun süredir Türkiye’nin gündeminde yer aldı.
Medya takibinin önemli kurumu Ajans Press, gazetelerle ile alakalı basına yansıyan haber adetlerini inceledi. Ajans Press ve PRNet'in dijital basın arşivinden derlediği bilgilere göre gazetelerle ile alakalı geçen yıl basına yansıyan haber adedi 77 bin 509 olarak kayıtlara geçti. Sadece gazete tirajları ile alakalı geçen yıl basına yansıyan haber adedi ise 524 olarak görüldü. Haber içerikleri incelendiğinde de yerel gazetelerde yaşanan maddi sıkıntıların ve kâğıt fiyatlarının artmasıyla birlikte kapanan yayınların gündemde yer aldığı belirlendi.
Ajans Press'in, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, 2018 yılındaki yerel, bölgeler ve ulusal gazetelerin toplam tirajı 1 milyar 288 milyon 836 bin 67 adet olarak oldu. Bu rakam geçmiş yıllarla kıyasladığında en yüksek gazete tirajlarının 2008 yılında olduğu saptanırken, rakamın 2 milyar 550 milyon 125 bin 909 adet olduğu gözlendi. 2005 yılındaki gazete tirajlarının toplamı ise 1 milyar 530 milyon 275 bin 540 adet olarak belirlendi. Veriler incelendiğinde ise 2013 yılından bugüne kadar gazete tirajlarının düzenli şekilde düşüş gösterdiği görüldü.



10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
TT

10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)

Bilim insanları 10 bin yıl önce buzulların erimesinin, kıtaların hareketini hızlandırmış olabileceğini buldu. 

26 bin yıl önce Kuzey Amerika'nın büyük bir bölümünü kaplayan Laurentide Buz Tabakası erimeye başlamıştı. Buzun erimesiyle su, okyanusa akmış ve küresel çaptaki deniz seviyeleri yılda ortalama 1 santimetre yükselmişti.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden jeofizikçiler, Dünya'nın bu döneme ait bilgisayar modelini oluşturarak buz tabakasının erimesinin sonuçlarını analiz etti. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (23 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre buzların erimesi,  Kuzey Amerika kıtası levhasının hareketini yüzde 25 hızlandırmış olabilir. 

Hesaplamalar ayrıca Kuzey Amerika ve Avrasya levhaları arasındaki Atlantik Ortası Sırtı'nın genişleme hızının 6 bin ila 12 bin yıl önce yüzde 40 oranında arttığına işaret ediyor.

Araştırmacılar trilyonlarca ton buzun eriyip okyanusa karışmasıyla kıtanın ağırlık kaybettiğini ve levhanın saat yönünde döndüğünü düşünüyor. Modele göre Atlantik Ortası Sırtı'nın genişlemesindeki artış da bundan kaynaklanıyor.

Makalenin yazarlarından Tao Yuan, "Buz hacmi büyük ölçüde azaldığında, yerkabuğunda büyük bir hareket meydana geldi" diyerek ekliyor: 

Bilim insanları, buzun erimesinin plakaların yükselmesine neden olduğunu biliyordu. Ancak biz, buzun erimesi nedeniyle plakaların yatay olarak da epey hareket edebildiğini gösterdik.

Yeni çalışma, kıta kayması ve deniz tabanı genişlemesinin, milyonlarca yıla yayılan yavaş süreçlerin yanı sıra çok daha kısa zaman aralıklarında da gerçekleşebileceğini gösteriyor.

Bilim insanları Grönland buz tabakasının erimesinin, bugün İzlanda'da yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini de söylüyor. 

Atlantik Ortası Sırtı, İzlanda'dan geçiyor ve yaklaşık 10 bin yıl önce adada yoğun bir volkanik aktivite yaşandığı biliniyor. Bu volkanik faaliyetlerin, sırtın genişlemesindeki artışla bağlantılı olup olmadığı henüz kesinlik kazanmadı. Ancak böyle bir durumda genişleme, magmanın yüzeye çıkmasına ve volkanların patlamasına yol açmış olabilir.

Çalışmanın diğer yazarı Shijie Zhong "Bu volkanizma örüntüsü, kısmen bizim incelediğimiz buzul erimesinden kaynaklanmış olabilir" diyor.

Grönland'daki buzların günümüzdeki erime hızı, kıtaların hareketini etkileyecek seviyede değil. Ancak araştırmacılara göre özellikle bu hız artarsa gelecek birkaç yüz yıl içinde İzlanda'da ciddi etkiler yaratabilir.

Yuan, "Grönland ve Batı Antarktika'daki buz tabakaları hâlâ eriyor" diyerek ekliyor: 

Buzların erimesinin gelecekte deniz tabanının yayılmasını ve yakınlardaki okyanus ortası sırtlarında volkanizmayı artırabileceğini düşünüyoruz.

Independent Türkçe, Phys.org, Discover Magazine, IFLScience, Nature