Husiler, kabile liderlerini hedef aldı

Darbeci milisler tarafından sosyal medyada yayınlanan bir fotoğrafta Husilerin, Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrasında, 3 Ocak’ta Sana’da seferberlik çağrısı için gösteri düzenlediği görüldü
Darbeci milisler tarafından sosyal medyada yayınlanan bir fotoğrafta Husilerin, Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrasında, 3 Ocak’ta Sana’da seferberlik çağrısı için gösteri düzenlediği görüldü
TT

Husiler, kabile liderlerini hedef aldı

Darbeci milisler tarafından sosyal medyada yayınlanan bir fotoğrafta Husilerin, Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrasında, 3 Ocak’ta Sana’da seferberlik çağrısı için gösteri düzenlediği görüldü
Darbeci milisler tarafından sosyal medyada yayınlanan bir fotoğrafta Husilerin, Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrasında, 3 Ocak’ta Sana’da seferberlik çağrısı için gösteri düzenlediği görüldü

Husi milislerin tasfiye operasyonları sürüyor. Üstelik söz konusu operasyonlar yalnızca kendi kontrolleri altındaki kabile liderleriyle sınırlı değil. Yemen’in üç vilayetinde de onlarca kabile liderine karşı gözaltı ve kaçırma uygulamaları devam ediyor.
Husilerin kontrolü altındaki birçok bölge, çok sayıda kabile liderinin tasfiye edilmesi ve kaçırılmasıyla zor ve kritik bir döneme tanık oluyor.
Sana’daki kabile kaynaklarının Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre Husilere bağlı önleyici güvenlik birimleri, son operasyonları sırasında Sana, Amran ve Emanet’ul Asime vilayetlerinde onlarca kabile liderini ve mensubunu hedef alan gözaltı furyası gerçekleştirdi. Kaynaklar, Husilerin operasyonu sırasında tutuklananlar arasında Sana, Amran ve Emanet’ul Asime’deki diğer kabilelere mensup sekiz liderin yanı sıra Amran’daki Beni Serih kabilesinden Şeyh Atıf’ın da bulunduğunu bildirdi. Kaynaklar ayrıca operasyonun, bazı kabile liderlerinin ‘Husilerin savaş cephelerine savaşçı, para ve yiyecek sağlama çağrılarını’ manipüle ettiği gerekçesiyle yürütüldüğünü aktardı.
Husilerin kabile liderlerine yönelik yaklaşık bir hafta önce başlattığı operasyonun milisleri destekleyen kabile liderlerini de kapsadığını belirten kaynaklar, söz konusu gelişmelerin Husiler arasında yaşanan anlaşmazlıklardan kaynaklandığını ifade etti.
Kaynaklar, şu an başta Saada ve Sana’ki milisler olmak üzere darbeci Husi cephelerinde görülen anlaşmazlıklara ilişkin açıklamalarında bazı liderlerin diğerlerini ‘ihanetle, samimiyetsizlikle ve Abdulmelik el-Husi’ye sadakatsizlikle’ suçladığını belirtti.
Husiler, Sana ve diğer şehirleri işgal etmesinden bu yana kontrol ettiği bölgelerdeki kabileleri silah zoruyla ve tehditlerle savaş cephelerine katılmaya ikna etmek için çalışıyor.
Darbeci milisler son iki yıldır gözlemcilerin ‘tehlikeli’ olarak nitelendirdikleri bir plan geliştirmeye çalışıyor ve kontrolleri altındaki alanlarda bulunan kuruluşlar üzerinde hakimiyetlerini dayatmak için çeşitli faaliyetler yürütüyor.
Sana’daki kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Husi liderliği, özellikle de önleyici güvenlik birimleri aracılığıyla Sana, Amran, Emanet’ul Asime ve diğer bölgelerde kabile liderlerine savaş cephelerine katılmaları için baskı yaptı. Sana’daki kabile büyüklerinin ifadelerine göre son haftalarda milislerin kontrolündeki bölgelerde kabilelerin kaçırılma operasyonları arttı ve bu durum da kuzeyden gelen Husi grup ve kabile liderleri arasında büyük bir uyuşmazlığa neden oldu.
