Trablus'ta çatışmalar yeniden baş gösterdi

Fayiz es-Serrac, dün, Berlin'de bir röportaj sırasında (Reuters)
Fayiz es-Serrac, dün, Berlin'de bir röportaj sırasında (Reuters)
TT

Trablus'ta çatışmalar yeniden baş gösterdi

Fayiz es-Serrac, dün, Berlin'de bir röportaj sırasında (Reuters)
Fayiz es-Serrac, dün, Berlin'de bir röportaj sırasında (Reuters)

Libya Ulusal Ordusu ile Fayiz es-Serrac hükümetine bağlı milisler arasında Trablus’ta yaşanan çatışmalarına ardından ateşkesin sağlandığının açıklanmasından sadece bir hafta sonra ateşkes uygulamada çöktü. Berlin Konferansı'nın bitiminden sadece birkaç saat sonra taraflar arasında ağır silahlı çatışmalar meydana geldi. 
Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Libya Ulusal Ordusu’na mensup bir saha komutanı, “Geçen Pazar günü ilan edilen ateşkes gayri resmi olarak çöktü" dedi. Serrac hükümetine yakın yerel medya, Ayn Zara cephesinde Serrac güçleri komutanı Yusuf el-Emin'den aktardığı haberinde, hükümet güçlerinin Ulusal Ordu kuvvetlerinin başkentte birkaç eksendeki ilerleme girişimlerini püskürttüğünü aktardı. Öte yandan Trablus'un güneyinde de çatışma sesleri duyuldu.
Trablus'un çevresindeki birçok alan, iki taraf arasında karşılıklı roket ve havan toplarının atıldığı bir sahaya dönüştü.
Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) bağlı güçlerin yürüttüğü Burkan el-Gadab Operasyonu Sözcüsü Abdulmalik el-Medeni, Hafter güçlerini başkentin güneyinde Selahaddin bölgesindeki mahallelere top atışı yapmakla suçladı. Medeni, bu saldırıyı Berlin konferansının hemen ardından gerçekleşen ateşkesin yeni ve tekrarlanan bir ihlali olarak tanımladı.
Sidra bölgesinden 6 ceset çıkartıldı
Serrac hükümetine bağlı güçler, dün, Libya Kızılay ekiplerinin Sidra bölgesinde sıkışmış 6 cesedi çıkarma operasyonunu gösteren fotoğraflar yayınladı. Cesetler Trablus Tıp Merkezi’ne götürüldü. Cesetlerin hamile bir kadın, 14 yaşında bir kız çocuğu ve 4 erkek çocuğuna ait olduğu tespit edildi. İlk raporlar ölenlerin vücutlarının ayrı bölgelerinde mermi izlerine rastlandığını ortaya koyuyor. Bu cesetlerin Ulusal Ordu’nun ateş açma tehdidi altında 17 gün boyunca bulundukları yerlerden alınamadığı iddia edildi. Serrac hükümetine bağlı güçlerin yaptığı açıklamada Ulusal Ordu’nun birçok kez ateşkesi ihlal ettiği öne sürüldü. Açıklamada, Kızılay ekiplerinin cesetlerin bulunduğu bölgeye gitmeleri için Terörle Mücadele Gücü’nün güvenlik desteği sağladığı ifade edildi.
Başka bir gelişmede Trablus'taki Serrac hükümetine bağlı petrol şirketinin faaliyet gösterdiği Şerrare ve El-Fil petrol sahalarından petrol taşımacılığını durduğunu açıkladı. Şerrare sahasını Ez-Zaviye petrol limanına ve El-Fil sahasını Mellitah petrol limanına bağlayan boru hatlarının kapatıldığı belirtildi. İtalyan enerji grubu ENI, Libya’daki El-Fil petrol sahasında bir vananın kapanması nedeniyle petrol üretiminin kısmen azaldığını açıkladı. Reuters haber ajansının ENİ grubun sözcüsünden aktardığına göre, Fil-Mellitah boru hattındaki Hamada istasyonuna bir petrol vanasının zorla kapatılmasının ardından El-Fil petrol sahasındaki üretim şu anda kısmen azaldı. Söz konusu petrol sahası, Libya Ulusal Petrol Şirketi ve ENI'nin ortak girişimi çerçevesinde Mellitah Petrol ve Gaz Şirketi tarafından yönetilmektedir.
