​Mali’de askeri üsse saldırı: 54 ölü

Geçtiğimiz mayıs ayında da Mali’nin kuzeydoğusundaki bir askeri üsse terörist saldırı düzenlenmişti (Getty)
Geçtiğimiz mayıs ayında da Mali’nin kuzeydoğusundaki bir askeri üsse terörist saldırı düzenlenmişti (Getty)
TT

​Mali’de askeri üsse saldırı: 54 ölü

Geçtiğimiz mayıs ayında da Mali’nin kuzeydoğusundaki bir askeri üsse terörist saldırı düzenlenmişti (Getty)
Geçtiğimiz mayıs ayında da Mali’nin kuzeydoğusundaki bir askeri üsse terörist saldırı düzenlenmişti (Getty)

Kimliği henüz belirsiz silahlı bir grup, Cuma günü Kuzey Mali’de hükümetin askerlerine karşı son derece şiddetli bir saldırı gerçekleştirdi. Hükümetin açıklamalarına göre saldırıda 53 asker ve bir sivil hayatını kaybetti.
Söz konusu saldırı, Mali’nin kuzeydoğusundaki Menaka bölgesinde Nijer sınırına yakın meydana geldi. Bu bölgede, 2015 yılında dönemin DEAŞ lideri Ebubekir el-Bağdadi’ye biat eden Ebu Velid es-Sahravi tarafından yönetilen ‘Sahra Çölü DEAŞ’ı üyeleri bulunuyor.
Mali ordusundan yapılan açıklamada saldırıyı düzenleyenler hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi. Bununla beraber Mali’nin kuzeyinde El Kaide, DEAŞ, Nusratu’l İslam gibi çeşitli terör örgütleri bulunuyor.
Ancak bu örgütlerin konuşlandıkları bölgeler dikkate alındığında saldırının Nijer, Mali ve Burkina Faso sınırında yoğunlaşan DEAŞ örgütü tarafından düzenlenmiş olma olasılığı artıyor. Bu terör örgütü, geçen yıl da Nijer-Mali sınırında pusu kurmuş, üç ABD’li askerin ölümüne sebep olmuştu. Ancak saldırıyı henüz kimse üstlenmedi.
Mali İletişim Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Yaya Sangare, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ilk verilere göre 53 asker ve bir sivilin öldüğünü ve ciddi maddi kayıpların yaşandığını belirtti.
Cuma günü erken saatlerde başlayan saldırı, askeri bir üssü hedef aldı. Ordudaki askerler ile saldırganlar arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.
Mali makamlar tarafından gönderilen takviye askerleri, bir yandan 54 kişinin cesediyle karşılaşırken diğer yandan ise birkaç yaralıyı kurtarmayı başardı. Ölü ve yaralılarını çekmiş olabilecekleri düşünülen saldırganların verdiği kayıplar hakkında ise henüz kesin bir bilgi yok.
Söz konusu askeri takviye, Fransız  “Barkhane”  kuvvetleriyle birlikte bölgedeki saldırganları araştırmak için geniş bir tarama çalışmaları başlattı. 2013 yılından beri Sahel bölgesinde 4 bin 500 askerini barındıran Fransız kuvvetleri, terör üyelerini kovuşturmada önemli bir istihbarat rolü oynuyor.
Saldırı, silahlı grupların Mali’nin kuzeyini ele geçirdiği 2012 yılından beri düzenlenen en şiddetli saldırıydı. Ocak ayında düzenlenen saldırıda ise 38 Mali askeri öldürülmüştü.
Mali askeri üsleri ve kışlalarına yönelik terör saldırıları, son zamanlarda artış gösterdi. Bu durum Mali halkının öfkelenmesine ve asker aileleri önderliğinde halk gösterilerinin düzenlenmesine neden oldu. Bu gösterilerde halk, terörizmle mücadele edilmesi ve askerleri korumak için çeşitli yöntemler geliştirilmesini talep ediyor.
Moritanya, Mali, Nijer, Çad ve Burkina Faso’yu içeren Sahel bölgesinde terörle mücadele stratejilerinin geliştirilmesi çağrısında bulunan gösterilerde, Mali’deki yabancı askerlerin varlığına da tepki gösterildi.
Göstericiler, Fransa ve Birleşmiş Milletler (BM) askerleri bölgede bulunduğundan beri saldırıların arttığı, terörle mücadelede başarısız olunduğunu ifade etti. Terörist gruplar orduya saldırmaya devam ettikçe, Mali hükümeti üzerindeki baskı artıyor.
Fransız kuvvetlerine ek olarak BM Barış Gücü’nün Mali’de 15 bin askeri bulunuyor. Sahel ortak askeri kuvvetleri ise burada 5 bin askerini bulunduruyor. Buna karşılık terörist gruplar, tekniklerini geliştirip genişletmeye devam ediyor.
G5 Sahel Ülkeleri Güvenlik ve Savunma Komiteleri’nin dokuzuncu toplantısı geçtiğimiz Ekim ayında Novakşot’ta yapmıştı. Fransa Genelkurmay Başkanı General Francois Lecointre aynı zamanda Fransız “Barkhane” kuvvetlerine de komutanlık ediyor.



Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruz

Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
TT

Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruz

Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)

Küçük uluslar büyük dönüşümler sırasında nasıl davranır? Jeopolitik depremler karşısında rasyonalite ve siyasi gerçekçiliğin anlamı nedir? Bu ulusların kaderinde kaybet-kaybet durumu mu var ve yapabilecekleri tek şey kayıplarını mümkün olduğunca en aza indirmeye çalışmak mı? Tarih, tek bir ulustan oluşan tek bir imparatorluktan bahsetmez.

İmparatorluklar içindeki çok sayıda ulusa, itaat etmeleri ve iktidarın sınırlarına uymaları karşılığında güvenlik, barış ve refah vaat edilmiştir. Merkezi otoriteye karşı isyan, yok edilme noktasına varacak kadar ağır bir şekilde cezalandırılır.

İmparatorluktaki gücün merkezi evrenin ekseniydi. Işık ve güç bu eksenden çevreye sızarak belli bir siyasi modelin yanı sıra kültürel ve uygarlık mirasını da empoze ederdi. Merkez zayıfladığında, çevre gevşer ve kozmik eksen bir yerde düşer, ancak başka bir yerde ortaya çıkar. İmparatorluklar Anka kuşları gibidir. Yeni bir imparatorluk, selefinin küllerinden doğar.

Değişim zamanlarında, küçük uluslar iki olası seçim yapmak zorundadır: Birincisi, yeni güce karşı isyan etmek ve bedelini ödemek. İkincisi ise güçlerini birleştirmek ve ‘Yaşasın imparatorluk’ diyen bayrağı değiştirmek.

Fransız düşünür Jacques Attali, imparatorlukların yükselişinin belirli belirleyicileri ve gereklilikleri olduğunu, bunların en önemlilerinin coğrafi büyüklük, nüfus, zenginlik ve büyük projeyi finanse etme yeteneği olduğunu söyler. Ancak bunlardan en önemlisi, imparatorluğun dayandığı ve diğer ulusları ona gönüllü olarak katılmaya ikna eden fikirdir (The Idea). Deniz imparatorlukları olduğu gibi kıta imparatorlukları da vardır. Hırsları başarıya ulaşmış ve başarısız olmuş imparatorluklar vardır.

Jeopolitik-askerî değişimlerin göstergeleri!

İkinci Dünya Savaşı öncesindeki İspanya İç Savaşı, Alman silahlarının yanı sıra taktiklerin, askeri eğitimin ve askeri uzmanlık birikiminin test edildiği bir sahaydı.

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş ise 21. yüzyıl silahlarının test edildiği bir alan oldu. Bu savaş, her ne kadar Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının formlarına tanıklık etmiş olsa da, yapay zeka ve sanal dünyalar çağında gerçekleşiyor. Bu savaşta insansız hava araçları (İHA) daha önce hiç yaşanmamış bir şekilde savaşa girerek askeri liderleri şaşırttı, savaştaki koruma denklemlerini değiştirdi ve çoğu askeri stratejideki (Military Doctrine) büyük boşlukları ortaya çıkardı. İHA’ların etkisi kara savaşıyla sınırlı kalmadı; hava, deniz, kara ve hatta siber olmak üzere savaşın diğer boyutlarına da yayıldı.

