Arap dünyasını İspanyolca edebiyat ile tanıştıran Almani vefat etti

Filistin asıllı tercüman Salih Almani (Youtube)
Filistin asıllı tercüman Salih Almani (Youtube)
TT

Arap dünyasını İspanyolca edebiyat ile tanıştıran Almani vefat etti

Filistin asıllı tercüman Salih Almani (Youtube)
Filistin asıllı tercüman Salih Almani (Youtube)

Arap dünyasının ünlü mütercimlerinden Filistin asıllı çevirmen Salih Almani hayatını kaybetti.
Suriye’deki iç savaştan kaçarak İspanya'da sürgün hayatı süren Almani, geride yüzden fazla eser bırakarak dün akşam Madrid’de 70 yaşında hayata gözlerini yumdu.
"Çevirmenlerin Sultanı" olarak da bilinen Almani, Arap dünyasının en üretken mütercimlerindendi.
1949’da Suriye'nin Humus kentinde Filistinli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Salih Almani, İspanyol Edebiyatı’ndan mezun olduktan sonra bir süre Küba'nın Şam Büyükelçiliği’nde tercüman olarak çalıştı. Her zaman bir yazar olmayı hayal etse de hayat onu ‘nitelikli’ eserlerin tercümanı yaptı.
Almani, 1970 yılında Barcelona’ya gitti önce tıp, ardından gazetecilik okumaya başladı ancak bir süre sonra çalışmak zorunda kaldığı için eğitimini yarıda bıraktı.
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia'dan aktardığı habere göre Almani daha önce yaptığı bir röportajda hayatına dair şu bilgileri veriyor: 
"Barcelona’da maddi olarak zor durumdaydım, bir süre limanda taşıyıcılık yaptım, toplumun en dibindeki insanlarla haşır neşir oldum. Cafede oturmuş kahvemi yudumlarken bir arkadaşım elinde Gabriel Garcia Marquez’in "Yüzyıllık Yalnızlık" romanıyla çıkageldi. Biraz okuyunca ifade şekline hayran oldum ve kitabı çevirmeye karar verdim. İki bölümünü çevirdim sonra ihmal ettim. İspanya’da işler zordu, Şam’a döndüm, bazı kısa öyküler çevirdim. Gabriel Garcia Marquez’den ilk çevirim; "Albaya Mektup Yazan Kimse Yok" adlı romanıydı. Bu çeviri eleştirmenlerden iyi not aldı, ben de ‘kötü bir yazar olmaktansa iyi bir mütercim olmaya karar verdim ve üzerinde çalıştığım romanımın ilk taslağını yırtıp attım"
Suriye'^nin nbaşkenti Şam'daki Cervantes Enstitüsü'nde uygulamalı edebi çeviri atölyeleri de kuran Almani, Gabriel Garcia Marquez, Mario Bargas Llosa, Erzabel Allende, José Saramago, Miguel Angel Asturias gibi Latin Amerika ve İspanyol edebiyatının öncülerinin eserlerini Arapçaya kazandırdı.
2014 ylında Filistin Başkanı Mahmud Abbas tarafından ‘Kültür ve Sanat Madalyası’ ile ödüllendirildi.
2015 yılında Gerardo de Cremona Uluslararası Çeviri Ödülü'ne, 2016'da da Kral Abdullah Bin Abdülaziz Çeviri Ödülü'nü layık görüldü.
Salih’in İspanyol ve Latin Amerika edebiyatı çevirileri, Arap yazarların ve okuyucularının “büyülü gerçekçilik” akımıyla tanışmasına vesile oldu.

 


Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D