İran’da benzin fiyatlarındaki zammın ardından öfke hâkim: 1 ölü

Benzin fiyatları zammının ardından Abadan şehrindeki bir oturma eylemi (Twitter)
Benzin fiyatları zammının ardından Abadan şehrindeki bir oturma eylemi (Twitter)
TT

İran’da benzin fiyatlarındaki zammın ardından öfke hâkim: 1 ölü

Benzin fiyatları zammının ardından Abadan şehrindeki bir oturma eylemi (Twitter)
Benzin fiyatları zammının ardından Abadan şehrindeki bir oturma eylemi (Twitter)

İran’da dün benzin fiyatlarına yüzde 50 zam getirilmesi ve önceden herhangi bir bilgilendirme yapılmadan kota sisteminin uygulanmaya başlanması vatandaşların öfkelenmesine neden oldu.
Güvenlik güçleri, zammın ardından Tahran, Şiraz, Hürremşehr, Meşhed, Abadan, Şeyban ve Sircan’ın da aralarında bulunduğu çok sayıda şehirlerde gösteriler düzenleyen vatandaşlara ateş açarak bir kişinin ölümüne neden oldu.
AP’nin haberine göre, İranlılar, uzun araba kuyrukları oluşturarak kararı protesto ederek saatlerce Tahran’ın dört bir yanındaki benzin istasyonları önlerinde bekledi. İran polisi ise, patlak vermesi beklenen herhangi bir gösteri ihtimaline karşı petrol istasyonları yakınlarında konuşlandı.
Tahran merkezindeki bir benzin istasyonu kuyruğunda bekleyenler, söz konusu kararı öğrendiklerinde çok şaşırdıklarını ve öfkelendiklerini dile getirdi. 33 yaşındaki Rıza, “Bundan haberim yoktu. Benzin almaya geldiğimde çalışan kişi bana fiyatların bugün yüzde 50 zamlandığını belirtti” dedi.
Bir hükümet çalışanı olan Muhsin Hudafirdiyan (43) ise hükümeti eleştirerek, “Yaptırımlara boyun eğiyoruz. Bu yüzden vatandaşların bütçesinden para çekmek istiyorlar çünkü devletin bütçe açığı var” dedi. Hudafirdiyan, yüksek benzin fiyatlarının aylık maaşları düşüreceğini, bunun da her şeyi etkileyeceğini belirtti.

Sosyal medya platformlarında bu kararı eleştirip bunun zaten kötü olan ekonomik şartları daha da ağırlaştıracağını belirten insanlar ise oldukça fazla.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise ülkesinin son 10 yıldır en zor zamanlarını yaşadığını ifade etti. Ancak dün yapılan hükümet toplantısında zam kararıyla yaptırımları ilişkilendirmeyi reddeden Ruhani, bunun geçim sıkıntısı yaşayan birçok aileye yardımcı olacağını belirterek, “Kimse hükümetin ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduğu için böyle bir karar aldığını düşünmemelidir. Hiçbir riyal, hazineye gitmeyecek” dedi.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post