​ABD, BM’ye Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimi için çağrıda bulundu

Dalay Lama
Dalay Lama
TT

​ABD, BM’ye Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimi için çağrıda bulundu

Dalay Lama
Dalay Lama

ABD’li üst düzey bir yetkili, Dalay Lama ile görüşmesi sonrasında Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkesinin Birleşmiş Milletler’den (BM) Tibet'in yeni ruhani liderinin seçimini Çin'e bırakmamasını istediğini açıkladı.
ABD’nin Uluslararası Dini Özgürlükler Temsilcisi Büyükelçi Sam Brownback, geçen hafta Hindistan’ın Dharamshala şehrinde 84 yaşındaki Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama ile bir araya geldiğini bildirdi.
Hindistan dönüşü ABD’nin başkenti Washington’da basına açıklamalarda bulunan Brownback, ülkesinin yeni ruhani lideri seçiminin ‘Çin hükümetine değil Tibetli Budistlere ait olması’ için uluslararası alanda destek almaya çalışacağını ve BM’nin bu dosyaya bakmasını umut ettiğini söyledi.
BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi Çin’in veto hakkının bulunduğunu hatırlatan Brownback, Pekin yönetiminin bunu engellemek için ciddi çaba sarf edeceğini kaydetti. Ancak Brownback, BM’de diğer ülkelerin seslerini duymayı umut ettiğini belirtti.
Çok geçmeden meselenin uluslar arası boyutlarda tartışılması gerektiğinin altını çizen Brownback, “Aradığımız en büyük şey bu, -eğer Dalay Lama’ya bir şey olursa- ortada kalmadan önce sorunu dile getirerek erkenden bu konuyu sağlam bir şekilde tartışacağız” dedi.
Brownback, “Tahminime göre, Çin Komünist Partisi bu konuda çok düşünmüştür. Bu nedenle bir planları vardır. Bence onların planına karşı bizim de aynı cesarete sahip olmamız gerekiyor” diye konuştu.
Yılbaşında akciğer iltihabı teşhisi konulan Dalay Lama’nın ciddi bir sağlık sorunu olmadığı belirtiliyor. Brownback, görüşmede Dalay Lama’nın kendisine “15 veya 20 yıl daha yaşarım. Çin hükümetinden sonrasına kalacağım” dediğini aktardı.
AFP’nin haberine göre, Pekin yönetimi, Tibet’in özerklik arzusunun da Dalay Lama’nın ölümüyle birlikte ortadan kalkmasını bekliyor. Çin, Himalaya bölgesini modernize ettiğini ve geliştirdiğini savunuyor. Pekin ayrıca Çin yönetimini desteklemesi beklenen yeni Dalay Lama'nın belirlenmesini daha sık gündeme getiriyor.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.