Mağrib ülkelerinde Kovid-19 salgınını önleme seferberliği

Filistin güvenlik güçleri, dün Beyt Cala’daki bir otelin çevresini temizledi (AFP)
Filistin güvenlik güçleri, dün Beyt Cala’daki bir otelin çevresini temizledi (AFP)
TT

Mağrib ülkelerinde Kovid-19 salgınını önleme seferberliği

Filistin güvenlik güçleri, dün Beyt Cala’daki bir otelin çevresini temizledi (AFP)
Filistin güvenlik güçleri, dün Beyt Cala’daki bir otelin çevresini temizledi (AFP)

Yeni tip koronavirüse (Kovid 19) bağlı vaka sayılarının artmaya başladığı Mağrip ülkeleri, Avrupa’ya komşu olmaları nedeniyle salgınla mücadelede yeni önlemler almaya devam ediyor.
Tunus’ta koronayla mücadelede tatmin edici resmi açıklamalara ve yalnızca iki vakanın kaydedilmesine rağmen derslerin, spor müsabakaların ve salgının görüldüğü ülkelerden yapılacak olan tüm gezilerin iptal edilmesi talepleri sürüyor. Tunus, virüsün Avrupa’daki odak noktası olan İtalya’dan ülkeye yapılan yolculukları önceden iptal etmişti.
Tunuslular sosyal medya hesaplarından, Tunus’ta aslında yüzlerce vaka olduğunu ancak resmi makamların ülkede kaos yaratmak istemediği için resmi rakamları açıklamadığını iddia etti. Açıklanan iki vakanın virüsü birçok yere yaydığı öne sürüldü. Tunus Sağlık Bakanı Abdullatif el-Mekki, dün, Kafsa’da 198 vakanın bulunduğu haberlerini yalanladı. Hükümet verilerine göre şu anda karantinada bulunan yaklaşık iki bin Tunuslu olduğu tahmin ediliyor. Bakan, salgınla ilgili endişelere rağmen, derslerin durdurulması için hiçbir neden görmediğini belirtti. Ancak bazı eğitim kurumlarında virüs korkusuyla rekor devamsızlıklar kaydedildi. Susa bölgesindeki devamsızlık oranı yüzde 40’lara ulaştı.
Tunus Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı (MHESR) ise virüsle mücadele kapsamında öğrenci ve eğitimcilerin çalışmalarının geçici bir süre durdurulduğunu açıkladı. Aksi bir durum olduğu taktirde önceden izin alınması gerektiğini açıklayan bakanlık, salgından etkilenen ülkelerden dönenlerin zorunlu karantinaya alınacaklarını bildirdi.
Cezayir başkentinde bulunan tıbbı analizle ilgilenen Pasteur Enstitüsü, ülkede koronavirüs vakalarının açıklanmasından bu yana şiddetli bir baskıyla karşı karşıya. Zirâ bu kurum, hükümete bağlı yetkili bir sağlık mercii olarak biliniyor. Ekipman kalitesi açısından ülkede türünün tek örneği olan bu enstitüye, şuan kendisine sunulan olası vaka örneklerinin analizinde doğru sonuçlar vereceği konusunda oldukça güveniliyor. Bu olası vaka örneklerinin 400’ü aştığı biliniyor. Ülkede kesinleşen vaka sayısı ise İtalya ve İspanya’dan gelen kişilerle bağlantılı olarak 20’ye ulaştı.
Cezayir Sağlık Bakanlığı’ndan Şarku’l Avsat’a konuşan ve isminin verilmesini istemeyen bir yetkili, başkente uzak bölgelerde ve çölde de vaka görüldüğünden şüphelenildiğini ancak bu kişilerin söz konusu enstitünün olduğu başkente getirilmesinin zaman alan bir işlem olduğunu açıkladı. Zirâ bu konuda Pasteur Enstitüsü hâricinde diğer sağlık kurumlarının tahlil sonuçlarına pek fazla itimat edilmiyor.
Hükümetin virüsle mücadelede aldığı önlemler bağlamında, Pazar günü Bakanlar Kurulu tarafından yapılan açıklamada, ilaçlar, termal kameralar, korunma malzemeleri, dedektörler gibi acil harcamalar için 3,7 milyar Cezayir dinarı değerinde bir bütçenin ​​tahsis edildiği bildirildi.
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, her kademedeki tüm sağlık sektörü çalışanlarının cesaretlerine övgüde bulunarak bu kişilere teşekkür etti. Tebbun, bu konuda güvenlik güçleri ve sivil sağlık çalışanlarının yürüttüğü çabaları da es geçmedi. Bu konuda daha fazla uyanık olunması gerektiğini belirten Tebbun, ülkede yapılacak uluslararası konferansların ve kapalı spor salonlarındaki etkinliklerin gerektiği taktirde ertelenebileceğini açıkladı.
Adalet ve Kalkınma Partisi’ne mensup Faslı milletvekili İdris el-İdrisi el-Ezmi, Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani’yi koronavirüs salgını nedeniyle Faslı turizm şirketlerini iflastan kurtarmak için tedbir almaya çağırdı. Dün sunduğu dilekçede Osmani’den turizm sektöründeki sözleşmeleri sürdürmek için bankalarla iletişim kurmasını talep eden Ezmi, yaşananları turizm sektörlerine maddi zararlar vermeden atlatılması çağrısında bulundu. Nitekim koronavirüs, bazı ülkelerin seyahat konusunda sert önlemler almasıyla turizm gibi önemli sektörlere etki etmeye devam ediyor.
Diğer yandan Fas Sağlık Bakanı Halit Ait Talib, şuana kadar yetkililer tarafından alınan tedbirlerin salgınla mücadelede etkili olduğunu ifade etti. Talib, oluşturulan komisyonun ülkedeki son durumu ve şuana kadar kaydedilen iki vakanın sağlık durumlarını devamlı olarak takip ettiğini bildirdi.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”