Sudan’daki isyancı hareket Hartum ile barış müzakerelerinin 3 ay uzatılmasını istedi

Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) liderlerinden Yasir Arman basın toplantısı düzenledi (EPA)
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) liderlerinden Yasir Arman basın toplantısı düzenledi (EPA)
TT

Sudan’daki isyancı hareket Hartum ile barış müzakerelerinin 3 ay uzatılmasını istedi

Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) liderlerinden Yasir Arman basın toplantısı düzenledi (EPA)
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) liderlerinden Yasir Arman basın toplantısı düzenledi (EPA)

Sudan’daki isyancı hareketlerden Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) Hartum’daki geçici hükümetle yapılan barış müzakerelerinin 3 ay uzatılmasını istedi. SPLM-N ayrıca ABD’den Sudan’ı Terörizmin Devlet Sponsorları listesinden çıkarmasını talep etti.
SLPM-N Başkan Yardımcısı Yasir Arman Hartum’da düzenlediği basın toplantısında, “14 Aralık’ta sona erecek Juba’daki barış görüşmelerinin 3 ay uzatılmasını ve 8 Mart’ta sona ermesini istiyoruz” dedi. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre Arman, “Barış görüşmelerinin sonuncusunu 10 Aralık’ta gerçekleştireceğiz. Barışın gerçekleşmesini umuyoruz” ifadelerini kullandı.
Barış görüşmeleri, Abdullah Hamduk’un başbakanı olduğu geçici hükümet ile azledilen Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir döneminde Darfur, Mavi Nil ve Güney Kordufan’da güvenlik güçleriyle çatışan ayrılıkçı 3 grubun bir araya geldiği Devrimci Cephe arasında yapılıyor.
Devrimci Cephe ile Sudan’daki geçici yönetim arasındaki barış görüşmelerinin 11 Eylül’de Güney Sudan’ın başkentinde gerçekleşen ilk turunda ‘Juba Bildirisi’ yayınlandı. Juba Bildirisi, iki taraf arasındaki barış anlaşmasının temel ilkelerini barındırırken taraflar, barış görüşmelerinin ikinci turunu bu ayın 10’unda gerçekleştirme konusunda anlaştılar.
Geçici yönetimle devrimci hareketler arasında kalıcı bir ateşkes yapılması için başlatılan görüşmeler, halkın 30 yıllık Beşir yönetimine karşı protesto gösterileri düzenlemesi ve ordunun geçen nisan ayında Beşir’i devirmesinden bu yana devam ediyor.
İsyancı hareket heyetiyle gittiği Hartum'da basın toplantısı düzenleyen Arman, burada ‘Sudan’a uygulanan yaptırımların kaldırılması ve  Terörizmin Devlet Sponsorları listesinden çıkarılması’ çağrısında bulundu. Arman, Beşir rejiminin devrilmesinin ardından Sudan’ın artık terörün devlet sponsoru olmadığını vurguladı.
Sudan, 1992 ve 1996 yılları arasında El-Kaide lideri Usame bin Ladin’in ev sahipliği yaptığı için 1993’ten bu yana ABD’nin  Terörizmin Devlet Sponsorları listesinde yer alıyor.
Arman yaptığı açıklamada ayrıca ‘tüm Sudanlıların aynı haklara sahip vatandaşlar olmadan savaşın bitmeyeceğini’ vurguladı. Bir sonraki süreci Egemen Konsey, düzenli ordu, Bakanlar Konseyi, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ve silahlı mücadele hareketleri dahil olmak üzere tüm taraflarla ortak yönetme çağrısında bulundu.
Sudan’da isyancı hareketlerle Hartum'daki merkezi hükümet arasında yıllarca yaşanan çatışmalarda yüz binlerce kişi ölürken milyonlarcası da yerlerinden edildi.
Diğer yandan Arman, geçiş hükümetinin geçtiğimiz hafta aldığı Beşir’in lideri olduğu Ulusal Kongre Partisi’ni kapatma kararını da memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.