Wikipedia’nın kurucu ortağından Facebook'a rakip, reklamsız ve haber odaklı yeni sosyal medya platformu

İHA
İHA
TT

Wikipedia’nın kurucu ortağından Facebook'a rakip, reklamsız ve haber odaklı yeni sosyal medya platformu

İHA
İHA

Wikipedia’nın kurucu ortağı Jimmy Wales, Facebook ve Twitter’a rakip olabilecek yeni bir sosyal medya platformu kurdu
Yeni kurulan WT: Social adlı sosyal medya platformu tıpkı Facebook’ta olduğu gibi bir haber kaynağına sahip ama haber kaynağındaki içeriklere aldıkları etkileşimlere göre değil güncelliklerine göre öncelik veriliyor. 
WT: Social'ın ayrıca kullanıcı verilerini asla satmayacağı ve reklam bulundurmayacağı açıklandı.
Türkiye’de erişim yasağının sürdüğü Wikipedia’nın kurucu ortaklarından Jimmy Wales, reklamların Facebook ve Twitter’da “düşük kaliteli” içeriklerin hakimiyet kurmasına yol açması nedeniyle yeni bir sosyal medya platformunu hayata geçirmeye karar verdiğini söyledi. 
WT: Social’da kullanıcılar tıpkı Facebook’da olduğu gibi haber ya da başka içerikler paylaşabiliyor.
Ama Facebook'un aksine sitenin algoritması sponsorlu ya da çok etkileşim alan içeriklere değil ilk sırada güncel içerik gösterecek şekilde yazıldı. 
İçerikler kullanıcıların katılmayı tercih edeceği “subwiki” adı verilen bölümlerden geliyor. 
Platform kullanıcıların yanlış yönlendirici başlıkları düzenlemesine ya da sorun yaratan paylaşımları duyurmasına da olanak tanıyor. 
WT: Social’a üyelik ücretsiz. Ama yeni kullanıcılar siteye üye olmadan önce bir bekleme listesine alınıyor. Bekleme listesi bağış yapılması halinde atlanabiliyor. 
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, site sadece bağışlarla ayak durmayı hedefliyor. 
200 bin kullanıcıya ulaştı
Wales, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda ekim ayında kurulan sitenin şu anda 200 bin kullanıcıyı aştığını duyurdu. 
Wales proje hakkında blogundaki bir paylaşımında şu ifadeleri kullanıyor: 
Algoritmamızı sizi bağımlı kılacak ve tıklamanızı sağlayacak şekilde optimize etmedik, sadece gönüllü olarak bizi desteklemek isterseniz para kazanacağız. Bu da amacımızın tık almak değil yaşamınıza anlam katmak olduğu anlamına geliyor
Financial Times'a konuyla ilgili konuşan Wales amaçlarının 50 milyon ile 500 milyon kullanıcıya ulaşmak olduğunu da söyledi. 



Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
TT

Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre OpenAI'ın ChatGPT'si gibi yapay zeka sohbet botlarının mantıklı düşünmesini ve akıl yürütmesini gerektiren sorgular, diğer soru türlerine göre daha fazla karbon salımına yol açıyor.

ChatGPT gibi geniş dil modellerine (GDM) yazılan her sorgu enerji gerektiriyor ve karbondioksit salımına yol açıyor. Almanya'daki Münih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nden araştırmacılar bu emisyon seviyelerinin sohbet botuna, kullanıcıya ve konuya bağlı olarak değiştiğini söylüyor.

Hakemli dergi Frontiers'ta yayımlanan araştırma, 14 yapay zeka modelini karşılaştırarak karmaşık akıl yürütme gerektiren cevapların, basit cevaplara göre daha fazla karbon salımı yaptığını ortaya koydu.

Soyut cebir veya felsefe gibi uzun uzun muhakeme gerektiren sorgular, lise tarih dersi gibi daha dolambaçsız konulara göre 6 kat daha fazla emisyon üretiyor.

Araştırmacılar yapay zeka sohbet botlarını sık kullananların, karbon emisyonlarını sınırlamak için sordukları soruların türünü ayarlamasını öneriyor.

Çalışma, farklı konularda bin standart soru üzerinden 14 GDM'yi değerlendirerek karbon salımlarını karşılaştırdı.

Çalışmanın yazarı Maximilian Dauner, "Eğitimli GDM'lere sorulan soruların çevresel etkisi, bunların muhakeme yaklaşımına büyük ölçüde bağlı ve doğrudan akıl yürütme süreçleri, enerji tüketimini ve karbon salımlarını önemli ölçüde artırıyor" diyor.

Akıl yürütme özelliğine sahip modellerin, yalın yanıt veren modellere kıyasla 50 kata kadar daha fazla karbondioksit salımına yol açtığını gördük.

Bir kullanıcı yapay zeka sohbet botuna soru sorduğunda, sorgudaki kelimeler veya kelime parçaları bir dizi sayıya dönüştürülerek model tarafından işleniyor. Bu dönüştürme ve yapay zekanın diğer hesaplama süreçleri karbon salımlarına neden oluyor.

Çalışma muhakeme becerisine sahip modellerin soru başına ortalama 543,5 jeton (token) oluştururken, yalın modellerin sadece 40 jeton gerektirdiğini belirtiyor.

Makalede "Daha yüksek jeton ayak izi, her zaman daha yüksek CO2 emisyonu anlamına gelir" ifadeleri kullanılıyor.

Örneğin yaklaşık yüze 85 doğruluk oranına ulaşan Cogito, en isabetli modellerden biri. Yalın cevaplar veren benzer boyutlardaki modellere göre üç kat daha fazla karbon emisyonu üretiyor.

Dr. Dauner, "Şu anda GDM teknolojilerinin doğasında, doğruluk ve sürdürülebilirlik arasında bir taviz verme ilişkisi görüyoruz" diyor. 

Emisyonları 500 gram karbondioksit eşdeğerinin altında tutan modellerin hiçbiri, bin soruyu doğru cevaplamada yüzde 80'in üzerinde doğruluk oranına ulaşamadı.

Karbondioksit eşdeğeri, çeşitli sera gazlarının iklim değişikliği üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir birim.

Araştırmacılar yeni bulguların, insanların yapay zeka kullanımı hakkında daha bilinçli kararlar almasını sağlayacağını umuyor.

Araştırmacılar bir örnek vererek DeepSeek R1 sohbet botundan 600 bin soruyu yanıtlamasını isteyen sorguların, Londra'dan New York'a gidiş-dönüş uçuşuna eşdeğer karbon emisyonu yaratabileceğini söylüyor.

Buna karşılık Alibaba Cloud'ın Qwen 2.5'i, benzer doğruluk oranlarıyla üç kat daha fazla soruya cevap verirken aynı emisyon seviyelerine ulaşıyor.

Dr. Dauner, "Kullanıcılar, yapay zekadan yalın cevaplar vermesini isteyerek veya yüksek kapasiteli modellerin kullanımını, gerçekten bu gücü gerektiren görevlerle sınırlayarak emisyonları önemli ölçüde azaltabilir" diyor.

Independent Türkçe