İsrail 2018’den bu yana yüzlerce Gazzeli protestocuyu öldürdü, sadece bir asker mahkum edildi

Filistinliler, 11 yıldır süren ablukayı protesto etmek için Mart 2018'den bu yana İsrail sınırında yürüyüş düzenliyor (AP)
Filistinliler, 11 yıldır süren ablukayı protesto etmek için Mart 2018'den bu yana İsrail sınırında yürüyüş düzenliyor (AP)
TT

İsrail 2018’den bu yana yüzlerce Gazzeli protestocuyu öldürdü, sadece bir asker mahkum edildi

Filistinliler, 11 yıldır süren ablukayı protesto etmek için Mart 2018'den bu yana İsrail sınırında yürüyüş düzenliyor (AP)
Filistinliler, 11 yıldır süren ablukayı protesto etmek için Mart 2018'den bu yana İsrail sınırında yürüyüş düzenliyor (AP)

İsrail'in 2018’den bu yana Gazzeli protestoculara yönelik şiddetli müdahalesi ve bunun karşılığında faillerin cezasız kalması tepki çekiyor.
“Büyük Dönüş Yürüyüşü” kapsamında geçen yıl düzenlenen İsrail karşıtı gösterilere katılmak isteyen 14 yaşındaki Osman Hillis göğsüne açılan ateş sonucu öldürülmüş, olaydan bir ay sonra askeri başsavcı Şaron Afek soruşturma açılması emrini vermişti.
Yaşananların üzerinden bir yıldan fazla zaman geçtikten ve İsrailli askerlerin Gazzeli protestocuları öldürmesine dair Afek’in 10 ayrı soruşturma talimatı vermesinden sonra “ceza indirimi pazarlığıyla” bir karar alınmış, Hillis'in ölmesinden sorumlu asker hakkında bir ay kamu hizmeti cezası verilmiş ve bu kişinin rütbesi erbaş seviyesine düşürülmüştü.
İsrailli insan hakları kuruluşu B’Tselem’den Eyal Sagiv, +972 adlı internet sitesi için kaleme aldığı yazıda, Gazzeli eylemcilerin öldürülmesinde yalnızca bir askerin ceza aldığını, bu kararın da itiraf pazarlığıyla verildiğini ve çok daha önemlisi göstericilere ateş açan İsrail askerlerine dair düzenlemelerde kayda değer bir değişiklik yapılmadığını vurguladı.
“Önemli olan bu değil, gerçeklerdir” diyen Sagiv sözlerine şöyle devam etti:
Hillis 13 Temmuz 2018’de öldürüldüğünde yalnızca 14 yaşındaydı. Önemli olan; Gazzelilerin Mart 2018’den itibaren neredeyse her hafta sonu düzenlediği protestolar sırasında tel örgülere tırmanırken vurularak öldürülmesidir. Önemli olan; protestoların başlangıcından bu yana Independent Türkçe'nin haberine göre, İsrailli güvenlik güçlerinin ateş açıp 222 göstericiyi öldürmesi ve yaklaşık 8 bin kişiyi yaralamasıdır. Önemli olan; öldürülenlerden 45’inin küçük yaşta, 28’inin 16 yaş altı olmasıdır. Öldürülenler ya da yaralananların büyük çoğunluğunun silahsız olması ve elektronik tel örgülerin uzağında son derece iyi korunan İsrailli askerler için tehdit teşkil etmemeleridir. Gözetleme yerleri, cipler, kalabalık kontrol önlemleri ve bazen de tankları vardı. İki yüz yirmi iki kişi öldürüldü.
Yaşananları “istisnai durumlar” olarak gören İsrail ordusunun, soruşturma sözü verip göstericilere ateş açma konusunda önemli değişiklikler yapmayı reddettiğini belirten Sagiv, şimdiye dek yalnızca 11 vakanın incelenmiş olduğunu da sorguladı.
Hemşire Rezzan’ın ölümü infial yaratmıştı
Sagiv, olaylardan bazılarının kameralara yansıdığını, İsrail askerlerinin geçen yıl haziran ayında açtığı ateş sonucu yaşamını yitiren 21 yaşındaki gönüllü hemşire Rezzan Neccar'ın yanı sıra genç Muhammed Eyüp’ün öldürülmesi gibi bazı saldırıların da uluslararası düzeyde dikkat çektiğini hatırlattı. 
“Bu ‘istisnai durumları’ araştırmanın asıl amacı, gerçeği ortaya çıkarmak ya da daha fazla silahsız, tehlikeli olmayan sivillerin öldürülmemesini sağlamak değildi” diyen Sagiv, “Tam tersi: İşleyen bir adalet sisteminin sahte gösterisini ve -hiç de ‘istisna’ olmayan- yüzlerce Filistinliyi öldürmenin ve binlerce kişiyi yaralamanın meşru sayılmasına dair çarpıtılmış gerekçeyi sürdürmektir” diye ekledi.
Saydığı sebeplerden dolayı söz konusu soruşturmaların anlam ifade etmekten yoksun olduğunu belirten Sagiv, “Yine de başarılı bir aklama sistemi bile eleştirileri susturmak için bir kılıf bulma ihtiyacı duyuyor. İşte bu nedenle arada bir soruşturmalar kovuşturma ya da mahkumiyetle sonuçlanıyor. Peki neden özellikle de 14 yaşındaki Hillis’i öldüren asker oldu bu kişi? Sebebi, bu davanın sistematik komedinin bir parçası olmasıdır. Askerin, ‘taksiren’ ya da ‘ihmalen’ adam öldürmekten değil, 'insan yaşamını ve sağlığını tehlikeye sokacak şekilde otoriteyi aşmaktan' mahkum edilmesi de bu yüzden” ifadelerini kullandı.
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin doğusundaki İsrail sınırında 30 Mart 2018'den bu yana her cuma “Büyük Dönüş Yürüyüşü” adı altında gösteriler düzenliyor.
Eylemcilere sert müdahalede bulunan İsrail askerleriyse silahsız göstericilere gerçek mermi ve göz yaşartıcı gazla karşılık veriyor.



ABD, Suriye'nin Washington'daki büyükelçiliğinde operasyonlara yeniden başlamasına izin veriyor

Washington'daki Suriye Büyükelçiliği binasına yeni Suriye bayrağı çekildi (Arşiv)
Washington'daki Suriye Büyükelçiliği binasına yeni Suriye bayrağı çekildi (Arşiv)
TT

ABD, Suriye'nin Washington'daki büyükelçiliğinde operasyonlara yeniden başlamasına izin veriyor

Washington'daki Suriye Büyükelçiliği binasına yeni Suriye bayrağı çekildi (Arşiv)
Washington'daki Suriye Büyükelçiliği binasına yeni Suriye bayrağı çekildi (Arşiv)

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın Washington ziyareti sırasında AFP'ye konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir ABD'li yetkili, Suriye'nin ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı uluslararası koalisyona (DMUK) katılacağını söyledi.

Yetkili, "Suriye böylece DMUK’un 90. üyesi olacak ve ABD ile iş birliği yaparak son DEAŞ kalelerini ortadan kaldıracak ve yabancı savaşçı akışını durduracak" ifadelerini kullandı.

ABD'li yetkili, "ABD, terörle mücadele, güvenlik ve ekonomi alanlarında koordinasyonu artırmak amacıyla Suriye'nin Washington'daki büyükelçiliğinde operasyonlara yeniden başlamasına izin vereceğini" ifade etti.


Suriye, DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu’na resmen katıldı

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Beyaz Saray'a geldi. (EPA)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Beyaz Saray'a geldi. (EPA)
TT

Suriye, DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu’na resmen katıldı

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Beyaz Saray'a geldi. (EPA)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Beyaz Saray'a geldi. (EPA)

Suriye, DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu’na (DMUK) katıldığını açıkladı. Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, terör örgütü DEAŞ’ın kalıntılarını tamamen ortadan kaldırmak amacıyla ABD ile iş birliği yapma sözü verdi. Şera, Şam ile Washington arasında yabancı savaşçılarla ilgili istihbarat paylaşımı ve terör ağlarının Suriye’de güvenli sığınaklar oluşturmasını engelleme konularında koordinasyon sağlanacağını belirtti. Şera, özellikle DEAŞ militanları tarafından kendisine yönelik iki suikast girişiminin başarısızlığa uğratılmasının ardından, hükümetinin imajını bölgesel terörle mücadelede kilit bir aktör olarak yeniden konumlandırmaya çalışıyor.

Suriye Enformasyon Bakanı Hamza el-Mustafa, ülkesinin DMUK’la siyasi iş birliği bildirisi imzaladığını duyurdu.

