Basil, Lübnan'da dışlama girişimleriyle karşı karşıya

Özgür Yurtsever Hareket lideri Cibran Basil, Baabda Sarayı önündeki gösterilere katıldı (Getty)
Özgür Yurtsever Hareket lideri Cibran Basil, Baabda Sarayı önündeki gösterilere katıldı (Getty)
TT

Basil, Lübnan'da dışlama girişimleriyle karşı karşıya

Özgür Yurtsever Hareket lideri Cibran Basil, Baabda Sarayı önündeki gösterilere katıldı (Getty)
Özgür Yurtsever Hareket lideri Cibran Basil, Baabda Sarayı önündeki gösterilere katıldı (Getty)

Lübnan, mevcut hükümetin istifasıyla oluşan kısa bir rahatlama sürecinin ardından kuzeyden güneye uzanan protesto gösterilerinde üçüncü haftasına girdi.
Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın yeni hükümeti kurmak için gerekli istişare tarihini belirlemesi beklenirken, ayaklanmanın patlak vermesinden bu yana ilk defa yeni görüntüler ortaya çıktı.
Arenada kaydedilen en dikkat çekici şey Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) tarafından, Mısır devrimi sırasında Hüsnü Mübarek’in düzenlediği gösterilere benzer bir gösterinin tekrarlanmasının imkansız olması oldu. Beyrut, Trablusşam, Sayda, Nebatiye, Zahle, Baalbek ve diğer şehirlerdeki gösteriler, kendiliğinden doğarak yeniden tekrarlanırken, 17 gündür devam ediyor.
Cibran Basil
ÖYH’nin mevcut lideri Cibran Basil, hükümeti kurma istişareleri hususunda bir yarışa girişti. Basil, Cumhurbaşkanının faaliyetlerini alkışlayan bir kitle aracılığıyla kendisini “dışlanmayan bir Hristiyan lider olarak” empoze etmeye çalışırken, ÖYH’ye açılan Baabda meydanını kullandı. Aynı şekilde siyasi kaynakların Independent Arabia’ya yaptıkları açıklamalara göre “Basil başta olmak üzere kışkırtıcı isimleri uzak tutarak hükümeti yeniden kurmayı kabul eden” Saad Hariri de dahil herkesin, “Basil’in gelecekteki bir hükümet yapısından uzaklaşması” yönündeki şartına cevaben, gösteri düzenleyen Lübnanlıların önüne engel koymaya çalıştı.
Birkaç gün önce Basil, Baabda Sarayı’ndaki bağımsız Sünni isimlerle bir araya geldi. Söz konusu adım, doğrudan “Hariri’ye alternatif bir ismin arayışı içerisinde oldukları” mesajını verdi. Aynı şekilde Sayda, Trablusşam ve Beyrut’taki kitlesel protestolar da ayaklanma sonuçlarının kısıtlanmasını kabul etmeyerek, yalnızca Hariri’nin değil Cumhurbaşkanı ve Temsilciler Meclisi Başkanının da istifalarını talep etti.
Lübnan ayaklanması, siyasi olmayan teknokratlardan oluşmuş kurtarma hükümeti kurma talebiyle ikinci turuna girdi. Siyasi kaynaklar, Independent Arabia’dan Deniz Rahmet Fahri’ye yaptığı açıklamada, siyasi güçler arasında “hükümetin kurulması ve şekli hususunda” yaşanan anlaşmazlığın, hükümeti kurma istişarelerinin tarihinin belirlenememesinin asıl nedeni olduğunu söyledi. Kaynaklara göre, eğer Saad Hariri, yeni hükümeti kurma sorumluluğunu üstlenecek şanslı kişiyse anlaşmazlık, hükümetin şekline odaklanacak. Bunun yanı sıra siyasi güçlerin, Lübnan’daki siyasi yaşamın yeni faktörünü henüz tanımadığı görülüyor.
Şii ikilinin (Hizbullah ve Emel), tekno-siyasal olarak nitelenen, mevcut yapıya benzer bir yapı ısrarı ortasında Hizbullah, Emel Hareketi ve Özgür Yurtsever Hareket hükümete ilişkin pozisyonlarına henüz karar vermedi. Tekno-siyasal kavramı, halk hareketi tarafından kabul edilmezken halk, tecrübeli, yetkin, temiz ellere sahip teknokratlar içeren siyasi olmayan bir hükümet talep ediyor.
Öte yandan Hariri’nin çevresi, Bakan Basil gibi provokatif olmayan politikacılarla, Hizbullah tarafından desteklenen koşulları içermeyen mini bir teknokrat hükümetinin kurulmasını kabul edeceklerini belirtiyor. Kaynaklara göre Cumhurbaşkanı ve Basil tarafından yolları güç kullanarak açmak ve eylemcilerle çatışmak için verilen emirlere uymayı reddetmeleri sonrasında ordu komutanı General Joseph Avn ve ordudaki istihbarat şefi General Antoine Mansur’un değiştirilmesi halinde bu olasılık da mümkün olmayacak.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, Hizbullah ve Basil, şu an “ÖYH liderinin hükümete dahil olmaması şartı” karşılığında Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame’nin değiştirilmesini şart koşuyor. Bu durum, Selame ve Lübnan bankalarının Hizbullah’a uygulanan ABD yaptırımlarıyla işbirliği sonrasında gelişti. Eski Başbakanın bu tür bir kararı imzalamayı kabul etmemesi dolayısıyla da şu ana kadar açıkça görüldüğü üzere bu durumun uygulanması imkansız.
Üç gelişme
Siyasi kaynaklara göre, Hizbullah’ın desteklediği mevcut parlamento çoğunluğunun yararına olmayan ana 3 gelişme yaşandı. İlk gelişme, beklemeye veya talepleri görmezden gelme lüksüne izin vermeyen kötü ekonomik durumla, ikinci gelişme, gerçek bir değişim sağlanmadan önce geri çekilmeyecek olan halk hareketiyle ilgili. Üçüncü gelişme ise işlerin aynı şekilde devam etmesi halinde ülke ve kurumlarını alt üst edebilecek olan kaosla bağlantılı. Tüm bu gelişmeler, siyasi iktidarın göz önünde bulundurması gereken gelişmeler olarak niteleniyor.
Özetle Lübnan, şu anki siyasi iktidarın sağlayacağı imtiyazlarla çözülebilecek büyük bir ulusal krize tanık oluyor. İhtiyaç duyulan şey ise kışkırtıcı bir bakanın dahil olmayacağı gerçek bir değişim.
Talep edilen şey, halkın sesine kulak vermek ve “mali ve ekonomik istikrarı sağlayacak, mevcut Temsilciler Meclisi’nin görev süresini kısaltmak için erken yasama seçimlerine hazırlık yapacak” teknokratlardan oluşan bir kurtarıcı hükümet kurmak.
Uzun bir krizle karşı karşıya olduklarını söyleyen siyasi kaynaklar, bu krizin birkaç haftada sonlanmayacağını ve seçeneklerin tüm olasılıklara açık olduğunu vurguladı.