İsminin verilmesini istemeyen bir kabile lideri Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Yemen’deki bazı kabilelerin, ‘milislerin yürüttüğü faaliyetlerin, adam kaçırma eylemlerinin, tehditlerin, ev hapislerinin ve ölüme kadar uzanan ihlallerin’ bir sonucu olarak Husilere karşı halen öfkeli olduğunu ve bu kabilelerde sessiz bir devrimin yaşandığını belirtti.
2019 yılından bu yana başta Amran vilayeti olmak üzere Husi kontrolündeki bölgeler, çok sayıda kabile liderine kadar uzanan birçok operasyona tanık oldu. Son olarak Husilerin önde gelen müttefiklerinden Şeyh Mücahid Kaşire el-Guli, yaşanan şiddetli çatışmalar sırasında öldürüldü. Çatışma sırasında bazı Husi liderleri de dahil çok sayıda kişi öldü ya da yaralandı.
Amran’daki kabile kaynakları, Husi milislerin Kaşire’nin öldürülmesi sonrasında Raydah kasabasında cesedine işkence yaptığını, aile üyelerinden bazılarını taciz ettiğini ve evlerini patlattığını aktardı. Aynı şekilde işkence ve taciz eylemlerinin de fotoğraflandığı bilgisini verdiler.
Husiler, Şeyh Kaşire’nin yanı sıra aynı ay içinde Amran vilayetinin kuzeybatısındaki el-Kafla kasabasında da Şeyh Sultan el-Varuri’yi öldürdü. Durum, el-Kafla ve Azar kabilelerinin darbecilere karşı öfkelenmesine neden oldu.
Aynı şekilde Sufyan kabilesinin liderlerinden olan ve Amran’da Siyasi Güvenlik Direktörü görevini yürüten Tuğgeneral
Muhammed el-Şatvi de gruba verdiği büyük hizmetlerden sonra öldürüldü ve cesedi parçalandı.
Amran’daki kabile kaynakları, Husilerin kontrolündeki bölgelerde yaşayan çok sayıda sivilin ve kabile mensubunun bugün son derece endişeli olduğunu ve evlerinden çıkmaya korktuklarını belirtti. Kaynaklar, Yemenli vatandaşların bir yandan milisler tarafından suikasta uğramaktan, diğer yandan da Husi denetçiler ve yetkililer önderliğinde ihanetle suçlanarak gözaltına alınmaktan korktuklarına dikkati çekti.
Darbeci milisler, geçen mart ayında daha önce 2015 yılının ortalarında da ilan edilen ve ‘kabile onur belgesi’ olarak adlandırılan ilk yürütme prosedürlerini etkinleştirdi. Bu adım gözlemciler ve ilgili taraflarca ‘intihar’ olarak nitelendirildi. Bu, milislerin ‘kabile dokusunu parçalama ve yakın zamanda onarımı zor olacak çatışmalar başlatma’ amacıyla ortaya koydukları en tehlikeli belgelerden biri olarak gösterildi.
İran yanlısı Husiler, ‘teşvik, yıldırma ve aşağılama’ faaliyetleri yürüterek geçmiş yıllarda kurulan ‘Kabile Uyum Meclisleri’ aracılığıyla çok sayıda kabile liderini söz konusu belgeyi imzalamaya zorladı. Belge, meşruiyet ve meşruiyeti destekleyen Koalisyon yandaşı unsurlar başta olmak üzere milis karşıtlarına yönelik kapsamlı tecrit faaliyetleri içeriyor. Belge uyarınca milis karşıtlarının çeşitli hakları ellerinden alınırken mallarına da el koyuluyor.



Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
TT

Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)

Mustafa Rüstem

Sonunda ilk kez, birbiri ile savaşan eller tokalaştı. Rusya'nın siyasi karar alma süreçlerinin mutfağı olan Moskova Dışişleri Bakanlığı'nın lüks salonundaki beyaz masanın etrafında, on yıldır birbirine hasım olan gözler buluştu. Bu, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani’nin, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir eş-Şara'nın da aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetin eşlik ettiği ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya geldiği bu türden ilk ziyaretiydi.

