Tunus'ta hükümette bakan değişikliği yapıldı

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus'ta hükümette bakan değişikliği yapıldı

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Kays Said’in Tunus Cumhurbaşkanı ve silahlı kuvvetler komutanı olarak göreve başlamasından yaklaşık 1 hafta sonra, Başbakan Yusuf Şahid, Cumhurbaşkanı ile görüşerek Savunma Bakanı Abdulkerim el-Zubeydi, Dışişleri Bakanı Hamis el-Cihinavi ve Devlet Ekonomi Diplomasisi Sekreteri (Bakan Yardımcısı) Hatim el-Fercani’yi görevlerinden alma kararı verdiklerini duyurdu.
Açıklamada, Adalet Bakanı Kerim el-Cemusi’nin vekaleten Zubeydi’nin sorumluluğunu da üstleneceği belirtildi. Dışişleri Bakanlığı Devlet Katibi Sabri Baştopçu’nun da vekaleten Cihinavi’nin yerine atandığı ve gelecek yıl Tunus’ta düzenlenecek olan Frankofon Devletler Zirvesi hazırlıklarında Tunus ve diğer ülkelerdeki kuruluşların koordinasyonunu sağlamakla görevli olduğu belirtildi.
İlgili kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, görevden alınan 3 hükümet üyesinin 2018 yazında 2 yürütme makamı arasında yaşanan siyasi kriz sırasında Nida Partisi Genel Başkanı eski Cumhurbaşkanı Beci Kayid es-Sibsi ve oğlu Hafız Kayid es-Sibsi’ye bağlı eski hükümet üyeleri arasında yer aldığını söyledi. Kriz, devlet kuruluşlarında ve iktidar partide bölünmelere Şahid başkanlığındaki Yaşasın Tunus Partisi’nin kurulmasına neden olmuştu.
Savunma Bakanı Abdulkerim el-Zubeydi, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda aday olmuştu. Kays Said, iş adamı Nebil el-Karvi ve Parlamento Başkanı Abdulfettah Moro’nun ardından dördüncü sıraya yerleşmişti. Zubeydi, seçim kampanyası sırasında Şahid’e de televizyon ve radyo programları aracılığıyla sert eleştirilerde bulunmuştu. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda yarışan Yusuf Şahid de Zubeydi’nin adaylığını eleştirmiş ve siyasi tecrübesini sorgulamıştı.
Yeni Cumhurbaşkanı'nın danışmanlarının ve çalışma ekibinin kimlerden oluşacağı ise henüz ilan edilmedi. Ancak Said’in Kartaca Sarayı’na çıktığı ilk günden bu yana eski Büyükelçi Abdurrauf Bittabib Başir’in adından söz ediliyor.
Öte yandan Kays, Tunus’taki parti liderleri ve Almanya Dışişleri Bakanı, Fas Parlamentosu'nun iki odasının başkanı, Kral 6. Muhammed’in temsilcileri, eski Paris Belediye Başkanı'nın temsilcileri de dahil yabancı misafirlerle bir araya geldi. Ancak Büyükelçi Abdurrauf Bittabib’in Başkanlık Divanı Başkanı olarak geçen haziran ayında göreve gelen Nebil Acrud’un yerine geldiğini belirten herhangi bir açıklama yapılmadı.
Sosyal medya organları ve yerel medya kuruluşları da 29 Ekim’de Cumhurbaşkanı Kays Said’in eski Dışişleri Bakanı Hamis el-Cihinavi’nin katılımı olmadan Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass ile görüştüğünü yazdı. Taraflar arasında, Libya Uzlaşı Konferansı’na hazırlık amacıyla Libyalı siyasi partileri Almanya’da bir araya getiren bir konferans düzenleme hususundaki Alman girişimi ele alındı. Toplantıya ilişkin yayınlanan fotoğraflar, Büyükelçi Abdurrauf Bittabib’in ve Tunus’un Tahran Büyükelçisi Tarık Bittayyib’in de aynı toplantıda yer aldığını gösterdi.
Büyükelçi Tarık Bittayyib, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, Libya ve Endonezya’daki Tunus büyükelçiliklerinde de görev yapmıştı. Bittayyib, geçen yıllarda Libya ile ilişkilerin yönetimini denetlemiş, Tunus’un Libya krizi hususundaki toplantılara katılan heyete başkanlık etmişti. Aynı zamanda eski Dışişleri Bakanı Cihinavi’ye Trablus, Bingazi ve Tobruk ziyaretlerinde, Libya Ordusu Komutanı Mareşal Halife Hafter, Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanı Fayiz es-Serrac ve doğudaki hükümet yetkilisi Abdullah es-Sini ile yapılan görüşmelerde de eşlik etmişti.
Gelecek ay yeni hükümetin ilanından önce yapılan söz konusu değişikliklerin gerekçelerinin de açıklanması bekleniyor. İlgili kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre değişiklikler, cumhurbaşkanlığı ve başbakanlıktaki güvenlik ve askeri kuruluşlardaki üst düzey yetkilileri içermeyecek. Ayrıca eski Başbakan Habib es-Seyyid, siyasi danışman Nureddin bin Natişah ve medya danışmanı Firas Kafraş da dahil bazı eski danışmanlar istifa dilekçelerini sunmak üzere cumhurbaşkanlığı ofisine yöneldi.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.