Lübnanlı göstericilerden parlamento oturumunu engelleme tehdidi

Göstericilerin Parlamentoya giden yolu kapattığı mevkide dikenli tellerin üzerinde Lübnan bayrağı dalgalanıyor (AFP)
Göstericilerin Parlamentoya giden yolu kapattığı mevkide dikenli tellerin üzerinde Lübnan bayrağı dalgalanıyor (AFP)
TT

Lübnanlı göstericilerden parlamento oturumunu engelleme tehdidi

Göstericilerin Parlamentoya giden yolu kapattığı mevkide dikenli tellerin üzerinde Lübnan bayrağı dalgalanıyor (AFP)
Göstericilerin Parlamentoya giden yolu kapattığı mevkide dikenli tellerin üzerinde Lübnan bayrağı dalgalanıyor (AFP)

Lübnanlı göstericiler bugün parlamentoda düzenlenmesi beklenen iki oturumu engelleme tehdidinde bulundu. Göstericiler, önceliklerinin yasa çıkartmak değil hükümetin kurulması olduğunu vurguluyor.
Lübnan Parlamentosu’nda düzenlenmesi beklenen ilk oturumda Meclis Ofis Heyeti ve Parlamento komisyon üyelerinin seçimi için hazırlık yapılacak. İkinci oturumda ise çalışma takviminde yer alan tartışmalı genel af yasa taslağının görüşülmesi bekleniyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan siyasi kaynaklar, olağanüstü bir durumla karşılaşılmaması durumunda oturumların normal bir şekilde düzenleneceğini söyledi. Parlamentonun ilk oturumu olduğuna işaret eden kaynaklar, oturuma katılacak partiler arasında Özgür Yurtsever Hareketi, Emel Hareketi, Mustakbel Hareketi ve Hizbullah’ı saydı. Paula Yacoubian ve Usame Sad gibi bağımsız milletvekillerinin yanı sıra Lübnan Ketaib Partisi’nin boykot kararı aldığı meclis oturumuna İlerlemeci Sosyalist Partisi’nin katılıp katılmayacağı ise henüz açıklanmadı.
Meclis çalışma takvimine göre, ikinci oturumda birtakım önerge ve reform yasalarının görüşülecek. Bu kapsamda yolsuzlukla mücadele, mali suçluları yargılayacak özel bir mahkemenin kurulması, genel af ve emekliliği koruma altına alınmasıyla ilgili yasa taslaklarının ele alınması bekleniyor.
İlk oturumda Meclis Ofis Heyeti ve Parlamento komisyon üyelerinin seçimi için hazırlık yapılacak. Siyasi kaynaklar, görev süresi sona eren komisyon üyelerinin seçiminin zorunlu olduğuna dikkati çektiler. Zira bu üyeler 2020 bütçesinin hazırlanmasında rol alacak. Komisyonun oluşmasının ardından, hükümetin istifa etmeden önceki son oturumda kabul ettiği bütçe tasarısını incelemesi ve onaylaması amacıyla Parlamentodaki Finans ve Bütçe Komitesi’ne sevk edecek. Tasarı buradan da Meclis Genel Kurulu’na sevk edilecek.
İlerlemeci Sosyalist Partisi’nden bir kaynak, Demokratik Buluşma Bloğu’nun ikinci oturumda görüşülmesi kararlaştırılan genel af yasasının mevcut formuna ve mali suçluları yargılayacak özel bir mahkemenin kurulmasına muhalefet ettiğini belirtti. Kaynak, “Askeri mahkeme gibi istisnai mahkemelerin varlığını sürdürmesine muhalefet eden Demokratik Buluşma Bloğu’nun  yeni bir istisnai mahkeme kurulmasını kabul etmesi nasıl beklenir” dedi.
Parlamentoda oturumların düzenlenmesine kararına karşı çıkan göstericiler, meclise giden yolların kapatılması çağrısında bulundu. Siyasi partiler ise Lübnan Ordu Komutanı’nın Pazar günü yaptığı ‘yolların kapatılması yasaktır” açıklamasına işaret ederek, ordunun parlamentoya giden yolların kapatılmasına müdahale etmesini engellemesi gerektiği görüşünde.
Göstericiler, ‘Öfke Salısı’ adı altında bugün parlamentoya giden tüm yolların haritalarını paylaşarak, yolu kapatma çağrısında bulundu. Göstericiler, önceliklerinin yasa çıkartmak değil hükümetin kurulması olduğunu vurguluyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.