Gergedanları kaçak avlanmadan korumak için taklit boynuz üretmek ters tepebilir

Kenya'nın kuzeyindeki beyaz (ya da kare dudaklı) gergedanların günde ortalama iki taneden fazlası kaçak avcılığın kurbanı oluyor (F Vollrath)
Kenya'nın kuzeyindeki beyaz (ya da kare dudaklı) gergedanların günde ortalama iki taneden fazlası kaçak avcılığın kurbanı oluyor (F Vollrath)
TT

Gergedanları kaçak avlanmadan korumak için taklit boynuz üretmek ters tepebilir

Kenya'nın kuzeyindeki beyaz (ya da kare dudaklı) gergedanların günde ortalama iki taneden fazlası kaçak avcılığın kurbanı oluyor (F Vollrath)
Kenya'nın kuzeyindeki beyaz (ya da kare dudaklı) gergedanların günde ortalama iki taneden fazlası kaçak avcılığın kurbanı oluyor (F Vollrath)

Gergedanların neslinin tükenmesini engellemeye çalışan bilim insanları, eğer icat ettikleri taklit boynuz yasa dışı pazara sürülürse tam tersi bir etki yaratabileceği konusunda uyarıldı.
Oxford Üniversitesi ve Çin'deki bir üniversiteden araştırmacılar, ucuz at kılı kullanarak gergedan boynuzunun yerini tutan ve gerçeğinin piyasadaki fiyatını aşağı çekebileceğini söyledikleri bir bileşik geliştidi.
Hayvanın boynuzu, faydaları kanıtlanmamış olsa da "geleneksel" Asya tıbbındaki kullanımı nedeniyle başta Vietnam ve Çin olmak üzere yüksek bir talebe sahip. Ayrıca dekorasyon amacıyla oymacılıkta da kullanılıyor.
Boynuz tozunun aynı zamanda afrodizyak ve akşamdan kalmışlığı giderme etkilerinin bulunduğu da iddia ediliyor. Ancak bu uluslararası ticaretin tamamı yasa dışı gerçekleşiyor.
Doğa koruma derneği Save the Rhino'ya (Gergadanları Kurtar) göre, her yıl yüzlerce Afrika gergedanı boynuzları için öldürüyor ve yasa dışı avcılar hala günde ortalama 2,5 gergadanın canını alıyor.
Avlanan 5 gergedan türünden 3'ü kritik tehlikedeki türler arasında yer alıyor. Bu, yüksek bir yok olma tehditiyle karşı karşıya oldukları anlamına geliyor.
Gergedan boynuzu insanın saç ve tırnaklarını da oluşturan katı keratinin sıkıca paketlenmiş kümelerinden oluşuyor.
Üniversite uzmanları atın kuyruk kıllarını birbirine yapıştırarak, ardından dış katmanını kazıyarak ürettikleri yeni bir malzeme geliştirdi. Araştırmacılar bunun gerçekçi bir ikame ürünü ortaya çıkardığını söylüyor.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Oxford Üniversitesi Zooloji Bölümü'nden Fritz Vollrath şunları ifade etti: "Araştırmamız gergedanların aşırı derecede pahalı sıkıştırılmış burun kılını taklit eden biyolojiden ilham almış boynuz benzeri bir materyali üretmenin hem daha kolay hem de daha ucuz olduğunu gösteriyor.
Bu teknolojinin ticareti yanıltmak, fiyatları düşürmek ve sonuç olarak gergedanların korunmasını desteklemek üzere daha fazla geliştirilmesini başkalarına bırakıyoruz."
Ancak Born Free isimli, Birleşik Krallık merkezli bir doğal yaşamı koruma derneği, piyasayı böyle bir bileşiğe boğmanın yalnızca talebi yükselterek gergedanları daha fazla tehdit etmekle kalmayacağı, aynı zamanda alıcıları bilinçlendirmek için gösterilen çabayı sekteye uğratacağı ve ticari yasağı dayatmayı zorlaştıracağı konusunda uyarıda bulundu.
Born Free derneğinde çalışan vahşi yaşam uzmanlarından Mark Jones şunları söyledi:
Eğer piyasayı boynuz gibi görünen bir ürüne boğarsanız, talebi canlandırabilir ve daha önce satın almamaları gerektiğini söylediğiniz alıcılarına muğlak bir mesaj verebilirsiniz. Bu aynı zamanda kolluk kuvvetlerinin işini çok zorlaştırır. Eğer beyaz tozları birbirinden ayırt etmeleri gerekirse bu güçleşecektir. Çabanın büyük kısmı gergedanların yasa dışı avlanmasının önüne geçmeye harcanıyor ve eğer karmaşık, incelikli sosyal ve kültürel inançlara dayalı piyasaya bir anda yeni bir ürün sokarak müşterilerin geçiş yapmasını bekliyorsanız, bu gerçekçi değil.
Jones, Born Free'nin endişelerini dile getirmek üzere araştırmacılarla konuşmak istediğini belirterek, "Ciddi tereddütlerimiz var" dedi.
Jones, bu dolandırıcılığa ilişkin düzenlemeler gelmesi olasılığının da bulunduğunu dile getirdi.
Buna karşılık Profesör Vollrath şunları söyledi:
Buradaki mesajımız basit: Gergedan boynuzu sadece bir burun kılı demetinden ibarettir. Bunda büyülü hiçbir şey yok. Taklit edilmesi kolay ve çok ucuz. Kim neden pahalı bir burun kılına para ödesin ki? Bunu alan aptal durumuna düşecektir. Erkekler aptallığına doymasın (Alıcılar genelde erkek oluyor).
Son 10 yılda 8 bin 889 Afrika gergedanı yasa dışı avlandı.
Save the Rhino derneği daha önce de sentetik veya biyolojik olarak taklit edilen gergedan boynuzu üreten 4 ABD şirketinin çabalarına karşı çıkmıştı.
2015'te 10 çevreci grup bir araya gelerek sahte boynuzları desteklemenin gergedan boynuzu tüketimi üzerindeki "kara lekeyi" temizleyeceği ve "kolluk kuvvetlerine gereksiz zorluklar" çıkaracağı konularında uyarmıştı. Dernekler aynı zamanda bunun bilimsel olarak kanıtlanmamış tıbbi inanışlara da güvenirlilik katabileceğini ifade etmişti.