Bu ziyaret, on yıllardır ittifak dilinin baskın olduğu iki ülke arasındaki diplomatik kartların yeniden karılması açısından son derece önemli görünüyor. İttifak, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin akabinde Moskova'ya kaçmasının ardından değişti. Ancak Kremlin’in kapıları, Esed iktidarını devirme hareketinin başlamasıyla birlikte katıldığı Suriyeli muhalif güçlerin saflarındaki siyasi ve askeri mücadelesinin başlangıcından bu yana, “Ebu Ayşe” lakaplı Bakan Şeybani'ye açıldı.

Yeni bir beyaz sayfa

Siyaset dünyasının en meşhur sözü olan “bugünün düşmanı yarının dostu olabilir” doğrudur. Mutlak anlamda ne düşmanlık ne de dostluk vardır. Ancak görüşmelerdeki beden dili söyleyeceğini söyledi ve Rus diplomasisinin, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'yı 15 Ekim'de Moskova'da yapılması planlanan Rus-Arap zirvesine davet ederek de olsa, Suriye topraklarına ve Akdeniz'e erişimini koruma konusundaki “aceleci” tavrını özetledi.

 Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)

Suriyeliler, Lavrov ve Şeybani arasındaki görüşmede genel bir diplomatik denklik tablosuna ulaşmadan önce, Esed Suriyesi döneminde alışılan itaatkarlıktan uzak olduklarını açıklayan bir beden dili benimsemeye çalıştılar. Suriye Dışişleri Bakanı, ülkesinin Moskova'nın Esed rejimiyle ekonomik, güvenlik ve askeri alanlarda imzaladığı tüm önceki anlaşmaları kapsamlı bir şekilde yeniden değerlendirmeye çalıştığını gizlemedi. Bu yeniden değerlendirme, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğini şekillendirmeyi amaçlıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise ülkesinin, Suriye halkının tercihlerine saygı duyduğunu ve Moskova'nın Şam'daki yeni yönetimle iş birliği yapma isteğini dile getirdi. Hatta yaptırımların kaldırılması çağrısında bulundu.

Şantaj mı yoksa oyunun kuralları mı?

GSM Merkezi Direktörü Dr. Asıf Melhem, The Independent Arabia'ya verdiği röportajda, “sözlü destek” sınırları içinde kalan Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması ve benzeri konularla ilgili özel görüşmelere rağmen, mevcut Suriye hükümetinin ABD ve Batılı ülkelere her zaman kesin olarak güvenmenin imkânsız olduğunu anladığını söyledi.

Melhem, iki yönetim arasındaki gergin tutumlarda gözle görülür bir değişim olduğunu ve Şam'ın Esed rejimine verdiği destek sebebiyle Moskova'ya şantaj yapmaya çalışırken, Rusların bir miktar esneklik gösterdiğini belirtiyor. Melhem, “Yeni hükümet, ‘sizin yardımınız olmasaydı Esed çoktan devrilmişti’ demek istedi ve bu nedenle Rus yönetiminden tazminat ödemesini ve Esed'i teslim etmesini talep etmeye başladı” diye devam etti.

Ciddi Suriyeli yetkililer, Suriye'deki askeri üslerin Rusya için acil bir ihtiyaç ve Moskova tarihinde bir dönüm noktası olduğuna inanıyor. Ama durum böyle değil. Rusya'nın ihtiyacı olduğu doğru, ancak beklendiği kadar acil ve kaçınılmaz değil.

Rus GSM Merkezi’nin Direktörü, siyasette her pozisyonun bir bedeli olduğuna inanıyor. Rusya, Suriye'deki üslerini elinde tutmakla ilgileniyor ve bunları korumanın yanı sıra, Esed iktidarından önce bile Suriye ile iyi olan ilişkilerini sürdürmek istiyor.

Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)

Direktör şu açıklamada da bulundu: “Her halükarda, üsler Moskova için bir ölüm kalım meselesi değil. Örneğin Suriye kıyılarını ele alırsak, Ruslar açısından Akdeniz'e erişimin tek yolu Karadeniz, Cebelitarık Boğazı veya Süveyş Kanalı’dır. Bu koridorlar ise belirli anlaşmalara tabi. Bu nedenle, özellikle Rusya, herhangi bir bölgede yaşanabilecek beklenmedik gelişme korkusuyla askeri varlığını çeşitlendirmeye başladı. Sudan, Libya ve Eritre'de askeri üsler kurma girişiminde bulundu. Zira üslerinin bulunduğu ülkelerde bazı siyasi değişiklikler yaşanabileceğinin ve bu durumda üslerini korumanın zorlaşabileceğinin farkında.”

