Lübnan devrimi sokaklara geri döndü

Beyrut’un merkezinde parlamento yolu üzerindeki Lübnanlı eylemciler (AP)
Beyrut’un merkezinde parlamento yolu üzerindeki Lübnanlı eylemciler (AP)
TT

Lübnan devrimi sokaklara geri döndü

Beyrut’un merkezinde parlamento yolu üzerindeki Lübnanlı eylemciler (AP)
Beyrut’un merkezinde parlamento yolu üzerindeki Lübnanlı eylemciler (AP)

Jacqueline Mubarak
Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta ‘bedel ödemeyeceğiz’ sloganları ile sokaklara akın eden eylemciler, yaklaşık iki haftalık sakinliğin ardından yeniden protesto gösterilerine başladı.
Halk hareketi, Noel ve yeni yılın gelişiyle eş zamanlı olarak hava koşullarının kötüleşmesi de dahil birçok gelişmeyle birlikte kısa süreliğine bir sakinlik dönemine girmişti. Halk hareketi çevreleri ise söz konusu sakinliğin, protestoların sonuçlarını ve atılacak adımların ayrıntılı şekilde gözden geçirilmesi için yetkililere bir fırsat sağladığına inanıyor.
Halk hareketi, ‘herkes derken herkesi kastediyoruz’ sloganı altında yolsuzluğa bulaşmış bir otoritenin devrilmesi amacıyla patlak verirken, yolsuzlukla mücadele edebilen bir hükümet çağrısında bulundu.
Halk hareketi, barışçıl mı?
Ancak tekrarlanan halk hareketi, gösterilerin yaklaşık iki hafta boyunca duraksamasının bir sonucu olarak, şiddete dönüşeceği endişesiyle barışçıl yoldan sapmaya başladı. Zira son günlerde Sünni ve Şii sokaklar arasında mezhep çatışmaları da yaşandı.
Halk hareketi sözcüsü, tırmanış ve şiddet suçlamalarını reddederken, hareketin hala barışçıl olduğunu vurguladı. Sözcü, siyasi güçlerin, halk hareketini kışkırtmak için girişimlerde bulunduğuna dikkati çekti.
Bu girişimlere dahil olmayı reddettiklerini vurgulayan sözcü, öfkelerini ifade etmek için farklı bir hareket başlatabileceklerini belirtti.
Öte yandan eylemciler, başta Temsilciler Meclisi yolu olmak üzere Lübnan genelinde yolları yeniden araç trafiğine kapatırken, politikacıları kamuya açık alanlardan kovarak yeni bir eylem başlattı.
Öyle ki eski Başbakan Fuad Sinyora, eşiyle birlikte Amerikan Üniversitesi’nden kovulurken, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Eli el-Farazli de bir restorandan kapı dışarı edildi. Eski Milletvekili Ahmed Fatfat da benzeri bir eyleme maruz kalarak, Ticaret ve Sanayi Odası binasından kovuldu.
Tırmanış devam ediyor
Halk hareketi liderleri, eylemlerin sokaklara dönüşünün planlanmış bir durum olduğunu ancak eylemcilerin, siyasi hareketin sonuçlarının değerlendirilmesi beklentisiyle bir ‘duraklama sürecine’ izin verdiğini belirtti. Hareketin liderleri, bu sürecin kendilerine de yeni bir siyasi gerçeklik ortaya koyamayan siyasi otoritenin yaşadığı entelektüel acizliğe karşı yeni bir direniş fırsatı sağladığını ifade etti. Aynı şekilde siyasi otoritenin, günlük yaşamsal sorunlar, finansal ve bankacılık krizleriyle ilgili başarısızlığının da devam ettiği, bu durumun da her gün bankaların önünde toplanan vatandaşların öfkelerini artırdığını vurguladı.
Öte yandan halk hareketi liderleri, “Acılar çoğalıyor, gerginlikler de. Sokaklarda bir liderliğin bulunmadığı doğru. Ancak ilerleyen adımlarda birbirleriyle iletişim kuran ve koordine sağlayan gruplar olabilir. Bu adımlarla, otoriteyi devirme hedeflerini gerçekleştirmek için yoğun bir çaba sarf ediliyor. İstifa eden başbakan, sokakların talep ettiği tek gelişme değil. Aksine yönetimdeki, özellikle de piramidin en tepesindeki yetkililerin istifası isteniyor” açıklamasında bulundu.
Independent Arabia'nın haberine göre halk hareketi programının net olduğunu belirten söz konusu liderler, bağımsız bir hükümet tarafından denetlenen, erken parlamento seçimlerinin yapılmasının öncelikleri olduğunu vurguladı.
Faaliyetler
Halk hareketi liderleri, faaliyetlerinin hafta sonu başladığını ve bugün itibariyle daha da hız kazanacağını ifade etti. Direnişin başlangıcından bu yana alışılmış her eylemin değişeceğini söyleyen liderler, ‘öğrencilerin sokaklara döneceğini, ara ve ana yolların trafiğe kapatılacağını, gösteri ve oturma eylemlerinin yöneticilerin evleri ve yönetim merkezlerini de içereceğini’ vurguladı. Söz konusu liderler, “Çok kayıp verdik, çok yol kat ettik ve durmamamız gerekiyor. Duraklamamızdan faydalanıp insanları rahatlatmaya çalıştılar. Halkı düşünüyoruz, çünkü onlardan biriyiz ve yalnızca onların çıkarlarını düşünüyoruz” dedi.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.