UMH Başkanı Fayiz es-Serrac, yabancı kuvvetlere yaptığı çağrıda, petrol sahalarını abluka altına almaya son vermesi için Libya Ulusal Ordusu (LUO) Lideri General Halife Hafter’e baskı yapılması talebinde bulundu, aksi takdirde ülkenin felaketle karşı karşıya kalabileceğini öne sürdü. Hafter’in petrol sahalarını kuşatma hamlesi ham petrol üretimini neredeyse bitirdi. Reuters'a konuşan Serrac, Hafter'in limanların yeniden açılması için petrol gelirlerinin Libyalılara yeniden dağıtılması taleplerini reddederek, petrol gelirlerinin nihayetinde tüm ülkeye fayda sağladığını ifade etti.
Paralı askerlerin hükümet güçlerinin saflarına katılıp LUO’na karşı mücadelede yer almasını üstü kapalı bir şekilde kabul eden Serrac, “Trablusgarp saldırganlığını yenmemizde bize yardımcı olabilecek herhangi bir tarafla iş birliği yapmaktan asla çekinmiyoruz. Biz haklıyız, diğer tarafın darbe girişimine karşı meşru bir şekilde kendimizi savunma durumundayız. Bize ders vermeye kalkanlar böyle bir durumla karşı karşıya kalmaları halinde ne yaparlardı, bize söylemeliler” dedi.
Karşı tarafın Berlin konferansından sonra vaatlerini yerine getirmemesinin ardından ihtiyatlı iyimser bir tutum ortaya koyan Serrac, “Libya'daki barış sürecinde ilerleme kaydedilebilmesi için gerçek bir ortağımız yok” açıklamasında bulundu.
Berlin Konferansı sonrası Serrac ve Hafter’le görüşmeler yapıldı
Diğer yandan, ABD'nin Libya Büyükelçiliği tarafından yapılan kısa bir açıklamada, Büyükelçi Richard Norland'ın,  Serrac ve Hafter ile Berlin Zirvesi'nden sonra konferansa dair izlenimlerini öğrenmek için iki gün önce ve dün gece ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirdiği belirtildi. Açıklamada daha fazla ayrıntıya yer verilmedi.
Berlin Konferansı'nın sonuçları hakkında değerlendirmelerde bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, Alman yetkililere ve Şansölye Merkel'e son birkaç aydır bu süreci ilerletmek için ortaya koydukları çabalar sebebiyle teşekkürlerini iletti. Selame, “Bu sürecin ilk adımı geçtiğimiz Ağustos ayının 15. günü şansölyeyle gerçekleştirilen bir toplantıda atıldı. Bugün bulunduğumuz yere ulaşmak için o zamandan beri kararlılıkla çalışıyoruz. Birleşmiş Milletler (BM) krizi çözmek için konferanstan çıkan üç yol üzerinde ilerlemeye çalışıyor. BM Misyonu savaşın bu dokuz ayında Libya'dan ayrılmadı” ifadelerine yer verdi.
Bu ayın sonunda İsviçre’nin Cenevre kentinde BM Misyonu gözetiminde yapılması planlanan Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi arasındaki görüşmeye dikkat çeken Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, bu görüşmede açık kurallara ve standartlara uyulması gerektiğini belirtti.
Mışri, Trablusgarp merkezli ve uluslararası meşruiyete sahip olmayan Devlet Yüksek Konseyi tarafından dün yapılan toplantıda Berlin konferansına değindi. Mışri, ”Çözümün askeri yolu konusunda netlik olmadıkça siyasi yolu sürdürülemez. Siyasi alanda ilerleme kaydedilmeden önce askeri yolun netleştirilmesi gerekir” İfadelerini kullandı.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.