ABD Başkanı Donald Trump, Şera’yı dün sabah Beyaz Saray’da kabul etti. Tarihi nitelikteki bu diplomatik görüşme, sıkı güvenlik önlemleri altında gerçekleşti. Görüşme sırasında Trump’ın Şera’yı karşıladığı anlara ilişkin fotoğraf çekimine izin verilmedi. Ayrıca gazeteciler de Oval Ofis’e alınmadı.

Diplomatik kaynaklar, görüşmede ABD’nin Sezar Yasası kapsamındaki yaptırımların kaldırılması yönünde olumlu sinyaller verdiğini aktardı. Başkan Trump’ın, Suriye’ye ‘büyüme, yabancı yatırımları çekme, ülkenin yeniden inşası ve Ortadoğu’da barış ile refahı sağlama’ fırsatı tanıyacağını taahhüt ettiği bildirildi.

Yetkililere göre Trump, Sezar Yasası’nın uygulanmasını 180 gün süreyle askıya alan bir kararname yayımlamaya hazırlanıyor. Ayrıca, Kongre’nin yaptırımların tamamen kaldırılması için çalışmalara başlaması bekleniyor.

ABD’nin talepleri

Görüşmelerde, ABD tarafından sunulan bir dizi talep de gündeme geldi. Bu talepler arasında, Suriye’nin İran ile olan bağlarını koparması, terörle mücadelede ciddi adımlar atması ve İran destekli milislerin Suriye’de varlıklarını sürdürmemesi uyarısı yer aldı. Washington yönetimi, Şera hükümetinden İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO), Hizbullah’ın ve bağlantılı milis güçlerin hareket alanlarını sınırlamasını talep etti. Trump yönetimi, Suriye ekonomisini çökerten ve yeniden inşa sürecini felce uğratan Sezar Yasası kapsamındaki yaptırımların kaldırılmasını, İsrail’le güvenlik düzenlemeleri ve siyasi anlaşmalar içeren adımlarla ilişkilendirdi. Yönetim, Suriye’nin Arap dünyasıyla diplomatik olarak yeniden bütünleşmesini memnuniyetle karşıladığını belirtirken, aynı zamanda İsrail’i geniş çaplı bir bölgesel çatışmaya sürükleyebilecek eylemlerden kaçınılması için güçlü önlemler alınmasını istedi. Buna karşılık Şera, Trump yönetiminden İsrail’in hava saldırılarını durdurması için baskı yapılmasını talep etti.

Amerikan siyasi çevreleri, bu gelişmeleri, Washington’ın Suriye’ye bakışında köklü bir dönüşüm olarak değerlendirdi. Uzun yıllar süren diplomatik izolasyonun ardından, ABD’nin Şam yönetimine yönelik tutumunda yeni bir sayfa açıldığı vurgulandı.

Trump yönetimi ayrıca, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Suriye ordusuna entegre edilmesi ve Kürt unsurların ordu saflarına dahil olması yönündeki isteğini dile getirdi.

Suriye hükümeti ile SDG arasında Mart 2025’te ön anlaşma yapılmış olsa da, uygulama aşamasında aksaklıklar, gerginlikler ve çatışmalar yaşandığı bildirildi.

Amerikan siyasi çevreleri, Şera’nın ABD ziyaretini, Aralık 2024’te Beşşar Esed rejiminin çöküşü ve Şera’nın iktidara yükselmesinin ardından Suriye siyasetinde yaşanan yeniden yapılanmanın doruk noktası olarak nitelendirdi.

Göreve geldiği 11 ay boyunca Şera, hükümetine uluslararası ve bölgesel meşruiyet kazandırmak amacıyla Avrupa ve Arap başkentlerine diplomatik turlar gerçekleştirdi. Ayrıca Rusya’nın başkenti Moskova’ya tarihi bir ziyaret yaptı ve ABD’ye iki kez gitti. İlk ziyareti, geçtiğimiz eylül ayında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu sırasında gerçekleşti ve Şera, 58 yıl aradan sonra BM Genel Kurulu’nda konuşma yapan ilk Suriye lideri oldu. İkinci ziyareti ise bu hafta Beyaz Saray’da Trump ile yaptığı görüşmeydi.

Trump yönetimi, Şera’nın Beyaz Saray ziyareti öncesinde bir dizi diplomatik adım attı. ABD Dışişleri Bakanlığı, geçtiğimiz cuma günü, Şera ile İçişleri Bakanı Enes Hattab’ın isimlerini terör listelerinden çıkardı. Bir gün önce, BM Güvenlik Konseyi de Şera’nın adını terör örgütü üyeleri listesinden çıkarma kararı aldı. Trump yönetimi, bu gelişmelerle birlikte Suriye’ye yönelik yaptırımların hafifletilmesi yönündeki çabalarını hızlandırdı.

