Tunus: Yeni hükümet istişareleri başladı

Tunus: Yeni hükümet istişareleri başladı
TT

Tunus: Yeni hükümet istişareleri başladı

Tunus: Yeni hükümet istişareleri başladı

Başbakan Yusuf Şahid liderliğindeki Yaşasın Tunus Partisi’nin, Tunus hükümetine katılımı hakkındaki nihai kararı bekleniyor.
Nahda Hareketi Lideri Raşid Gannuşi’nin siyasi Danışmanı Cemal el-Avi, Nahda’nın başta ‘Yaşasın Tunus’ ve ‘Tunus’un Kalbi’ olmak üzere siyasi partilere yönelik istişarelerinin değiştiğini vurguladı.
Nahda hareketi, yeni bir siyasi yönelimle Muhammed Abu liderliğindeki Demokratik Akım Partisi şartlarından kaçınmak istiyor. Muhammed Abu liderliğindeki Demokratik Akım Partisi; İçişleri, Adalet ve İdari Reform Bakanlığı'nın da hükümeti koalisyonuna katılmasını, Halk Hareketiyle müzakere etmekten kaçınmayı ve Nahda Hareketi’nden bir kimsenin başbakanın olmamasını şart koşuyor.                                                                       
Yaklaşık üç hafta önce hükümet istişareleri başlatıldığında Nahda Haraketi’nden yapılan açıklamada, lideri Nebil Karvi hakkındaki yolsuzluk şüpheleri nedeniyle Tunus’un Kalbi partisiyle ittifak yapılmayacağı belirtilmişti. Ancak gözlemcilere göre, bugünün şartları değişti, çünkü Nahda’nın kendi liderliğinde bir hükümet kuramaması ihtimali de var. Bu nedenle hareketin diğer partilerle müzakere stratejilerinde değişiklikler olabiliyor.
Bu açıdan bakıldığında liderler, Nebil Karvi partisiyle koalisyon kurmak partinin gerçekçi şartlar sunması ya da sol akımlarda olduğu gibi ideolojik sorunlarının olmaması gibi bahanelere başvuruyor. Bununla beraber, Nebil Karvi dâhil bazı liderler daha önce Nida Partisi'ne katılmıştı. Gözlemcilere göre, eski Tunus Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi'nin kurduğu Nida Tunus Partisi ile Nahda arasındaki ittifakın canlanması olasılığı da var.
Nahda Hareketi, Şura Konseyi’ne bildirmeden önce bu hafta koalisyon hükümetiyle ilgili kesin bir karar alacak. Nahda, bu yeni siyasi ittifakı onaylanırsa, kuracağı hükümet güven testini geçip Tunus parlamentosundaki toplam 217 sandalyeden 109'unun mutlak çoğunluğunu almış olacak. Böylece Demokratik Akım ve Halk Hareketi ile ittifak kurmaktan ve bu partilerin küçük düşürücü şartlarından kaçınmış olacak.
Nahda hareketi liderleri, Pazartesi günü Yusuf Şahid liderliğindeki Yaşasın Tunus partisinin temsilcileriyle bir araya geldi. Nahda liderlerinden Nureddin el-Bahiri, Şahid partisinin bir sonraki hükümete katılmayı kabul ettiği doğruladı. Hareket, geçen yıl Nida ve Tunus Genel İşçi Sendikası, ulusal koalisyon hükümetini devirmeye çalıştığında Yusuf Şahid’e destek çıkmış ve böylece iki taraf arasındaki ilişkiler kuvvetlenmişti.
Tunus Yüksek Seçim Komisyonu, yasama seçimlerinin kesin sonuçlarını Perşembe günü açıklayacağını bildirdi. Yeni meclisin ilk oturumuna birkaç gün içinde karar verilmesi bekleniyor. Şimdiye kadar partilerin sundukları itirazların komisyon tarafından açıklanan sonuçlar üzerinde bir etkisi olmadı. Yarın açıklanan kesin sonuçlarla birlikte, yeni bir hükümet kurulmasına yönelik resmi geri sayım başlayacak.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.