​Irak’ta kabine oylaması anlaşmazlıklar nedeniyle ertelenebilir

Nasıriye kentindeki öğrenci protestoları (AFP)

Irak’ta hükümeti kurma görevi verilen Muhammed Tevfik Allavi’nin oluşturduğu kabinenin parlamentoda ne zaman oylamaya sunulacağı hususu halen belirsizliğini koruyor. Geçtiğimiz günlerde Irak devlet televizyonunda oylama oturumunun bugün düzenleneceği duyurusu yapıldı. Ancak gözlemciler, taraflar arasında süren anlaşmazlıklara işaret ederek, Allavi ile müzakerelerinde istediklerini alamayan siyasi partilerin oturuma katılmayabileceğini belirtiyor.
Irak Parlamentosu Başkan Yardımcısı ve Sadr Hareketi yöneticilerinden Hasan el-Kaabi, hükümet kabinesinin oylanması amacıyla parlamento oturumunun Çarşamba günü yapılması çağrısında bulundu. Parlamento Başkanı Muhammed el-Halbusi ise oturum düzenleme mekanizmasını ve kabineye seçilen isimlerin öz geçmişlerini tartışma teklifinde bulundu.
Irak’ta birinci parlamento seçimlerinin düzenlendiği 2005’ten bu yana ilk kez böyle bir durumla karşı karşıya geliniyor. Zira bu gibi konularda işler daima demokrasi veya Irak’taki ismiyle ‘uzlaşıya dayalı demokrasi’ yoluyla çözülürdü. Ancak Allavi, siyasi partilerin müdahalesi olmadan kabineye bağımsız isimler seçme niyetini açıkladığında ‘uzlaşıya dayalı demokrasi’ modeline alışan çevrelerde kafa karışıklığı meydana geldi. Ancak Allavi’nin, ülkenin içine girdiği anayasal krizden kurtarmak için taraflarla görüşmelerini arttırarak herkesin kabul göreceği bir formül üzerinde çalıştığını belirtmesi, ‘uzlaşıya dayalı demokrasi’ konusunda kapıdan çıkıp pencereden girme anlamına gelir.
Irak’ta görevinden istifa eden Başbakan Adil Abdulmehdi, daha önceki açıklamasında, siyasi taraflara Allavi kabinesinin geçmemesi durumunda 2 Mart’ta görevi bırakma uyarısında bulundu. Abdulmehdi’nin böyle bir adım atması halinde anayasanın 81’inci maddesi uygulamaya konulacak. Anayasanın 81’inci maddesine göre, cumhurbaşkanı, yeni hükümet kurulana kadar başbakanlık makamına oturabiliyor veya parlamentoyu feshederek ülkeyi iki ay içinde erken seçime götürme yetkisine sahip oluyor. Cumhurbaşkanlığı’nda görev yapan bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanı Berhem Salih hiçbir bahane altında başbakanlık makamına geçmez. Hükümet çalışmalarının sürdürülebilmesi için siyasi partilerin ortak bir çözüm bulmaları gerekir yoksa ülke boğucu bir krize girer” dedi.
Yeni hükümet kabinesindeki bazı bakanların Salih tarafından seçildiği yönündeki iddiaları yalanlayan kaynak, “Cumhurbaşkanı bu konuda ne Kürt adaylar ne diğer adaylarla ilgili müdahalede bulunmadı veya bakan belirlemedi. Muhammed Allavi bizzat kendisi isimleri seçti. Parlamento ve siyasi partilere karşı kabinedeki bakanların sorumluluğunu üstlenecek de Allavi’dir” ifadelerini kullandı.
Diğer taraftan parlamento oturumuyla ilgili Parlamento Başkanı Muhammed el-Habusi ile Parlamento Birinci Başkan Yardımcısı Hasan el-Kaabi’den oylama oturumuyla ilgili yapılan açıklamalar ikisi arasında anlaşmazlığın olduğunu açıkça gösteriyor.
Nitekim Mukteda es-Sadr’ın öncülüğündeki Sadr Hareketi’nin bir üyesi olan Kaabi, hareket lideri Sadr’ın daha önce Allavi kabinesinin geçmemesi halinde Bağdat’taki Yeşil Bölge çevresinde ‘milyonluk gösteri’ düzenleme tehdidiyle uyumlu olarak parlamento oturumunun Çarşamba günü yapılması çağrısında bulundu.
Ancak Parlamento Başkanı ve Sünni Güçler Birliği Koalisyonu lideri Halbusi, henüz Allavi ile kabinedeki Sünni payı konusunda engelleri aşamaması nedeniyle oturumu düzenleme mekanizmasını belirleme ve kabinede yer verilen isimlerin öz geçmişlerini inceleme talebinde bulundu.
Parlamento İkinci Başkan Yardımcısı ve Kürtlerin temsilcisi olan Beşir Haddad, dün yaptığı açıklamada, Kürt heyetinin Allavi ile uzlaşamaması halinde bugün gerçekleşecek oturuma katılmayabileceğini belirtti.
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Milletvekili Macid Şengali, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Açıkçası Muhammed Allavi artık Kürtlere karşı daha esnek davranıyor. Ancak iki taraf arasında nihai bir anlaşmanın yapılmasını istiyoruz. Kabineden sızdırılan Kürt isimler noktasında bir problem yok. Fakat ihtilaf, isim hususunda değil, Allavi’nin bu konuda izleyeceği mekanizmadan kaynaklanıyor. Kabineyi kolayca geçirebileceği düşünülüyordu ancak farklı tarafların duruma itiraz etmesi üzerinde son dakikalarda orta yolu bulmak için zorlu müzakerelere girişti” dedi.
Şengali, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) işlerinden sorumlu bir Devlet Bakanlığı’nın kurulması yönündeki iddialar hakkında, “Eğer bu doğruysa gerçekten çok iyi bir adım olur. Çünkü bu adım, merkezi hükümet ile IKBY arasındaki meseleleri oldukça kolaylaştırır” ifadelerini kullandı.
Beyarık El-Hayr Partisi’nin lideri Muhammed el-Halidi, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Özellikle Kürtler ile olan engellerin ortadan kaldırılması Çarşamba günkü oturumda kabinenin kolayca geçmesini sağlayacak” diye konuştu.
Allavi’nin çalışma ekibinde yer alan Halidi, Sünni Güçler Birliği Koalisyonu ile yürütülen müzakerelere ilişkin bir soruya, “Sünnilerin durumu farklı. Ancak yine de Sünni çoğunluk kabinenin geçmesini destekliyor” diye yanıt verdi.