عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

İngiltere ve İran arasında büyükelçi krizi

İngiltere'nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire
İngiltere'nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire
TT
TT

İngiltere ve İran arasında büyükelçi krizi

İngiltere'nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire
İngiltere'nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Tahran büyükelçiliğinin güvenliğini gözden geçirdiğini söyledi. Raab ayrıca İran'ın Londra Büyükelçisi Hamid Baeidinejad’ın İngiliz büyükelçinin kısa süreliğine gözaltına alınmasına tepki olarak Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığını belirtti.
Avam Kamarası’nda konuşan Dışişleri Bakanı Raab, Tahran Büyükelçisi Macaire’in gözaltına alınmasını uluslararası hukukun açık bir ihlali olarak niteledikten sonra İran’da büyükelçiye yönelik davranış çerçevesinde İngiltere’nin Tahran Büyükelçiliği’nin güvenliğini gözden geçirdiğini söyledi.
İran'a karşı ortak bir duruş sergilenmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Raab, İngiltere, Avrupa ve ABD’nin Tahran’a ortak mesajlar göndermesi gerektiğinin de altını çizdi.
Raab, Avam Kamarası’na gitmeden saatler önce İran'ın Londra Büyükelçisi, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na çağırıldı. Reuters’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nden aktardığı bilgilere göre Bakanlık, İran'ın Londra Büyükelçisi Hamid Baeidinejad’a İngiliz büyükelçinin gözaltına alınmasının ‘Viyana Sözleşmesi’nin kabul edilemez bir ihlali olduğu’ mesajını iletti. Sözcü ayrıca İngiltere'nin Büyükelçi Baeidinejad’dan böyle bir olayın bir daha tekrarlanmamasının garantisini istediğini söyledi.
Tahran, Büyükelçi Rob Macaire’i diplomatik anlaşmaları ihlal ederek ‘yasadışı bir toplantıya’ katılmasını eleştirdi.
Geçtiğimiz Pazar günü İngiltere’nin Tahran'daki büyükelçiliği önünde toplanan göstericiler, İngiltere ve İsrail bayraklarını yakarak ‘İngiltere'ye ölüm’ sloganları attı.
İran polisi ise İngiliz büyükelçinin düşen Ukrayna uçağında hayatını kaybedenler için düzenlenen anma törenine katıldığı anların bir görüntüsünü yayınladı.
Kısa süreliğine gözaltına alınan Büyükelçi Macaire, İran’nın ‘yanlışlıkla’ bir füzeyle vurarak düşürdüğü Ukrayna’ya ait sivil uçakta ölenleri anmak için düzenlenen törene gittiğini doğruladı. Ancak törene katılmasından beş dakika sonra bazı kişilerin sloganlar atmaya başlamasıyla oradan ayrıldığını belirten büyükelçi, “Bölgeden ayrıldıktan yarım saat sonra gözaltına alındım. Diplomatların gözaltına alınması tüm ülkelerde yasadışıdır” ifadelerini kullandı.
Öte yandan İran hükümeti, dün, İngiltere’ye içişlerine karışmamasını söyledi. İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Fars Haber Ajansı, Hükümet Sözcüsü Ali Rebii’nin açıklamalarını aktardı. Rebii, düzenlediği basın toplantısında, “İngiltere Büyükelçisi’nin yasadışı bir toplantıya olağan dışı katılımı, görevleriyle çelişiyor. Kimliği tespit edilir edilmez İç Güvenlik Güçleri Büyükelçi hakkında soruşturma başlattı. İngiltere'nin içişlerimize müdahale etmekten kaçınmasını talep ediyoruz” şeklinde konuştu.
Hükümet Sözcüsü Rebii, dün yaptığı açıklamada ayrıca nükleer anlaşmaya taraf olan ülkelerin Washington'ın anlaşmadan çekilmeleri için yaptığı çağrıyı reddetmelerinin ‘ileri bir adım’ olduğunu söyledi.
Katar'ın İran'a düşen uçağın kurbanlarına tazminat ödemesi için üç milyar dolar sağlayacağı şeklindeki haberlerle ilgili olarak ise Rebii, “Bu söylem son derece mantıksız ve gerçeği yansıtmıyor. Bu, ne Katar’ın görevidir ne de uluslararası uygulamalara uygundur” dedi.
Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada İngiltere’nin ‘yeni hatalar’ yapması halinde İran’ın buna güçlü karşılık vereceği belirtildi.
Devlet televizyonu tarafından aktarılan açıklamada, “İran, İngiltere'den gelen herhangi bir yeni hataya karşılık verecek. Bunun sorumlusu da Londra olacak. İngiliz büyükelçinin o toplantıdaki varlığı diplomatik normlarla çatışıyor” ifadeleri yer aldı. Devlet televizyonu ayrıca İngiltere'nin müdahaleleri tekrar ederse Tahran'ın İngiliz büyükelçiyi çağırmakla yetinmeyeceğini de vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi
TT
TT

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Acil durum planları hakkında bilgi sahibi üç İranlı yetkiliye göre, İran Dini Lideri Ali Hamaney, askeri komuta zincirindeki yedek isimleri atadı ve öldürülmesi halinde yerine geçecek üç üst düzey din adamını belirledi.