Ekim 2011'de Moskova, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olarak, eski Suriye devlet başkanı Beşşar Esed'in istifasını isteyen Batı destekli kararlara karşı veto yetkisini kullanmaya başladı. Bu veto, 8 Aralık 2024'e kadar süren Suriye savaşı boyunca tekraren devam etti. Eylül 2015’te de askeri müdahalede bulundu. O dönemde Rus güçleri, DEAŞ ve terör örgütü olarak tanımladığı el-Kaide'nin Suriye kolu Nusra Cephesi de dahil olmak üzere muhalif grupları hedef aldıklarını kabul ettiler.

Bununla birlikte haberler, özellikle Kuzey Suriye'de Rus bombardımanları sebebiyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koydu. Bu durum, milyonlarca insanın Türkiye yakınlarındaki veya sınırındaki kamplara göç etmesine yol açtı. Bu arada, Ekim 2016'da Moskova, BM İnsan Hakları Konseyi'ndeki koltuğunu kaybetti.

Rusya-Suriye ilişkileri, Suriye'nin bağımsızlığını tanıyan ilk rejim olan eski Sovyetler Birliği dönemine kadar uzanıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre iki ülke arasında kurulan diplomatik ilişkiler ve stratejik ittifak, Hafız Esed'in Suriye'de iktidara gelmesiyle (1970'ten 2000'e) zirveye ulaştı.

Ekonomik ilişkiler

Tüm bunların bir uzantısı olarak Moskova, Şam ile ilişkilerini korumaya çalışıyor. Son görüşme de yeni bir koordinasyon aşamasının başlangıcı sayıldı. Rusya yalnızca siyasi ve askeri düzeylerde değil, ayrıca Suriye'nin yeniden inşası ve istikrarının sağlanması konusunda da kapsamlı yardım sunma isteğini dile getirdi.

Gözlemciler, bu görüşmenin kanlı bir dönemin ardından açık oynamaya ve yeni bir sayfa açmaya yönelik daha geniş bir çabanın parçası olduğuna inanıyor. Bu adımlar, sivillerin ölümüne ve geniş bir bölgede köy ve kasabalarda hâlâ görülebilen yıkıma yol açan bombardımanlar sebebiyle Rusya'nın kendileriyle karanlık bir geçmişe sahip olduğunu düşünen Suriyelilerin kızgınlığına rağmen atılıyor. Rusya'nın yeniden inşaya katılması yakıp yıktıklarını telafi etmenin, diğer yandan da yatırım ve çok sayıda anlaşmanın değerlendirilmesi yoluyla sıcak sulara dönüşün bir yolu olabilir.

 Dr. Asıf Melhem ise, Suriye ile Rusya arasında fosfat, petrol, doğalgaz ve Tartus Limanı alanındaki yatırımlar için imzalanan sözleşmelerin rejimin devrilmesinden çok önce iptal edildiğini vurguluyor. Bu sözleşmeler kapsamında Suriyeli şirketler ile ortak olan Rus şirketlerinin, hisselerini ortaklarına devrettiklerinin, dolayısıyla ziyaretin, bu anlaşma ve sözleşmelerin yeniden değerlendirilmesi bağlamında yapıldığının altını çiziyor.

Buna ilave olarak Rusya, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi ve uluslararası alanda önemli bir varlığa sahip. Dünyanın en büyük ikinci gücü. Melhem bunun önemli olduğuna inanıyor, zira bu sebeple Rusya’nın görüşleri dikkate alınıyor. Dolayısıyla Rusya ile ilişkiler sürdürülmeli, bu durum şüphesiz Suriye'ye fayda sağlayacaktır.

Öte yandan Şam, Rusya'nın Suriye'ye ihtiyacı olduğunu iddia ederek durumu abartmaya çalışıyor. Melhem’e göre bu doğru değil, çünkü Suriye'nin toplam yüzölçümü Moskova ve kırsalının yüzölçümünü aşmıyor ve Rusya, eğer zorunda kalırsa ve bölgede kalmasının bedelinin elde edeceği faydadan daha büyük olduğunu görürse, sonunda bu üslerden vazgeçebilir.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.