Seçimlerden önce Şarku'l Avsat'a açıklamalarda bulunan Cezayir'in yeni Cumhurbaşkanı Tebbun neler söylemişti?

Cezayir’in seçilmiş Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, seçimlerdeki zaferinin ardından ilk konuşmasını yapıyor (EPA)
Cezayir’in seçilmiş Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, seçimlerdeki zaferinin ardından ilk konuşmasını yapıyor (EPA)
TT

Seçimlerden önce Şarku'l Avsat'a açıklamalarda bulunan Cezayir'in yeni Cumhurbaşkanı Tebbun neler söylemişti?

Cezayir’in seçilmiş Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, seçimlerdeki zaferinin ardından ilk konuşmasını yapıyor (EPA)
Cezayir’in seçilmiş Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, seçimlerdeki zaferinin ardından ilk konuşmasını yapıyor (EPA)

Cezayir Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasından birkaç gün önce Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Abdulmecid Tebbun, geniş halk kitlesinin talebi üzerine aday olduğunu söylemişti. Tebbun seçimlerin birinci turunda oyların yüzde 58'ini alarak istifa eden Abdulaziz Buteflika’nın yerine yeni cumhurbaşkanı seçildi. Seçimlere katılım oranı ise yüzde 39.83’te kaldı.
Tebbun, 28 Kasım tarihinde Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Ordunun adayı değilim. Hiçbir tarafın adayı değilim. Ordu da kimseyi aday göstermediğini duyurdu. Bu seçimlerde farklı olan, adayların hepsinin ordunun herkese karşı aynı mesafede durduğunu belirtmesidir. Aksi takdirde adaylar seçim yarışında kalmayı kabul etmezlerdi" ifadelerini kullandı.
Şarku’l Avsat muhabiri Bulam Gumrase’ye röportaj veren Abdulmecid Tebbun, “Başbakanlık görevimden istifa etmedim, bilakis görevden alındım. Hükümet, Ağustos 2017'de feshedildiğinde Cezayir halkının Buteflika’nın beşinci dönem adaylığına topyekûn karşı çıkacağını kimse bilmiyordu (Buteflika beşinci dönem için aday olmak istiyordu.) Tüm işaretler bunun tersini gösteriyordu. Ben önceki açıklamalarımda iktidardaki herhangi birisi için çalışmadığımı söylemiştim” dedi.
Önemli isimlerle birlikte çalıştı
Başbakanlık dönemindeki sorumluluklarından kaçmak için aday olmadığını söyleyen Abdulmecid Tebbun, 1999'dan önce Konut Bakanı olarak görev yaptı (Buteflika'nın iktidara geldiği yıl) ve eski Cezayir Cumhurbaşkanı Huari Bumedyen (1965-1978) döneminden beri devletin önemli kademelerinde görev aldı. Tebbun aynı zamanda eski Cumhurbaşkanı Şadli Bencedid (1979-1992) ve 1992 yılında bir subay tarafından öldürülen Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf ile de birlikte çalıştı.
Abdulmecid Tebbun, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda “Neden belli bir döneme odaklanılıyor? Bu, imajımın karalanması için çaba harcamak değil mi? Hâlbuki hükümetteki en yüksek yetkilerinin kelepçelenmiş olduğunu biliyorsunuz? Tüm Cezayirliler, halkın servetini nasıl savunduğuma ve yolsuzluk yapanların hesap vermesi için ne denli çaba harcadığıma tanıklık etti. O sırada kendimi bir çete karşısında yalnız ve tamamen izole bir halde buldum. Haziran 2017’de göreve geldiğimdeki ilk sözlerimi hatırlayın. Hükümetteki etkili iş adamlarına savaş ilan ettiğimi söylemiştim. Bu yüzden sadece iki ay sonra görevden alındım” dedi.
Gösterilerde yüzlerce kişinin tutuklandığı inancını taşıyan Tebbun, “Her şey yargının elinde. Onların kaderini belirlemekle yetkili olan tek mercii yargıdır. Göstericiler yargının bağımsızlığını talep etmemiş miydi? Ben göstericilerin isteklerini yerine getirmek için cumhurbaşkanlığından talepte bulundum” açıklamalarında bulundu.
Tebbun’un seçimler hakkındaki yorumu
Seçimlerin yapılmasına dair değerlendirmelerde bulunan Tebbun, “Egemenlik sadece Cezayir halkınındır ve her aşamada Cezayir'in kaderini onlar belirler. Seçimler kaçınılmaz olarak gerçekleşecektir. Benzeri görülmemiş bir demokratik süreçteyiz” ifadelerini kullandı.
Çok sayıda Cezayirlinin isteği üzerine cumhurbaşkanı adayı olduğunu belirten Tebbun, “Vatani görevi geri çeviremezdim. Özellikle de bu hassas dönemde. Seçimler bir ülkenin inşa edilmesi için, evrensel olarak kabul edilmiş tek demokratik mekanizmadır” dedi.
12 Aralık seçimlerinde dürüstlük ve şeffaflık unsurlarının bulunduğuna inanan Tebbun, “Bunu kabul etmek, seçim sahası için gerçek bir devrimdir. Seçimlerde dürüstlük ve şeffaflık; barışçıl, demokratik ve toplumsal bir tartışmanın gölgesinde bağımsız seçim izleme organlarının kurulmasıyla (Ulusal Bağımsız Seçim İdaresi) sağlanır” ifadelerini kullandı.
Tebbun, seçimlere katılımın düşük olması durumunda cumhurbaşkanlığı görevini kabul edip etmeyeceğine ilişkin de şunları söyledi;
“Asıl olan seçimlerden sonra çalışmaktır. Tarihte, gerçek anlamda üzerinde fikir birliği edilen bir isim yoktur. Bu, Allah’ın yarattıkları üzerindeki kanunudur. Seçimleri kazandıktan sonra bir cumhurbaşkanının görevini kabul etmesine engel bir durum yok. Tabii insanlar seçim günü tercihlerini özgürce yapabildiği ve seçim süreci oy kullanma merkezlerinin de çoğunda sürecin adil bir şekilde yürütüldüğü sürece... Cumhurbaşkanlığı makamını kabul edip etmemenin ölçüsü budur. Seçimlere katılım oranı değildir.”
Seçimlerin birinci turunda oyların yüzde 58'ini alarak yeni Cumhurbaşkanı seçilen Tebbun,  4 milyon 945 bin 116 seçmenin oyunu aldı. Diğer adayların oy oranları ise şöyle; Ulusal İnşa Hareketi Başkanı ve Eski Turizm Bakanı Abdulkadir bin Karine yüzde 17.38, Özgürlüklerin Öncü Partisi Genel Sekreteri ve Eski Başbakan Ali Benflis yüzde 10.55, Demokratik Ulusal Topluluk ve Eski Kültür Bakanı İzzeddin Meyhubi yüzde 7.26, Müstakbel Cephesi Partisi Lideri Abdulaziz Belaid yüzde 6,66.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times