Ziyaret programı

Şera, cumartesi akşamı geç saatlerde Washington’a ulaştı. Pazar sabahı ABD’deki Suriyeli kuruluşların temsilcileriyle bir araya gelen Şera, akşam saatlerinde ise Suriye diasporasından bir heyetle buluştu. Görüşmeye Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani de katıldı. Şeybani, gazetecilere yaptığı açıklamada, Başkan Trump ile yapılacak görüşmenin ana gündeminin Suriye’nin yeniden inşası olacağını belirtti. Ayrıca Suriye hükümetinin terörle mücadeledeki rolüne vurgu yaparak, Şam ve bazı diğer vilayetlerde gerçekleştirilen geniş çaplı operasyonlarda bazı DEAŞ üyelerinin öldürüldüğünü, onlarcasının ise yakalandığını açıkladı.

Cumartesi günü sosyal medyada paylaşılan videolarda, Şera ve Şeybani’nin, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı Brad Cooper ve DMUK Komutanı Kevin Lambert ile basketbol oynadığı görüntüler yer aldı. Videonun başlığı dikkat çekiciydi: “Çok çalış, daha çok oyna.”

Ziyaret kapsamında Şera’nın ayrıca, ABD Ticaret Odası üyeleri ve Amerikalı yatırımcılarla bir araya gelmesi planlanıyor. Görüşmelerde, Suriye’nin sunduğu yatırım fırsatları ve yeniden yapılanma süreci ele alınacak.

Sezar Yasası

2019 yılında kabul edilen Sezar Yasası yürürlükte kalmaya devam ediyor. Yasa, Suriye hükümetine ve Beşşar Esed rejimini destekleyen kişi ile kurumlara, insan hakları ihlalleri suçlamasıyla ekonomik yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor. Aralık 2024’te Esed rejiminin devrilmesine rağmen, bu yaptırımların kaldırılması, ABD Kongresi’nin yasama sürecini gerektiriyor. Bunun için hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’nun çoğunluk onayı gerekiyor. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin önde gelen Demokrat üyesi Senatör Jeanne Shaheen, Sezar yaptırımlarının tamamen kaldırılması için yürütülen girişimlerin başını çekiyor. Öte yandan bazı Kongre üyeleri, Şera hükümetinin demokrasiye bağlılığı, dini ve etnik azınlıkların korunması gibi alanlardaki ilerlemelere göre, yaptırımların kademeli olarak hafifletilmesi gerektiğini savunuyor.


Irak: İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün seçimlere ilişkin açıklamaları kabul edilemez bir müdahale

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
TT

Irak: İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün seçimlere ilişkin açıklamaları kabul edilemez bir müdahale

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)

Irak Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi’nin Irak'taki seçimlerle ilgili açıklamalarının ‘şaşkınlık yarattığı’ belirtilirken açıklamalar, ‘kışkırtıcı ve iç işlerine açık ve kabul edilemez bir müdahale’ olarak nitelendirildi.

Reuters'ın haberine göre Bakanlığın açıklamasında, seçim sürecinin tamamen ulusal bir mesele olduğu ve yalnızca Irak halkının ve anayasal kurumlarının iradesine tabi olduğunu belirtildi.

Basın, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi’nin dün düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin Irak seçimlerine müdahale ettiğini ve bu müdahalenin ‘şüphesiz zararlı’ olduğunu söylediğini aktardı. Bekayi, Irak'taki seçimlerin Irak halkının kaderini belirlemede özel bir öneme sahip olduğunu ve bu sürece dışarıdan yapılacak herhangi bir müdahalenin kabul edilemez ve kınanması gereken bir durum olduğunu da sözlerine ekledi.

Irak Dışişleri Bakanlığı, Irak'ın komşularıyla, egemenliğe karşılıklı saygı ve diğer ülkelerin iç işlerine karışmama ilkesine dayalı dengeli ilişkiler sürdürdüğünü vurguladı. Bakanlık ayrıca iyi komşuluk ilişkilerinin sürdürülmesi için bu ilkelere sıkı sıkıya bağlı kalınması ve Irak'ın egemenliğini zedeleyebilecek veya iç işlerine müdahale edebilecek herhangi bir açıklama yahut tutumdan kaçınılması gerektiğinin altını çizdi.