İsrail, İslami Cihad’la yaşanan çatışmaya dahil olmayan Hamas’ın tutumundan memnun

İsrail’in dün Han Yunus’ta hedef aldığı bir binanın kalıntılar (AFP)
İsrail’in dün Han Yunus’ta hedef aldığı bir binanın kalıntılar (AFP)
TT

İsrail, İslami Cihad’la yaşanan çatışmaya dahil olmayan Hamas’ın tutumundan memnun

İsrail’in dün Han Yunus’ta hedef aldığı bir binanın kalıntılar (AFP)
İsrail’in dün Han Yunus’ta hedef aldığı bir binanın kalıntılar (AFP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapılan görüşmelerin ardından İsrailli üst düzey bakan, askeri ve istihbarat liderleri, Baha Ebu el-Ata’nın öldürülmesiyle İsrail’in amacına ulaştığını ifade etti. Netanyahu, Gazze’de ateşkesi desteklediklerini belirtirken, bazı İsrailli yetkililer ise İslami Cihad’la yaşanan çatışmalarda gerilimden uzak duran Hamas’ın tutumunu takdir etti.
Filistin İslami Cihad Hareketi Genel Sekreteri Ziyad en-Nahale, dün yaptığı açıklamada, ateşkesin gerçekleştirilmesi için belirlenen bazı şartları bildirdi. Bu şartlar arasında Gazze-İsrail sınırındaki Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü protestocularının hedef alınmasının durdurulması ve Gazze kuşatmasının kaldırılması prosedürlerine başlanması da yer alıyor.
Kalabalık topçu kuvvetleri topluluğu ve tank konvoyu fotoğraflarını yayınlayan İsrail, vatandaşlarından sığınaklara yakın yerlerde durmalarını istedi. İsrailli komandolar ise İslami Cihad üyelerinin İsrail şehirlerine sızmasını engelleme görevini üstlendi.
Siyasi kaynakların belirttiğine göre, söz konusu görüşmelere katılan yetkililer, gerilimden uzak duran Hamas’ın tutumunu takdir etti. Bu durumun olağanüstü bir gelişme olduğu düşünülürken, İsrail İç İstihbarat Servisi Şin Bet (Şabak) temsilcilerine göre, Hamas liderlerinin bu konudaki görüşleri birbirinden ayrılıyor. Hamas içerisinde bir tarafta Cihad’ı yalnız bırakmayıp bombalamalara katılmak isteyenler; Hamas lideri Yahya es-Sinvar’ın öncülüğündeki diğer tarafta ise İsrail’in sert cevaplarıyla karşı karşıya kalmamak için tırmanışa katılmaktan uzak durup mevcut politikaya sadık kalan bir kesim bulunuyor. Hamas’ın Cihad’ı dizginlemesini isteyen İsrail, roket atışlarına ortak olmaktan kaçındığı takdirde Hamas ile ateşkes anlaşmasına dair çalışmalar gerçekleştireceğini vurguladı.  
Netanyahu ile birlikte yeni Savunma Bakanı Naftali Bennett, dün İsrail Ordusu Güney Tugayı merkezine gitti. Burada açıklama yapan Netanyahu, “Teröristlerin elebaşları, menzilimizde olduklarını, bize saldırmak isteyen herkes de aynı şekilde menzilimizde olduğunu biliyor. Şuan savaşın zirvesindeyiz, gelecek adımlar üzerinde de anlaştık” dedi.
Netanyahu, güvenlik istişarelerinin sonuçları hakkında şu açıklamalarda bulundu:
“Denklemde bir değişiklik oldu, zira terörist liderler saklandıkları yerlere adeta bir cerrah titizliğiyle ulaşacağımızın idrakindeler. Bu yüzden sivillerin arkasına gizlenerek bize karşı hareket edebileceklerini düşünüyorlar. Denklemdeki bu büyük değişiklik, İsrail’in caydırıcı gücünü ve teröristlerle savaşma kabiliyetini güçlendiriyor. Savaşın zirvesindeyiz ve bunun mümkün olan en kısa zamanda sona ermesini istiyoruz. Tırmanış istemiyoruz ancak İsrail vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için ne gerekiyorsa yapacağız. Doğru yolda olduğumuzu düşünüyorum.”
İsrail, Cihad liderlerinin peşinde
Askeri kaynakların açıklamalarına göre, İsrail Hava Kuvvetleri, dün Gazze’nin güneyindeki Ferah şehrinde İslami Cihad’ın bölgesel liderine suikast girişimde bulundu. Ancak söz konusu lider evde değildi. Başka bir kaynak ise tüm Cihad liderlerinin İsrail suikastı tehlikesi altında olduğunu bildirdi. 
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, Twitter hesabından yaptığı açıklamalarda, ordunun Gazze’nin güneyindeki füze için savaş başlığı üreten bir fabrikayı hedef aldığını belirtti. Adraee, aynı zamanda Cihad’ın Han Yunus tugayının komuta merkezinin ve Cihad’ın füze sisteminde çalışan Adem Ebu Hadayid’in evindeki bir cephanenin ve askeri bir biriminin de hedef alındığını açıkladı.
Adraee ayrıca, İslami Cihad’a ait bir askeri deniz üssüne saldırı düzenlediklerini ifade etti.
Netanyahu’ya yakın bir isim olan Enerji Bakanı Yuval Steinitz de, iki tarafın da uzun süreli bir savaşı devam ettiremeyeceğini ifade etti. Steinitz, “Guş Dan bölgesine daha fazla roket atılması ihtimalini göz ardı edemem ancak Kudüs’ü de hedefleyebilirler. Çok zor bir ikilem içerisindeyiz. Şayet Hamas kenara çekilmeye devam edip Cihad’a engel olmazsa büyük çapta bir saldırı başlatmak zorunda kalacağız” ifadelerini kullandı.
Netanyahu ise dün İsrailli bakanlara durum bilgisi verdiği kabine toplantısında yaptığı açıklamalarda şunları söyledi:
“Ülkemizi savunmaya son derece kararlıyız. Bu roketlerin bizi zayıflatacağına inanıyorlarsa yanılıyorlar. Önlerinde iki seçenek var: saldırıları durdurmak ya da daha çok saldırıyla karşı karşıya gelmek.”
Savunma Bakanı Naftali Bennett ise “Gündüzleri bizi hedef almayı planlayan tüm düşmanlarımıza şunu söyleyebiliriz, onlar için gece asla güvenli olmayacak. Menzilimizdesiniz” ifadelerini kullandı.
Söz konusu açıklamalarda Cihad Hareketi’nin İsrail’in sınıra yakın şehirlerine attığı yaklaşık 200 roketin vatandaşları korkuttuğuna, ancak ciddi yaralanmaların yaşanmadığına dikkat çekildi.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."