Kaynaklara göre, 86 yaşındaki Hamaney şu anda bir yeraltı sığınağında saklanıyor. Yetkililerin ‘Irak'la savaştan bu yana en şiddetli’ olarak nitelendirdiği İsrail'in sürpriz saldırılarının başlamasından bu yana, tespit edilmekten kaçınmak için elektronik araçların kullanımını askıya aldıktan sonra, güvenilir bir aracı aracılığıyla liderlerle iletişim kuruyor. Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan (NYT) aktardığına göre kaynaklar, Tahran’ın birkaç gün içinde Saddam Hüseyin'le sekiz yıl süren savaştan daha fazla zarar gördüğünü belirtti.

Kaynaklar, Hamaney'in Uzmanlar Meclisi Başkanlığı'na yerine geçecek üç ismi bildirdiğini ve ‘ölümü halinde düzenli bir geçiş sağlamak için’ bu isimlerin hızla seçilmesini tavsiye ettiğini açıkladı. NYT adayların isimlerini belirtmedi.

Ancak NYT, lider seçiminin genellikle uzun zaman alması ve etkili din adamları arasında gizlilik içinde yürütülmesi nedeniyle bu hamleyi eşi benzeri görülmemiş bir hareket olarak nitelendirdi.

Olası bir halef olarak adı geçen oğlu Mücteba Hamaney üç aday arasında yer almadı. 2024'te bir helikopter kazasında hayatını kaybeden merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi önde gelen adaylardan biriydi.

İran İstihbarat Bakanlığı, telefonların ve elektronik uygulamaların kullanımının durdurulması için emirler yayınladı ve liderlerden yeraltında kalmalarını istedi. Halkı hedef alınan yerlerin fotoğrafını çekmemeye ve şüpheli hareketleri bildirmeye çağırdı.

İran Meclis Başkanı’nın danışmanı bir ses kaydında ‘tüm üst düzey liderlerin bir saat içinde suikasta uğradığını’ söyleyerek, insansız hava araçları (İHA) ve füze parçalarının İran'a sokulmasına izin veren ‘büyük bir güvenlik ve istihbarat açığına’ işaret etti.

Hamaney'in halefliği İran basınında sıcak bir konu ve bu konu genellikle İran'daki kriz dönemlerinde gündeme gelir.

NYT Eylül 2022'de Hamaney'in ciddi şekilde hastalanmasının ardından tüm toplantıları ve kamuoyu önüne çıkmayı iptal ettiğini bildirdi. Gazete, bir kaynağa dayandırdığı haberinde Hamaney'in şiddetli mide ağrıları ve yüksek ateşten mustarip olduktan sonra bağırsak tıkanıklığı nedeniyle ameliyat olduğunu yazdı. Ameliyat hakkında bilgi sahibi olan kişi, Hamaney'in evinin ve ofisinin bulunduğu yerleşkede kurulan bir klinikte ameliyat olduğunu ve şu anda bir doktor ekibi tarafından 24 saat izlendiğini söyledi.

Kaynak, “Liderin durumu geçen hafta kritik olarak değerlendiriliyordu. Ancak iyileşti ve şimdi dinleniyor, doktorları onu 24 saat izliyor” dedi. Heberin yayınlanmasından bir gün sonra halka seslenen Hamaney uzun bir konuşma yaptı ve herhangi bir hastalık belirtisi göstermedi.

İsrail perşembe günü, İsrail'in güneyine (bir hastanenin vurulduğu yer) ve Tel Aviv yakınlarındaki iki şehre isabet eden ve Yahudi devletinde onlarca can kaybına yol açan füze yağmurunun ardından Hamaney'in hayatta kalmasına ‘izin verilemeyeceği’ uyarısında bulundu.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz şunları söyledi: “Hamaney'inki gibi bir rejim çok tehlikelidir; ideolojisi İsrail'i yok etmeye yöneliktir ve devletinin tüm kaynaklarını sürekli olarak bu amaca ulaşmak için kullanmaktadır. Böyle bir kişinin hayatta kalmasına izin verilemez.”

İran Radyo ve Televizyon Kurumu gibi nükleer ya da balistik olmayan tesislerin hedef alınmasının ardından İsrail'in asıl hedefinin İran'ın atom ve balistik kapasitesini zayıflatmakla sınırlı kalmayıp Dini Lider Ali Hamaney'in görevden alınmasını da içerdiğine dair spekülasyonlar arttı.

Reuters'in cuma günü İsrailli, Batılı ve bölgesel yetkililerden aktardığına göre İsrail'in yoğun hava saldırıları İran'ın nükleer santrifüjlerini ve füze kabiliyetlerini yok etmenin ötesine geçerek Hamaney'in iktidarının temellerini sarsmayı ve onu çöküşün eşiğine getirmeyi hedefliyor. Kaynaklara göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ı uranyum zenginleştirme, balistik füze programı ve bölgedeki silahlı gruplara verdiği destekten kalıcı olarak vazgeçmesi konusunda önemli tavizler vermeye zorlayacak kadar zayıflatmak istiyor. Ayrıca Hamaney hükümetini de yıpratmayı amaçlıyor. Üst düzey bir bölge yetkilisi harekâtın ‘rejimin güç yansıtma ve iç uyumu sürdürme kabiliyetini azaltmaya’ odaklandığını ifade etti.