Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı
TT

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Başkent Trablus’ta devam eden çatışmalardan etkilenen Libyalılar, geçen hafta Berlin Konferansı’nın bitimiyle doğan askeri, güvenlik ve siyasi komitelerin etkinliğine, iç savaşı kalıcı şekilde durduracağı umuduyla büyük bir önem gösteriyor.
Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) ve Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) bağlı Batı Libya kuvvetleri, her ülkeden 5 subayı içeren (5+5) listesi hazırlayarak, listeyi Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame’ye teslim etti.
Libya’nın doğusundaki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi, BM misyonu himayesinde Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi temsilcileriyle görüşmelere katılmak üzere 13 üye belirlemek için istişarelere başladı.
Şarku’l Avsat’ın UMH’ye bağlı askeri kaynaklardan edindiği bilgilere göre UMH Güçleri, savaş cephelerinden 5 üst düzey lider belirledi. Söz konusu 5 lider, diyalog için LUO’ya bağlı subaylarla müzakere masasında yer alacak.
UMH’ye bağlı Bunyan el-Mersus Operasyonu Sözcüsü Tuğgeneral Muhammed el-Gasari, komiteyi kurmayı kabul ettiklerini belirtirken, daha fazla kan dökülmesini engelleyerek doğru şeylerin yapılması için bu komiteye güven duyduklarını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Gasari, “Libyalıların hayatlarını koruyacak olumlu hareketten yanayız. Diyaloğa kapı açan siyasi eyleme dayalı çözümleri destekliyoruz” ifadelerini kullandı.
BM’ye göre komitenin görevi, çatışma tarafları arasındaki düşmanlıkları sonlandırmayı amaçlayan, taraflar arasında ateşkese uzanan araç ve mekanizmaların belirlenmesiyle sınırlı.
Siyasi açıdan Temsilciler Meclisi, İsviçre’nin Cenevre şehrinde ay sonunda yapılması planlanan toplantı kapsamında, siyasi sürece katılacak olan 13 temsilciyi nasıl belirleyeceklerini tartışıyor. Aynı şekilde Devlet Yüksek Konseyi de söz konusu toplantıya katılacak temsilcilerini belirleme işlemlerinin tamamlandığını açıkladı.
BM tarafından önerilen komite, Libyalı 40 ismi, parlamentodan 13 temsilciyi, Devlet Yüksek Konseyi temsilcilerini, çatışma tarafları arasında etkin siyasi bir diyalog için çalışacak misyon tarafından belirlenen ve tüm Libya şehirlerini temsil eden 14 ismi kapsıyor. Temsilciler Meclisi üyesi Muhammed Beşir, konuya ilişkin olarak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Cenevre’deki toplantıya katılacak isimleri seçme hususunda Temsilciler Meclisi’ndeki görüşmeler hala devam ediyor” dedi. Beşir, muhtemel olarak 13 seçim bölgesinden her biri için bir üye seçileceğini belirtti.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre çoğunluğu İslamcılar tarafından kabul edilen Devlet Konseyi’nden diyaloğa katılacak komite karşılığında parlamento, adaylarını seçme mekanizması hakkında soru sormak ve komitenin çalışma niteliğini öğrenmek üzere temsilcilerini Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu’na (UNSMIL) gönderecek.
Bu çerçevede Muhammed Beşir, “Neler olup bittiğine dair ikna olmadığım için toplantılara katılmayacağım. Çünkü olanlar, krize dışarıdan el uzatmaktan başka bir şey değil” ifadelerini kullandı. Beşir ayrıca, Müslüman Kardeşler (İhvan) Teşkilatı tarafından kontrol edilen Devlet Konseyi ile uzlaşının mümkün olmadığını da vurguladı.
Temsilciler Meclisi üyesi Said Emgayb da milletvekilleriyle nasıl temasa geçildiği hakkında açıklama yaparken, heyetin, bu ayın sonunda Cenevre toplantılarına katılacak parlamento temsilcilerini seçmek için Temsililer Meclisi üyeleriyle ayrı ayrı görüşmelerde bulunduğunu ifade etti.
Kufra şehri milletvekili olan Emgayb, “Gassan Selame’nin Cenevre toplantısını istediğine inanıyorum. Parlamento için alternatif bir yasama organı oluşturdu. Bu, ölü bir organ olarak Temsilciler Meclisi’nin varlığıyla da olabilir” ifadelerini kullandı.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.