Askeri sevkiyatlar devam ederken Türkiye ve Rusya Moskova Mutabakatı’nın nasıl uygulanacağını görüşüyor

Dün Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kamışlı’dan geçen bir Rus askeri konvoyu (AFP)
Dün Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kamışlı’dan geçen bir Rus askeri konvoyu (AFP)
TT

Askeri sevkiyatlar devam ederken Türkiye ve Rusya Moskova Mutabakatı’nın nasıl uygulanacağını görüşüyor

Dün Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kamışlı’dan geçen bir Rus askeri konvoyu (AFP)
Dün Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kamışlı’dan geçen bir Rus askeri konvoyu (AFP)

Türkiye, Suriye rejim güçlerini anlaşmayı ihlal etmekle suçlayarak büyük askeri sevkiyatlarla baskı yapmaya devam ederken, bugün Rusya’dan askeri bir heyet, İdlib dosyası ve Türkiye ile Rusya arasında geçtiğimiz Perşembe günü Moskova’da varılan mutabakatın uygulanmasına ilişkin görüşmek üzere Ankara’ya geldi.
Milli Savunma Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, “5 Mart 2020 tarihinde Moskova'da varılan mutabakat çerçevesinde Rus askeri heyetle icra edilecek toplantı, 10 Mart Salı günü Ankara'da başlayacaktır” ifadeleri yer aldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında geçtiğimiz Perşembe günü Moskova’da yapılan 6 saatlik görüşmeler sonucunda varılan mutabakat, İdlib'de Perşembe günü gece yarısından itibaren ateşkesin yürürlüğe girmesi, bir hafta içinde Halep-Lazkiye uluslararası karayolu M4'ün her iki tarafında 6 kilometre derinlikte güvenli bir geçiş koridoru inşa edilmesi ve 15 Mart'tan itibaren ortak askeri devriyelere başlanmasını öngörüyor.
Ankara’daki görüşmelerin arifesinde, Türk askeri kaynakları Esed rejiminin İdlib'deki ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini ve bölgedeki bir Türk askeri konvoyunu hedef aldığını açıkladı.
Anadolu Ajansı’nın (AA) dün aktardığı açıklamalarında kaynaklar, Esed güçlerinin, gerekli koordineler yapılmasına rağmen son iki gün içinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait ikmal konvoyuna makinalı tüfekle taciz ateşi açtığını söylediler. Kaynaklar, rejim güçlerinin bulunduğu Urum es-Sugra bölgesindeki başka bir Türk biriminin yakınlarındaki bir noktaya 3 top mermisi ateşlediğini de ekledi.
AA'nın haberine göre kaynaklar, Türkiye ile Rusya arasında varılan mutabakatın uygulanmaya başlamasından sadece 10 dakika sonra rejim tarafından ateşkes ihlallerinin başladığını ifade ettiler. Kaynakların verdiği bilgilere göre ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk günün sonunda rejim, ateşkesi 15 kez ihlal ederken rejim güçlerinin bu ihlallerde 50'den fazla mermi kullandığı tespit edildi. İhlallerin, İdlib'in güneyindeki Maarat Aliya, Fattıra, Kastun, Kan Safra, Zıyara, Ibzumo, Sfuhın, Bara, Tukad bölgelerinde yoğunlaştığı bildirildi.
Öte yandan Cuma günü Hama’nın batı kırsalında ilerlemeye çalışan rejim güçleri Pazar günü İdlib'in güneyindeki tampon bölge durumundaki Kefer Nebil'in batısında bulunan Bureyc ve Maret Mukes köylerinin kontrolünü ele geçirirken bölgedeki birçok köy topçu bombardımanına maruz kaldı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar Cumartesi günü, “Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana herhangi bir ihlal söz konusu olmadı” açıklamasında bulunmuştu. Ancak Suriye'deki Rusya Uzlaşma Merkezi, Türkiye yanlısı silahlı gruplar tarafından ateşkese yönelik 19 ihlalin meydana geldiğini belirtti.
Diğer yandan Türkiye, İdlib’e yönelik askeri sevkiyatlarına devam ediyor. Pazar gününü Pazartesiye bağlayan gece Kefer Lusin Sınır Kapısı'ndan büyük askeri sevkiyatlar gönderilirken İdlib’in kuzey kırsalına yeni bir gözlem noktası kuruldu.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) aktardığı bilgilere göre 350 araçlık askeri konvoy Kefer Lusin Sınır Kapısı’ndan İdlib'e geçerken TSK, İdlib kırsalındaki Ferize Zerdana'da yeni bir gözlem noktası oluşturdu. SOHR, 2 Şubat'tan bu yana Gerginliği Azaltma Bölgesi’ne 3 bin 750'den fazla askeri aracın girdiğini, İdlib ve Halep'te 8 bin 700’den fazla Türk askerinin konuşlandırıldığını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pazar günü yaptığı açıklamada, Rusya ile varılan mutabakat çerçevesinde ülkesine verilen sözlere uyulmaması halinde Türkiye'nin Suriye güçlerini İdlib'den çıkarma hakkını saklı tuttuğunu söyledi.



İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

İsrail'le 12 günlük çatışmanın ardından İran ülke içindeki baskıyı artırıyor.

Guardian'ın haberinde, 13 Haziran'da İsrail'in saldırısıyla başlayan ve İran'ın misillemesinin ardından 24 Haziran'da ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan edilen çatışmaların, İran'da "geniş çaplı bir iç baskı dalgasını" tetiklediği belirtiliyor.

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıda 71 kişinin hayatını kaybettiği anımsatılıyor. Hayatta kalan bazı mahkumların da daha kötü koşullardaki cezaevlerine nakledildiği yazılıyor.

Mahsa Emini protestolarına katıldığı gerekçesiyle hapse atılan aktivist Rıza Handan'ın, bombalamadan sonra daha kötü şartlardaki bir hapishaneye gönderildiği belirtiliyor. 60 yaşındaki aktivistin kızı şunları söylüyor:

Ne babamın ne de diğer mahkumların yatağı var, yerde uyumak zorunda kalıyorlar. Bir keresinde uyandığında battaniyesinin içinde 6 ya da 7 tahtakurusu bulmuştu.

Kadın mahkumların da yanlarına kişisel eşyalarını bile alamadan Karçak Hapishanesi'ne gönderildiği belirtiliyor. İdam cezasına çarptırılan Kürt yardım çalışanı Pakşan Azizi'den en az iki gündür haber alınamadığı aktarılıyor. Af Örgütü'ne göre Azizi, "barışçıl insani yardım ve insan hakları faaliyetleri" nedeniyle cezalandırıldı. Tahran yönetimiyse kendisini "devlete karşı silahlı isyanla" suçluyor.

Savaş sonrası İran genelinde bir güvenlik baskısı dalgası başlatıldığı da ifade ediliyor. Kolluk kuvvetlerinin kontrol noktaları oluşturduğu ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle birçok kişinin tutuklandığı aktarılıyor.

İsrail-İran çatışmalarında Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

İran devlet medyasında geçen ay çıkan haberlerde, İsrail istihbaratı adına çalıştığı iddia edilen 700 kişinin yakalandığını duyurulmuştu. ABD merkezli İran İnsan Hakları Merkezi'nin (CHRI) verilerine göre 6 kişi casusluk iddiasıyla idam edildi. CHRI'dan Hadi Gayemi şu iddiaları paylaşıyor:

İranlı yetkililer, insanları hiçbir gerekçe göstermeden ve avukatlarına erişim hakkı vermeden gözaltına alıyor, ardından ‘ulusal güvenlik' suçlamalarıyla idam ederek halkı sindirmeye ve kontrolü yeniden kurmaya çalışıyor.

New York Times'ın analizinde de Evin Hapishanesi'nin "insan hakları ihlalleriyle" gündem olduğu hatırlatılıyor. Haberde, 12 günlük çatışmaların ardından Tahran yönetiminin tarihsel bir kavşakta olduğu yazılıyor. İran'ın ileride içerideki baskıyı artırmakla ülkenin dönüşümüne yönelik politikaları uygulamak arasında bocalayabileceği ifade ediliyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times