Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün, birkaç gün önce Türkiye'nin Suriyeli muhalif grupların Neyrab şehrine doğru ilerleyişlerini desteklemesini önlemek için Rusya’nın gerçekleştirdiği askeri operasyonun nedenlerinin dair açıklamalarda bulundu. Putin, Rusya Hava Kuvvetleri’nin ‘terörist grupların ellerindeki üst düzey silahları yok ederek Rusya için ciddi bir tehdidin ortaya çıkmasını engellediğini’ söyledi.
Putin’in açıklaması, Kremlin’in Türkiye’yi Soçi Anlaşması’nı ihlal etmekle suçladığı yeni açıklamalarıyla aynı zamana denk gelirken Moskova, Putin'in Ankara'da yapılması planlanan dörtlü zirveye katılmaya sıcak baktığını bildirdi.
Moskova, birkaç gün önce muhalif grupların Neyrab'a doğru ilerleyişini durdurmak için savaş uçaklarını yoğun bir şekilde kullanmıştı. Bunu, İdlib'deki silahlı grupların konuşlu olduğu noktalara yönelik yoğun hava saldırıları izledi. Rus kaynakları, askeri operasyonun, rejimin son dönemde ele geçirdiği bölgeleri kontrol altına alarak Ankara'nın yeni bir hamle yapmasını önlemeyi amaçladığını söylediler. Söz konusu kaynaklar, Rusya’nın Suriyeli grupların kontrolü altındaki İdlib ve çevresindeki durumun ‘önceki haline dönmesine izin vermeyeceğini’ vurguladılar. Ancak Rusya Devlet Başkanı Putin dün, Moskova'nın güçlü müdahalesinin başka bir yönüne değindi. Rusya’da her yıl 23 Şubat’ta kutlanan ‘Vatan Savunucuları Günü’ dolayısıyla düzenlenen törende konuşan Putin, Rus subayları ve askerlerinin Suriye'deki operasyonlar sırasında ‘yüksek askeri profesyonelliklerini ve savaş kabiliyetlerini gösterdiğini’ söyledi.
Rus ordusunun ‘üst düzey silahlarla donatılmış büyük terörist grupları ortadan kaldırdığını’ vurgulayan Putin, “Askerlerimiz, vatanımıza yönelik ciddi tehditlerin ortaya çıkmasını önlerken Suriyelilerin ülkelerinin egemenliğini sürdürmelerine de yardımcı oldular” diye konuştu.
Suriye'deki operasyonlara katılan tüm askeri personele teşekkür eden Putin konuşmasını, Ankara'nın geçtiğimiz hafta Suriye rejimine ait iki helikopteri düşüren Suriyeli gruplara Amerikan yapımı mobil hava savunma sistemleri sağladığına işaret eden verilere atıfta bulunarak sürdürdü. Askeri yetkililer bu gelişmenin ciddiyeti konusunda daha önce uyarmışlardı. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan bir açıklamada, bu silahların Rus askerlerine karşı kullanılabileceği belirtilerek Ankara ve Washington eleştirilmişti. Açıklamada, “Taraflar (Ankara ve Washington) teröristlerin bu silahları nasıl ve ne zaman kullanacaklarını bekleyemezler” ifadeleri yer aldı.
Bununla birlikte Putin, Moskova'nın stratejik güçlerinin potansiyelini geliştirmeye ve onları lazer, hipersonik sistemler ve yüksek hassasiyetli silahlar dahil olmak üzere en son teknoloji ürünü silahlarla donatmayı planladığını vurguladı. Rusya menşeli silahların birçoğunun dünyada benzeri olmadığının altını çizen Putin, “Gelecek vaat eden ve aslında geleceğin silahı olan bazı silah çeşitlerinin test aşamasından savaş sahasına geçişini sağladık” ifadelerini kullandı.
Peskov: Ankara, İdlib’deki yükümlülüklerini yerine getirmiyor
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov dün yaptığı açıklamada, Moskova’nın Ankara’ya yönelik eleştirilerini bir kez daha yineledi. Peskov, “Ankara, İdlib ile ilgili Soçi Anlaşması’ndaki yükümlülüklerini yerine getirmiyor” şeklinde konuştu. Kremlin sözcüsü, “İdlib’deki teröristlerin eline çok tehlikeli askeri teçhizatlar geçiyor” dedi.
Gerginliğin devam edebileceği uyarısında bulunan Peskov, buna karşın tarafların temasları sürdürmeyi istediğini de ekledi. Rusya ile ilişkilere yönelik olumsuz senaryolardan kaçınılması gerektiğini söyleyen Peskov, Rus ve Türk ordusunun ‘sürekli temas halinde’ olduğunu kaydetti. İhtiyaç duyulması halinde Rusya Devlet Başkanı Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu konuyu görüşeceklerini ifade eden Kremlin Sözcüsü, “Rusya Devlet Başkanı, Suriye ile ilgili dörtlü zirvenin gerçekleştirilmesinden yana” dedi.
Kremlin daha önce gerekli görüldüğü takdirde Rusya, Türkiye, Almanya ve Fransa liderlerinin katılımıyla bir zirve düzenlenmesine sıcak baktıklarını açıklamıştı.
Dün Sputnik Haber Ajansı’na açıklamalarda bulunan Peskov, Rusya, Türkiye, Fransa ve Almanya’nın katılımıyla yapılacak Suriye zirvesinin tarihine ilişkin koordinasyonunun devam ettiğini söyledi. Kremlin, tarih üzerinde uzlaşıya varıldıktan sonra zirvenin gerçekleştirileceğini belirtirken Ankara, dörtlü zirvenin 5 Martta yapılacağını duyurdu.
Putin ve Erdoğan arasında iki gün önce gerçekleşen telefon görüşmesine değinen Peskov, ‘başarılı’ olarak nitelediği görüşmede iki liderin, durumun kötüleştiği İdlib’deki Gerginliği Azaltma Bölgesi ile ilgili istişareleri terör tehditlerine son vermek için yeniden canlandırma konusunda hem fikir olduklarını kaydetti.
Diğer yandan Rus ve Türk kaynaklar, iki taraf arasındaki müzakerelere sürdürmek amacıyla Rus heyetinin önümüzdeki hafta Ankara'ya geleceğini açıkladılar.
Bir diğer gelişmede Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Grushko, Suriye'deki Rus ve Amerikan kuvvetleri arasındaki ‘uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının’ etkinliğine övgüde bulundu. İki taraf arasındaki askeri iletişim kanallarını ‘faal ve çok etkili’ olarak niteleyen Grushko, “Tarafların yürüttüğü operasyonlara ilişkin net bir anlayış var. Aktif bir koordinasyon söz konusu” şeklinde konuştu. Grushko’nun açıklamaları, Rus ve ABD kuvvetleri arasında Suriye'nin kuzeydoğusunda tansiyonun yükseldiği şeklinde haberlerin arka planında gelirken iki taraf son olarak M4 uluslararası otoyolunda Rus ve Amerikan zırhlı araçları arasında yaşanan sürtüşme yüzünden gerilmişti.
Suriye rejimi tarafından Suriye'nin güneyinde bulunan Dera kentindeki İnhil beldesine atılan varil bombası (Arşiv - Reuters)