Cezayir'in eski Kültür Bakanı hapis cezasına çarptırıldı

Hakimler, Cezayir Yüksek Mahkemesi önünde 4 Kasım’da protesto gösterisi düzenledi (AP)
Hakimler, Cezayir Yüksek Mahkemesi önünde 4 Kasım’da protesto gösterisi düzenledi (AP)
TT

Cezayir'in eski Kültür Bakanı hapis cezasına çarptırıldı

Hakimler, Cezayir Yüksek Mahkemesi önünde 4 Kasım’da protesto gösterisi düzenledi (AP)
Hakimler, Cezayir Yüksek Mahkemesi önünde 4 Kasım’da protesto gösterisi düzenledi (AP)

Cezayir Yüksek Mahkemesi, 4 Kasım’da eski Kültür Bakanı Halide Tumi’nin başkent Cezayir banliyösündeki Harraş Cezaevi’nde geçici olarak tutuklu kalması talimatı verdi. Eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde, 2002-2014 yıllarında Kültür Bakanı olarak görev yapan Tumi, 4 Kasım’da sorgulanmak üzere Yüksek Mahkeme’ye çıkartıldı. Yerel basında çıkan haberlere göre soruşturmada, bazı özel faaliyetler sırasında kamu parasının harcanmasına odaklanıldı.
Tumi’ye yönelik soruşturmada yolsuzluk yapmakla suçlanan yetkililere karşı başlatılan süreç çerçevesinde gerçekleşti. Söz konusu soruşturmalar sonucunda eski Cumhurbaşkanı Buteflika döneminden birçok bakan hapis cezasına çarptırıldı.
Bir yargı kaynağı, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Yüksek Mahkeme’de yolsuzluk meselesini soruşturmakla görevli hakimin eski Kültür Bakanı’na mali hesaplar ve devlet hazinesi açısından pahalı sayılan kültürel ve sanatsal etkinlikler (2007 yılı Arap Kültür Başkenti Cezayir ve 2011 yılı İslam kültür Başkenti Tilimsan) için yapılan harcamalar hakkında sorular yöneltildiğini belirtti.
61 yaşındaki Tumi’ye yönelik soruşturma gün boyunca sürdü. Ardından eski Bakan hapis cezasına çarptırıldı.
El-Vatan gazetesinin geçen hafta internet sitesindeki haberine göre polis, soruşturma hakimine sunmak üzere Halide Tumi’yi gözaltına aldı. Ancak gazete, tutuklanmayı reddeden Tumi’nin çağrısı sonrasında söz konusu haberi yayından kaldırdı. Tumi daha önce de yolsuzluk davaları nedeniyle hedef alınmasının ardından Fransa’ya kaçtığı yönündeki haberleri yalanlamıştı.
Tumi’nin adı, 1980’lerde kadınların özgürlüğü ve demokrasi mücadelesiyle anılmıştı. Buteflika’nın iktidara gelmesiyle de eski Cumhurbaşkanı’na en yakın isimler arasında yer aldı.
9 Mayıs’ta İşçi Partisi lideri Louisa Hanun’un tutuklanması sonrasında ön plana çıkan Halide Tumi, Hanun’un serbest bırakılması için düzenlenen mitinglere katıldı. İki isim, siyasi açıdan “güçlü bir dostluğa” sahip. Tumi ayrıca Hanun’un askeri yargı tarafından “orduya ve devlete karşı komplo kurmak” suçlamasına maruz kalmasını ve 24 Eylül’de de 15 yıl hapis cezasına çarptırılmasını kınadı. Eski Cumhurbaşkanı’nın kardeşi Said Buteflika, eski İstihbarat Müdürü “General Tevfik” lakaplı Muhammed Medin ve “Beşir” lakaplı Tuğgeneral Osman Tartag da Hanun ile aynı suçlamalarla karşı karşıyaydı. Yüksek Mahkeme ayrıca başta eski başbakanlar Ahmed Uyahya ve Abdulmelik Sellal olmak üzere Buteflika döneminde yolsuzlukla suçlanan çok sayıda üst düzey yetkili ve iş adamı hakkında hapis cezası verdi.
Hakimler Sendikası Başkanı Yesad Mebruk, 4 Kasım’da Yüksek Mahkeme’de düzenlenen bir gösteri sırasında Vahran bölge meclisinde yaşanan şiddet eylemlerinin sorumlusu olarak Adalet Bakanı Belkasım Zağmati’nin görevden alınması çağrısında bulundu.
Mebruk, “Vahran’daki rezaletten sorumlu olan yetkililere karşı uygun yasal önlemlerin alınması hakkımıza bağlıyız” ifadelerini kullandı.
Geçen çarşamba günü çok sayıda hakimin (6 bin 700 hakimin yaklaşık 3 bini) yer değiştirmesi kararını protesto amacıyla bir grev düzenlenmişti. Bu çerçevede Belkasım Zağmati, yer değiştirme kararının “yolsuzluk şebekeleriyle savaş bağlamında geldiğini” belirtmişti. Gözlemcilere göre yolsuzluk meselesine karışan hakimler, Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih tarafından “çete” olarak nitelenen rejimin önde gelenlerinin birçoğunu hapis cezasına çarptırdı.
4 Kasım’da başkentteki 6 büyük mahkemeden biri olan Sidi Muhammed Mahkemesi’ne çok sayıda güvenlik gücü konuşlandı. Güvenlik güçlerinin hakimlerin mahkemede grev yapmasını engellemeye çalıştığı aktarıldı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.