Mali ve Burkina Faso'daki terör saldırıları artıyor

Burkina Faso’daki terör saldırılarından kaçanlar Pissila yakınındaki Kaya şehrine sığınıyor (Reuters)
Burkina Faso’daki terör saldırılarından kaçanlar Pissila yakınındaki Kaya şehrine sığınıyor (Reuters)
TT

Mali ve Burkina Faso'daki terör saldırıları artıyor

Burkina Faso’daki terör saldırılarından kaçanlar Pissila yakınındaki Kaya şehrine sığınıyor (Reuters)
Burkina Faso’daki terör saldırılarından kaçanlar Pissila yakınındaki Kaya şehrine sığınıyor (Reuters)

Fransa Savunma Bakanı'nın ABD’yi Afrika’nın Sahel bölgesindeki askeri varlığını azaltma kararından vazgeçirme girişimleri devam ederken Mali ve Burkina Faso'da terör saldırıları artıyor.
Yerel güvenlik kaynakları dün, terörist gruplardan birine mensup olduğu düşünülen kimliği belirsiz silahlı kişilerin cumartesi günü kuzeydoğu Burkina Faso'daki bir köye saldırdığını bildirdi. Birçok ölümün yaşandığı saldırının ayrıntıları ise henüz açıklanmadı.
Kaynaklar, saldırının Kuzey Burkina Faso'nun Soum bölgesindeki Silgadji köyünde düzenlendiğini bildirdi. İslami Mağrip El Kaidesi (AQIM) örgütüyle bağlantılı terörist grupların aktif olduğu bölgede yerel nüfusun korkutularak okul açma veya devlet ve güvenlik kurumlarıyla iş birliği yapma yönünde hareket etmemeleri için zaman zaman saldırıları düzenleniyor.
Saldırının söz konusu köyde kurulan yerel bir pazarı hedeflediğini belirten bir güvenlik kaynağı, “Ölenlerin sayısını belirlemek kolay değil. Ancak 10 ila 30 kişi arasında olduğu düşünülüyor” dedi.
Yerel bir yetkili, teröristlerin önce pazardaki insanları bir çember içine aldıklarını, ardından iki gruba ayırdıklarını belirtti. Görgü tanıklarının ifadelerini aktaran yetkili, teröristlerin erkekleri idâm ettiğini, kadınlardan ise köyden ayrılmalarını istendiğini söyledi.
Mali’de ise, El Kaide bağlantılı Nusret'ul İslam örgütü, pazartesi günü gerçekleşen ve Mali jandarma kuvvetlerinden 20 kişinin öldürüldüğü saldırının sorumluluğunu üstlendi. Söz konusu saldırı, Moritanya sınırı yakınlarındaki Sokolo Askeri Üssü’nü hedef almıştı.
Öncesinde ise Mali ordusu, askeri üsse düzenlenen saldırıda 20 kişinin öldüğünü, 5 kişinin yaralandığını, saldırganlardan 4’ünün etkisiz hale getirildiğini açıklamıştı. Söz konusu örgütten yapılan açıklamada 3 militanın öldüğü duyurulmuştu.
Kampın kontrol altına aldığını belirten örgüt, 9 araç, 20'den fazla Kalaşnikof, çok sayıda mühimmat ve çeşitli silahları da ele geçirdiğini açıkladı. Mali hükümeti de açıklamayı teyit etti.
Mali, Fransız ve uluslararası güçlerin konuşlanmasına rağmen 2012'den bu yana yaşanan şiddeti sonlandıramadı. Ülkenin kuzeyinde başlayan terör saldırıları merkezine, komşu Burkina Faso’ya ve Nijer'e de sıçradı.
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, ABD’nin uluslararası alandaki askeri kuvvetlerini azaltmaya gideceğini, bu durumdan Afrika’daki operasyonların da etkilenebileceğini belirtmiş ancak konuyla ilgili ayrıntı vermemişti.
Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, pazartesi günü düzenlenen ve Esper’in de katıldığı ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada Pentagon’un buradaki operasyonlarını azaltmasının başta Sahel bölgesi olmak üzere Afrika'daki terör örgütlerine yönelik mücadeleyi baltalayacağını söylemişti.
Parly açıklamasında şu ifadeleri kullanmıştı:
“Yürüttüğümüz operasyonlarda ABD’nin desteği oldukça önemli. Bu desteğin azaltılması operasyonlarımızı ciddi şekilde etkileyecektir. ABD ve Fransa'nın Sahel’de yardıma ihtiyaç duyan dostlarımızı desteklemeye devam edeceğini umuyorum.”
4 bin 500 kişilik Barkhane adlı Fransız gücünün önemli bir müttefiki olan Washington, istihbarat ve keşif uçuşlarının yanı sıra havada yakıt ikmali ve lojistik destek de sağlıyor. Tüm bu yardımların yıllık 45 milyon dolara mâl olduğu biliniyor.



Trump, savaş ve aldatmaca

Trump, savaş ve aldatmaca
TT

Trump, savaş ve aldatmaca

Trump, savaş ve aldatmaca

Steve Hewitt

18 Haziran'da, Beyaz Saray'a iki yeni bayrak direği dikilirken, Başkan Donald Trump ülkenin bayrağını değil, diplomatik aldatmacanın bayrağını göndere çekiyordu. Trump, İsrail'in İran'ı hedef alan saldırılarının ardından İran'a yönelik politikası hakkında belirsiz ifadeler kullanmak için bu anı kullandı. Bayrak direklerinden birinin yanında, kask takmış inşaat işçileriyle çevrili bir şekilde konuşurken, muhabirlerle dallanıp budaklanan bir iletişimde bulundu.

Sahneyi incelerken “Önümüzdeki hafta çok büyük olacak, belki bir haftadan az, belki de daha az” dedi gizemli bir ses tonuyla ve İran ile nükleer programı hakkında diplomatik görüşmelerin hâlâ mümkün olduğuna işaret etti.

Ertesi gün, Beyaz Saray Basın Sekreteri Trump'ın “önümüzdeki iki hafta içinde savaşa girip girmeme konusunda bir karar vereceğini” söyleyen bir açıklamasını okudu.

Bu, kasıtlı bir aldatmacaydı, çünkü karar çoktan verilmişti ve Amerikan B-2 bombardıman uçaklarına iki gün sonra Missouri'deki üslerinden kalkış yaparak, yaklaşık 30 bin pound ağırlığında birkaç bombayı İran nükleer tesislerinin üzerine bırakmak üzere 37 saatlik bir gidiş-dönüş görevine hazır olmaları emri verilmişti.

Bu Amerikan aldatmacası, İsrail aldatmacasının ardından geldi; İsrail, Tahran'ın ABD ile görüşmeleri devam ederken ve saldırıdan iki gün sonra bir toplantı planlanmışken İran’ın nükleer programını hedef almıştı.

Bir düşmanı aldatmak için aldatmacaya başvurmak yeni bir şey değil. Tarih boyunca bu tür davranışların sayısız örneği var

Buradaki soru şu: Devletler arasında bu tür aldatıcı diplomatik davranışlar ne kadar yaygındır? Bu davranışlar kesinlikle nadir ve bu örnek, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana büyüyen ve uluslararası ilişkilerdeki yerleşik normlardan giderek daha fazla sapan bir hareketin varlığına dair bir kanıt daha sunuyor.

Bir düşmanı aldatmak için aldatmacaya başvurmak yeni bir şey değil. Tarih boyunca bu tür davranışların sayısız örneği var. Ancak önemli fark, aldatmanın tarihsel örneklerinin (daha sonra ele alacağım birkaç istisna dışında) genellikle farklı taraflar arasındaki veya son birkaç yüzyılda ulus devletler arasındaki devam eden çatışmalar sırasında uygulanmış olmasıdır.

grtyuı
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

Savaşta düşmanı aldatmanın en ünlü örneği binlerce yıl öncesine dayanan ve İngilizcede aldatmanın yaygın bir simgesi haline gelen Truva Atı'dır. Truva ile savaşan Yunan orduları savaş alanını terk etmiş ve Truvalı düşmanlarına bir barış hediyesi olarak büyük bir tahta at bırakmış gibi yaparlar. Elbette atın içinde Yunan askerleri saklanmışlardı, bunlar daha sonra ortaya çıkıp, Truvalıları yenerek şehirlerini ele geçirdiler.

Tiyatro ve filmler yoluyla popüler kültürde kendisine yer bulan önemli bir çağdaş örnekse, İkinci Dünya Savaşı'ndaki Mincemeat (Kıyma) Operasyonu'dur. Bu operasyonda İngiliz istihbaratı Nazi Almanyası'nı 1943'te planlanan Sicilya işgali konusunda yanıltmayı amaçlıyordu. Kraliyet Donanması subayı üniforması giydirilmiş bir serserinin cesedi İspanya kıyılarına atılmış ve cebine Almanları işgalin gerçek hedefinin Sicilya değil Sardunya olduğuna ikna etmek için sahte planlar yerleştirilmişti. Bir yıl sonra, Müttefikler Nazileri benzer bir şekilde aldatmaya çalışarak, uzun zamandır beklenen Fransa çıkarmasının 6 Haziran 1944'te gerçekleştiği gibi Normandiya sahillerinden değil, Pas de Calais'den gerçekleşeceğine ikna etmeye çalışmışlardı.

Bir hükümet, yalnızca bir saldırıyı kamufle etmek amacıyla bir düşmanla neden diplomatik görüşmelere girişsin ki?

Peki ya aldatıcı diplomasi? Diplomasi doğası gereği, müzakereler sırasında güvenilirliği sağlamak için aldatma riskini azaltmalıdır. Ne de olsa, bir hükümet, yalnızca bir saldırıyı kamufle etmek amacıyla bir düşmanla neden diplomatik görüşmelere girişsin ki? Bu durumda bu tür örneklerin nadir görülmesi belki de şaşırtıcı değil. Zira tarihi model, bu tür diplomatik aldatmaya en istekli ülkelerin doğası gereği otoriter olma eğiliminde olduğunu gösteriyor.

ghyjukı
Haziran 1940’da Fransa-Belçika sınırındaki Nazi birliklerini ziyareti sırasında, Birinci Dünya Savaşı’nda ölen askerleri onurlandırmak için Alman Langemark Mezarlığı’na yaptığı ziyaret sırasında Hitler (AFP)

Nazi Almanyası bu tür uygulamalarda ön saflardaydı, yüzyıllardır süregelen normları sürekli ihlal etti ve Holokost sırasında büyük ölçekte kitlesel cinayetler işledi. 1939'da savaşın patlak vermesinden önce Naziler aldatıcı diplomasiye başvurdular. 1938 Münih Konferansı bu tür uygulamaların başlıca örneği olarak öne çıkmaktadır ve 21. yüzyılda kendisine sıklıkla atıfta bulunulmaya devam edilmektedir.

Bilindiği üzere Münih Konferansı Çekoslovakya ve ülkenin nüfusun çoğunluğunun Almanca konuştuğu Sudetenland olarak bilinen bölümüne odaklanmıştı. Adolf Hitler liderliğindeki Naziler, Büyük Almanya projelerinin bir parçası olarak bölgeyi ilhak etmeye çalıştılar. Nazi Almanyası'nı kontrol altına almak ve bir Avrupa savaşından kaçınmak amacıyla Fransa ve Birleşik Krallık liderleri Eylül 1938'in sonlarında Münih'te Hitler ile bir araya geldiler.

Donald Trump, emlak dünyasında şüpheli iş uygulamalarıyla ünlendi. İlk döneminde Beyaz Saray'a girdiğinde, bu alışkanlıkları bir nebze olsun dizginleyebilecek profesyonellerle çevriliydi

Çekoslovak hükümetini görmezden gelerek, liderler Sudetenland'ı Almanya'ya devretme konusunda bir anlaşmaya vardılar. Hitler, Almanya'nın Avrupa'da hiçbir toprakta emelleri olmayacağına söz verdi.

Tarihin bize anlattığı gibi, memnun etme politikası Hitler'i Nazi saldırganlığından vazgeçiremedi. Nitekim Münih toplantısından aylar önce, daha büyük bir Avrupa çatışması için daha geniş askeri hazırlıklarla birlikte Çekoslovakya'yı işgal etme planlarını onaylamıştı. Mart 1939'da Almanya, Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal etti.

Ağustos 1939'da, Naziler Polonya'yı işgal etmeye hazırlanırken Hitler'in elinde başka bir diplomatik numara daha vardı. Hükümeti, Joseph Stalin ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa'yı paylaşmaya yönelik iki ülke arasında gizli bir anlaşmayı içeren bir saldırmazlık paktı imzaladı. Ancak Hitler, anlaşmayı yalnızca geçici bir önlem olarak görüyordu, zira Nazi ideolojisi uzun zamandır Sovyetler Birliği'nin bazı kısımları da dahil olmak üzere Doğu Avrupa topraklarını kapsayacak Büyük Almanya idealini benimsiyordu. Sonuç olarak, anlaşmaya yalnızca Sovyetler Birliği'ne yönelik Alman saldırısı ve 22 Haziran 1941'de başlayan Barbarossa Harekatı hazırlıklarına dair istihbarat raporlarına ve diğer kanıtlara inanmayı defalarca reddeden Stalin kanmış görünüyor.

ymum
Tahran'ın merkezinde, hizmette olan İran balistik füzelerini tasvir eden ve Farsça “İsrail bir örümcek ağından daha zayıftır” yazan bir reklam panosu, 15 Nisan 2024 (AFP)

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre geçmişteki dersler göz önüne alındığında, ABD'nin İran'a karşı eyleminin korkunç sonuçları olabilir. Askeri saldırılar düzenlemek için bir kamuflaj olarak görüşmelerin kullanıldığı İran örneği göz önüne alındığında, herhangi bir hükümet, hatta ABD'ye karşı sınırlı bir düşmanlığı olan bir hükümet bile neden diplomatik görüşmelere katılsın ki? Örneğin Kuzey Kore, Trump yönetimi de dahil olmak üzere ABD yönetimleri ile gelecekte herhangi bir diplomatik görüşmede bulunmaya meyilli olur mu? Bilhassa İsrail'e olan mutlak desteği göz önüne alındığında, ABD'nin dürüst bir aracı olduğu fikri uzun zamandır sorgulanırken, bugünkü eylemleri bu fikri tam anlamıyla paramparça ediyor.

Donald Trump, emlak dünyasında şüpheli iş uygulamalarıyla ünlendi. İlk döneminde Beyaz Saray'a girdiğinde, bu alışkanlıkları bir nebze olsun dizginleyebilecek profesyonellerle çevriliydi. İkinci döneminde ise yakın çevresi pozisyonlarını neredeyse yalnızca Trump'a olan mutlak sadakatleri sayesinde koruyor. Yönetiminin hem içeride hem de uluslararası alandaki yaklaşımı, gittikçe Trump'ın kişisel değerlerini yansıtıyor.