​ABD, BM’ye Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimi için çağrıda bulundu

Dalay Lama
Dalay Lama
TT

​ABD, BM’ye Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimi için çağrıda bulundu

Dalay Lama
Dalay Lama

ABD’li üst düzey bir yetkili, Dalay Lama ile görüşmesi sonrasında Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkesinin Birleşmiş Milletler’den (BM) Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimini Çin'e bırakmamasını istediğini açıkladı.
ABD’nin Uluslararası Dini Özgürlükler Temsilcisi Büyükelçi Sam Brownback, geçen hafta Hindistan’ın Dharamshala şehrinde 84 yaşındaki Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama ile bir araya geldiğini bildirdi.
Hindistan dönüşü ABD’nin başkenti Washington’da basına açıklamalarda bulunan Brownback, ülkesinin yeni ruhani lideri seçiminin ‘Çin hükümetine değil Tibetli Budistlere ait olması’ için uluslararası alanda destek almaya çalışacağını ve BM’nin bu dosyaya bakmasını umut ettiğini söyledi.
BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi Çin’in veto hakkının bulunduğunu hatırlatan Brownback, Pekin yönetiminin bunu engellemek için ciddi çaba sarf edeceğini kaydetti. Ancak Brownback, BM’de diğer ülkelerin seslerini duymayı umut ettiğini belirtti.
Çok geçmeden meselenin uluslar arası boyutlarda tartışılması gerektiğinin altını çizen Brownback, “Aradığımız en büyük şey bu, -eğer Dalay Lama’ya bir şey olursa- ortada kalmadan önce sorunu dile getirerek erkenden bu konuyu sağlam bir şekilde tartışacağız” dedi.
Brownback, “Tahminime göre, Çin Komünist Partisi bu konuda çok düşünmüştür. Bu nedenle bir planları vardır. Bence onların planına karşı bizim de aynı cesarete sahip olmamız gerekiyor” diye konuştu.
Yılbaşında akciğer iltihabı teşhisi konulan Dalay Lama’nın ciddi bir sağlık sorunu olmadığı belirtiliyor. Brownback, görüşmede Dalay Lama’nın kendisine “15 veya 20 yıl daha yaşarım. Çin hükümetinden sonrasına kalacağım” dediğini aktardı.
AFP’nin haberine göre, Pekin yönetimi, Tibet’in özerklik arzusunun da Dalay Lama’nın ölümüyle birlikte ortadan kalkmasını bekliyor. Çin, Himalaya bölgesini modernize ettiğini ve geliştirdiğini savunuyor. Pekin ayrıca Çin yönetimini desteklemesi beklenen yeni Dalay Lama'nın belirlenmesini daha sık gündeme getiriyor.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi