​Bilim ‘hareket eden taşların’ sırrını açıklıyor

Bilim adamları, taşların hareket etmesine neden olan faktörün buz olduğunu düşünüyorlar. (The Sun)
Bilim adamları, taşların hareket etmesine neden olan faktörün buz olduğunu düşünüyorlar. (The Sun)
TT

​Bilim ‘hareket eden taşların’ sırrını açıklıyor

Bilim adamları, taşların hareket etmesine neden olan faktörün buz olduğunu düşünüyorlar. (The Sun)
Bilim adamları, taşların hareket etmesine neden olan faktörün buz olduğunu düşünüyorlar. (The Sun)

Taşların hareket etmesi bilim adamlarını şaşırtan jeolojik bir olgu. Bir bilim araştırma ekibi, ‘kendiliğinden hareket eden’ taşların ilk örneğini bulduğunu ve buldukları taşın milyonlarca yıl öncesine dayandığını açıkladı.
Şarku’l Avsat’ın İngiltere merkezli The Sun gazetesinden aktardığı habere göre, hareket eden taşlar şaşırtıcı bir olgu olarak görülüyor çünkü bu taşlar toprak üzerinde hareket ediyor gibi görünüyorlar ve herhangi bir insanın ya da hayvanın müdahalesi olmadan uzun mesafeler katediyorlar.
ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Death Valley’de bulunan Racetrack Playa adlı kurumuş gölde, hareketli taşlar bulunuyor.
Buzun, rüzgarın hatta bakterilerin, ağır taşların hareket etmesinin sebebi olduğu düşünülüyor. Bilim adamları, taşları ve onların katettikleri mesafeleri inceliyorlar. Son zamanlarda ise araştırmacılar, iyi bir şekilde muhafaza edilmiş, 200 milyon yaşındaki dinozorun ayak izlerinin fosillerini inceleyerek taş yollardan birini gözlemlediler.
Colombia Üniversitesi’nde paleontolog olan Paul E. Olsen ve ekibi daha önce üzerinde durulmamış, uzun taş yolu hakkında, dinazorların ayak izleri arasında yaptıkları araştırmanın sonuçlarını paylaştı ve 1896 yılından kalma bir fosil gösterdi.
Araştırmacılar, dinazorların ayak izleri arasında taşların hareket etme ve yer değiştirme şeklini inceledi ve ulaştıkları sonucun, Erken Jura döneminin başlarında kısa bir donma döneminin kanıtı olup olmayacağı hakkında bir tartışma yürüttüler.
Elde edilen bu sonuçlar, hareket eden taşların bulunduğu bölgede buz oluştuğunda, taşların bir yerden diğerine hareket ettikleri teorisi ile uyuşuyor. Buzun erimesiyle birlikte buharlaşan suyun, katılaşan çamurda bir yol oluşturduğu ve bunun da taşın hareket etmesine sebep olduğu düşünülüyor.
Rüzgarla hareket eden su dalgaları, kayaların hareket etmesinin sebeplerinden biri olabilir, ancak araştırmacılar, bu eski taşların rüzgarla hareket ettiğini reddederek buz teorisinin daha muhtemel olduğunu düşündüklerini açıkladılar. Araştırmacılar, yaptıkları çalışmada milyonlarca yıldan beri iklimde yaşanan sert değişikliklere dair kanıtlar buldular ve bunları yaklaşık 201 milyon yıl önce meydana geldiği düşünülen volkanik bir faaliyetten kaynaklanan toplu bir soy tükenme olayının yaşanması ile ilişkilendirdiler.
Çalışmadan elde edilen sonuçlar, San Francisco’da 9-13 Aralık tarihleri arasında düzenlenen Amerikan Jeofizik Birliği toplantısında sunuldu.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT