Nesli büyük tehdit altında olan dağ gorillerinin üzerine yıldırım düştü

Dağ gorillerinin yetişkin erkeklerine sırtlarındaki gri yada gümüş renkli tüyler nedeniyle "gümüş sırt" adı verilir (AP)
Dağ gorillerinin yetişkin erkeklerine sırtlarındaki gri yada gümüş renkli tüyler nedeniyle "gümüş sırt" adı verilir (AP)
TT

Nesli büyük tehdit altında olan dağ gorillerinin üzerine yıldırım düştü

Dağ gorillerinin yetişkin erkeklerine sırtlarındaki gri yada gümüş renkli tüyler nedeniyle "gümüş sırt" adı verilir (AP)
Dağ gorillerinin yetişkin erkeklerine sırtlarındaki gri yada gümüş renkli tüyler nedeniyle "gümüş sırt" adı verilir (AP)

Uganda'daki bir ulusal parkta yıldırım düşmesi sonucu nesli tükenmekte olan dağ gorillerinden 4'ü hayatını kaybetti.
3 Şubat'ta ülkenin güneybatısındaki Mgahinga Ulusal Parkı'nda yaşanan olayda aynı aileye mensup 3 dişi ve bir erkek gorilin öldüğü belirlendi.
Büyük Virunga Sınırlararası İşbirliği (GVTC) adlı doğal kaynakları koruma grubu cumartesi günkü açıklamasında ölen 4 dağ gorili üzerinde otopsi yapıldığını belirtti.
Grup gorillerin ölüm nedenlerinin yıldırım çarpması sonucu elektriğe kapılarak ölüm olduğunu ancak kesin laboratuvar sonuçlarının iki üç haftaya belli olacağını duyurdu.
Ölen 4 dağ gorili geçen sene ağustos ayında komşu Ruanda'daki Volcanoes Ulusal Parkı'ndan Uganda'daki Mgahinga Ulusal Parkı'na geçen 17 bireyden oluşan Hirwa ailesine mensuptu.
GVTC'nin genel sekreteri Andrew Seguya BBC'ye yaptığı açıklamada "Bu çok üzücü. 3 dişinin goril nüfusuna katkı potansiyeli çok büyüktü" ifadelerini kullandı. Ölen dişilerden birinin hamile olduğu da belirtildi.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, ailenin diğer 13 üyesinin sağlık durumlarının iyi olduğu aktarıldı.
2008'de vahşi doğada sadece 680 olan dağ gorili sayısı, koruma ve yasa dışı avlanmayla mücadele çalışmaları sonucu binin üzerine çıktı.
Yapılan çalışmalar sonucu 2018'de Doğu Gorili'nin alt türü olan Dağ Gorilleri (Gorilla beringei beringei) Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi'nde "kritik tehlikede" kategorisinden "tehlikede" kategorisine yerleştirilmişti.
Uganda'daki Mgahinga Ulusal Parkı, Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'yle paylaşılan ve dünyada dağ gorillerinin yaşadığı iki yerden birisi olan Virunga masifinin bir parçasını oluşturuyor.

 


Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
TT

Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)

Köpekbalığı derisinden ilhamla uçaklara film kaplama geliştiren Avustralyalı bilim insanları, sürükleme kuvvetini azaltabileceklerini ve havayolu endüstrisinde milyarlarca dolarlık yakıt tasarrufu sağlayabileceklerini iddia ediyor.

Delta Air Lines, Avustralya merkezli havacılık şirketi MicroTau'yla işbirliği yaparak yakıt verimliliğini artırmak üzere uçaklara uygulanabilecek özel bir filmin kullanımını araştırdı.

Avustralya Ulusal İmalat Tesisi'yle (ANFF) birlikte geliştirilen teknoloji, köpekbalıklarının suda sorunsuzca süzülmesini sağlayan, üst üste binmiş binlerce küçük pula sahip derisini taklit ediyor.

Araştırmacılar yapay film kaplamanın da benzer şekilde uçakların türbülansı azaltmasına, uçuş hızını artırmasına ve yakıt maliyetlerini düşürmesine katkı sağladığını söylüyor.

Bir uçağın içinde ilerlediği hava, uçağın yüzeyini ovalayıp direnç yaratan, saç tokası girdabı (hairpin vortex) adlı küçük girdaplar oluşturur.

Yeni film kaplamasının üzerinde, bu girdaplardan daha dar olan ve girdapların uçak yüzeyinin yakınında oluşmasını engelleyen küçük oluklar var.

İşin zor kısmı filmi sürtünmeye dirençli hale getiren bu tür minik olukların olduğu bölümler oluşturmaktı.

Özel lazer üretim teknolojisini kullanan MicroTau, köpekbalığı derisi benzeri deseni hafif bir malzemeyle hızla üretip bunları kendinden yapışkanlı yamalar haline getirerek bu engeli aştı.

Şirket film kaplamanın, mevcut ulaşım araçlarına uyarlanabilen ölçeklenebilir bir çözüm sunarak taşımacılık endüstrilerinin karbon ayak izini en aza indirebileceğini belirtiyor.

Firma bu teknoloji sayesinde ticari havacılık ve nakliye şirketlerinin yakıt maliyetlerinde 34 milyar doların üzerinde tasarruf sağlayabileceğini ve yüzlerce milyon ton civarında karbondioksit emisyonunu azaltabileceğini iddia ediyor.

MicroTau, örneğin filmin Airbus A380 gibi bir uçağa uygulanması halinde, Sidney'den Los Angeles'a uçuş başına 5 bin dolardan fazla yakıt ve 18 tondan fazla karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlanabileceğini ifade ediyor.

Şirket, bu rakamın bir uçağın ömrü boyunca milyonları bulabileceğini dile getiriyor.

MicroTau, kaplamayı Lockheed Martin'in devasa C-130J nakliye uçakları ve Boom Supersonic'in şık XB-1 prototipi de dahil bir dizi hava aracında halihazırda test ediyor.

New Scientist'e konuşan Boom Supersonic sözcüsü "Yamalar gözle görülür bir bozulma olmadan bu koşullara rahatlıkla dayandı" diyor.

Delta'nın Sürdürülebilir Gökyüzü Laboratuvarı Direktörü Sangita Sharma ise CBC News'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor:

Köpekbalığı derisini taklit eden teknoloji, bu mikro oluklardan yararlanarak yüzeydeki bir tür sürükleme kuvvetini azaltıyor. Yüzeydeki bu sürükleme kuvveti yüzde 4'e varan bir yakıt avantajı sağlayabilir.

Sharma'ya göre havayolu şirketleri bu sayede yılda 15 milyar litre yakıt tasarrufu yapabilir. 

Avustralya merkezli şirket, teknolojinin daha da geliştirilmesiyle havayolu şirketlerinin verimliliği yüzde 10'a kadar artırmasını sağlamayı umuyor.

Independent Türkçe