 


Musluk açabilen kakadular bilim insanlarını şaşırttı

Musluk açabilen kakadular bilim insanlarını şaşırttı
TT

Musluk açabilen kakadular bilim insanlarını şaşırttı

Musluk açabilen kakadular bilim insanlarını şaşırttı

Avustralya'daki kakadu kuşları, sokaklardaki çeşmelerin musluklarını açarak su içmeyi öğrendi. Araştırmacılar bu davranışı birbirlerinden öğrendiklerini düşünürken, neden böyle bir şeye ihtiyaç duydukları bilinmiyor. 

Sidney'de yaşayan Cacatua galerita türündeki kakadu kuşlarının çöp kutularını açabildiği daha önce kaydedilmişti. 

Bu çalışmayı yürüten Dr. Barbara C. Klump, bölgeye özgü bu hayvanların 2018'de halka açık çeşmelerden su içtiğini görünce durumu araştırmaya karar verdi. Yerel yaban hayatı yetkililerine göre kakadu kuşları bunu yıllardır yapıyordu. 

Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü'nden Dr. Klump ve ekip arkadaşları yaklaşık 150 kuş içeren popülasyondan 24'ünü işaretledi ve neler olup bittiğini izlemek için kentteki bazı çeşmelerin önüne kameralar yerleştirdi. 

Bulguları hakemli dergi Biology Letters'ta bugün (4 Haziran) yayımlanan çalışmada kuşların, 44 gün boyunca 500'den fazla kez çeşmeleri kullanmaya çalıştığı kaydedildi. Araştırmacılar işaretlenen kuşların yüzde 70'inde bu davranışı gözlemledi. 

Ancak hayvanların sadece yüzde 41'i başarıya ulaştı ve musluğu çevirip su içebildi. Bu durum işin düşünüldüğü kadar kolay olmadığını gösteriyor.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden ve makalenin yazarlarından Dr. Lucy Aplin, "Kuşlar vücutlarını epey karmaşık bir şekilde koordine etmek zorunda" diyerek ekliyor: 

Bir ayaklarını çeşmenin gövdesine koyup ardından musluğu çevirip basılı tutmaları gerekiyor. Bu yüzden kuşlar diğer ayaklarıyla kolu çeviriyor. Ancak musluğu o şekilde tutmaya ayaklarının gücü yetmediğinden, vücutlarını eğerek ağırlıklarını kullanmak zorundalar. Ardından vücut ağırlıklarını musluğun üzerinde tutarken başlarını geriye çevirerek suyu içiyorlar.

Araştırmacılar kuşların etrafta içebilecekleri su birikintileri varken neden çeşmeleri kullandığından emin değil. Gözlemlere göre hayvanların çeşme tercihi havanın sıcaklığına göre değişmiyor. Ayrıca bu davranışı günün hep aynı saatlerinde sergiliyorlar.

Dr. Aplin "Çeşmeyi sabahları ve akşamları kullanıyorlar ve bu saatler kakaduların genellikle günlük su içme saatleri" diyor.

Bilim insanları çeşmedeki suyun daha lezzetli olması veya burada avcılara yakalanma riskinin düşük olması gibi nedenlerin bu davranışı açıklayabileceğini söylüyor. Ayrıca musluğu açıp su içmenin kakadular için eğlenceli bir aktivite olması da mümkün.

Dr. Klump "Acil bir ihtiyaç yoksa ve susuzluktan ölmüyorlarsa, neden hoşlarına giden bir şeyi yapmasınlar ki?" diye soruyor. 

Ekip bu karmaşık işi bir veya birkaç kuş çözdükten sonra diğerlerinin onlardan öğrendiğini tahmin ediyor. 

Queensland Üniversitesi'nden Christina Zdenek, yer almadığı çalışma hakkında "Bu kültürün, yeni davranışların sosyal yolla aktarımının net bir örneği ve kültürün sadece insanlara özgü bir özellik olduğunu düşünen birçok kişiyi şaşırtabilir" diyerek ekliyor:

Yeni yiyecek ve su kaynaklarına erişmek için inovasyon yapma yetenekleri, yaşam ağacındaki en etkileyici özelliklerden biri.

Independent Türkçe, New York Times, New Scientist, Biology Letters