Tunus, Gannuşi dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere ağır hapis cezaları verdi

Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
TT

Tunus, Gannuşi dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere ağır hapis cezaları verdi

Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)

Tunus merkezli radyo istasyonu Mosaique FM dün bir mahkemenin, Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi ve eski güvenlik yetkilileri de dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere komplo kurmak suçlamasıyla 12 ila 35 yıl arasında hapis cezaları verdiğini bildirdi.

Bu davada devlete karşı komplo kurmakla suçlananlar arasında, Cumhurbaşkanı Kays Said'in eski Özel Kalem Müdürü Nadia Akkaşa da bulunuyor.

Hakkında 35 yıl hapis cezası bulunan Akkaşa ülkeden kaçtı.

Mosaique FM, bu davada sanık olan eski Başbakan Yusuf eş-Şahid'in, kendisini ceza mahkemesine sevk eden iddianame kararını temyiz ettiğini, temyiz sonucu beklendiği için bu kararın şimdiye kadar hükümlerin kapsamına girmediğini belirtti.

İslami çizgideki Nahda Hareketi’nin deneyimli lideri Gannuşi (84), 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Cumhurbaşkanı Said tarafından feshedilen meclisin başkanı olan Gannuşi, 2023 yılından beri hapiste ve son birkaç ay içinde ayrı davalarda toplam 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bu davada 21 kişiye suçlama yöneltildi, bunlardan 10'u halihazırda hapiste, 11'i ise ülkeden kaçtı.

Mahkeme, eski İstihbarat Teşkilatı Başkanı Kemal Keyzani'yi 35 yıl hapis cezasına, eski dışişleri bakanı Rafik Abdusselam’ı 35 yıl hapis cezasına ve Raşid Gannuşi'nin oğlu Muaz Gannuşi'yi 35 yıl hapis cezasına çarptırdı. Üçü de ülkeden kaçtı.

Cumhurbaşkanı Said, 2021 yılında meclisi feshetti ve ülkeyi kararnamelerle yönetmeye başladı. Ardından bağımsız yargı yüksek konseyini feshetti ve onlarca yargıcı görevden aldı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre muhalefet bu hamleyi, 2011 yılında ‘Arap Baharı’ ayaklanmalarını tetikleyen ‘yeni doğan demokrasiyi baltalayan bir darbe’ olarak nitelendiriyor.

Cumhurbaşkanı Said ise bu suçlamaları reddediyor ve attığı adımların yasal olduğunu ve siyasi elitler arasında yıllardır süren kaos ve yolsuzluğu sona erdirmeyi amaçladığını söylüyor.

Cumhurbaşkanı Said'in 2021 yılında iktidarın büyük bir kısmını ele geçirmesinden bu yana muhalefet liderlerinin çoğu, bazı gazeteciler ve Said'i eleştirenler hapiste tutuluyor.

Bu yıl, başka bir mahkemede muhalefet liderleri, iş adamları ve avukatlara yine komplo suçlamasıyla 5 ila 66 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi. Muhalefet, bu davanın Cumhurbaşkanı Said’in muhaliflerini bastırmak için uydurulmuş olduğunu söylüyor.

İnsan hakları grupları ve aktivistler, Said'in Tunus'u açık bir hapishaneye dönüştürdüğünü ve yargı ve polisi siyasi rakiplerini hedef almak için kullandığını söylüyorlar.

Tüm bu suçlamaları reddeden Cumhurbaşkanı Said, diktatör olmayacağını, kim olursa olsun, hangi makamda olursa olsun, hiç kimsenin kanunların üstünde olmadığını söylüyor.