Gazze savaşı, şehir savaşı ve gerilla savaşının en önemli deneyiydi. Bu savaşta Hamas'ın dikey coğrafi derinliğini oluşturan ve İsrail ordusunun konvansiyonel askeri operasyonlarını zorlaştıran tünellerde de savaşıldı. Bu savaşın deneyimlerinden pek çok ders çıkarılacak. Özellikle de bazı askeri araştırmalara göre, kentleşmenin (Urbanization) hızlanması nedeniyle gelecekteki savaşların çoğu şehirlerde olacak. Gazze savaşında İsrail ordusu yapay zekayı iki programda kullandı: Hamas binaları ve altyapısıyla ilgili hedefler önermek için Gospel ve insan hedefleri önermek için Lavender. Bu programlar öldürme sürecini hızlandırdı ve bu da Gazze Şeridi'ndeki ölü sayısını açıklıyor.

xc svfbghn
İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınıra yakın bir İsrail tankı (Reuters)

Lübnan savaşı birçok açıdan Gazze savaşından farklı bir deneyim oldu. İsrail ordusunun Hizbullah güçlerini yıpratma takibinin eşlik ettiği savunma savaşından (Positional) tüm boyutlarda saldırı savaşına geçildi. İsrail Hava Kuvvetleri, havadaki manevra kabiliyeti ve hareketliliğin bel kemiğini oluşturdu. Aynı zamanda, Mavi Hat üzerinde Hizbullah güçlerine karşı sınırlı kara manevrası, bu güçleri ‘çekiç ve örs’ arasına yerleştirmeyi amaçladı.

Mavi Hat'taki sınırlı kara saldırısı, hareketli de olsa örs rolünü oynadı. İsrail Hava Kuvvetleri ise çekiç rolünü belirgin bir şekilde yerine getirdi.

vfbghy
Dera yakınlarındaki Mankat al-Hatab'da bir otoyol üzerinde terk edilmiş tanklar (AFP)

Öte yandan Hizbullah, elinde kalan araçlarla, liderliği tarafından en kötü senaryo durumunda kullanılmak üzere geliştirilen stratejiyi uygulamaya devam etti. Nitelikli füzeler, orta ve kısa menzilli füzeler ve kalan İHA’lar kullanıldı, ancak orijinal planlarda belirlenen hedefe ulaşılamadı. Ancak Hizbullah, özellikle İHA’lar aracılığıyla İsrail'in planlarını bozdu.

Geleceğin savaşları ne olacak?

* Savaşın doğası siyasi hedefler için yapılan savaşlar olarak sabitken, savaşın özellikleri siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarda değişmektedir.

* 21. yüzyılın savaşları, özellikle bilgi toplama ve uygulama konularında yapay zekanın askeri makineye (Autonomous) girmesiyle karakterize olacaktır. Öldürme kararı halen insanların elindedir.

* Teknoloji artık devletin tekelinde ve kontrolünde değildir. Aksine, bu teknolojiyi üreten modern şirketlerin sahibi olan siviller jeopolitik oyuna girmiştir. ‘Verinin’ 21. yüzyılın petrolü olduğu söylenirken, dünyadaki veri toplama merkezlerinin çoğu, ABD’deki sivil şirketlerin elindedir.

* Teknolojinin hızla yayılması, ikili kullanım (Dual use) ve erişim kolaylığı nedeniyle devlet dışı aktör için savaş, düşük maliyet nedeniyle mümkün hale gelmiştir. Bereketli Hilal'de şu anda kim kiminle savaşıyor? Hizbullah İsrail'e karşı. Hamas İsrail'e karşı. Husiler İsrail'e karşı. Ve son olarak Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) eski Suriye rejimine karşı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı