İcadıyla tekstil sektörüne çağ atlatan Fransız mucidin yoksulluk içinde sona eren hayatı

Temsili resim
Temsili resim
TT

İcadıyla tekstil sektörüne çağ atlatan Fransız mucidin yoksulluk içinde sona eren hayatı

Temsili resim
Temsili resim

Taş Devri'nde insanlar, kıyafetlerini dikmek için hayvanların bağırsak ve damarlarını ip olarak, kemiklerini ise iğne olarak kullanıyordu.
Ayrıca, 18. yüzyılda tekstil sektörü hızlı ve dikkat çekici bir şekilde gelişti. 1755 yılında Alman Charles Fredrick Weisenthal mekanik makineler için dikiş iğnesi yaptı. 1790'da İngiliz Thomas Saint ilk dikiş makinesini tasarladı.

Thimommier ve icat ettiği dikiş makinesinin temsili bir fotoğrafı
19. yüzyılın başlarında, birçok mucit dikiş makinelerini geliştirmeye çalıştı. Bunlardan en önemlileri İngiliz Thomas Stone ve James Henderson, İskoç John Duncan ve Avusturyalı Josef Madersperger. Ancak bütün evlere ve fabrikalara girmeyi başaran ilk dikiş makinesini Fıransız mucit Barthelemy Thimonnier üretti.
19 Ağustos 1793'te doğan Thimonnier, tekstil sektörünün gelişme döneminde Fransa’nın Lyon kentinde terzi olarak çalışıyordu.
Terzilikte eski el yönetimiyle dikiş yapıp uzun saatler çalışıyordu. Buna göre işini kolaylaştırmak, hızlandırmak ve daha rahat hale getirmek için bir çare düşündü. Atölyesinde saatlerce yalnız çalışarak sanayi alanında devrim yaratan bir dikiş makinesi icat etti.
4 yıllık araştırmalardan sonra Thimonnier, 1829'da işçiler yerine çalışan mekanik dikiş makinesini fabrikalara koyacaktı. Kısa bir süre içerisinde bir patent aldı ve onu tanıtmak ve pazarlamak için hızla Başkent Paris'e gitti.

Le Petit Journal gazetesinde çıkan Thimommier'in fotoğrafı
1831'de Thimonnier, Paris'teki Sevres sokakında dünyadaki ilk dikiş atölyesini açtı. Bu atölyede icat etttiği dikiş makinesinden 80 adet vardı. Bu makinelerle Fransız ordusu için askeri üniforma dikiliyordu.
İlk başlarda, Fransız mucit inanılmaz başarı ve kazanç elde etti. Ancak kazandığı şöhret, müşterilerini kaybeden diğer fabrikadaki işçileri ve işverenleri tedirgin etti. Bunun sonucunda, Thimonnier’in atölyesini basan saldırganlar, tüm dikiş makinelerini kırıp atölyeyi ateşe verdi.
Atölyeden sağ kurtulan Thimonnier, icat ettiği dikiş makinesinin bir kopyasını kurtarabildi.
Atölyesi yanan Thimonnier’in maddi durumu dibe çakıldı. Ancak pes etmeyen mucit, işçileri dikiş makinesinin onların hayatını tehdit eden değil, hayatı kolaylaştıran bir icat olduğuna ikna etmeyi başardı. Hatta üzerinde birkaç değişiklikler yapıp Paris’te pazarlamaya çalıştı.

Thimommier ailesinin mezarı
Ancak bütün bu girişimler başarısız oldu ve Thimonnier icadını satmak zordunda kalıp Fransa'nın Rhone ilinde tek başına sıradan bir terzi olarak çalşmaya başladı. Ailesinin ihtiyaçlarını karşılamak için, sanayi alanında devrim yaratan dikiş makinesini satmak zorunda kaldı.
Fransız mucit Barthelemy Thimonnier, 1857 yılında gözlerini hayatta yumdu ve toplu bir mezar gömüldü.
Bütün malıını mülkünü kaybeden Thimonnier'in icat ettiği dikiş makinesinin ne başarısı ne de kazancı uzun sürdü.
Fransız mucidin ölümünden sonra, birkaç kurum Thimonnier'in dikiş makinesini geliştirip pazarlayarak büyük kazançlar elde etti.

Thimommier'in hatırasına basılan pul
Aradan geçen yılların ardından değeri anlaşılan Thimonnier’in naaşı, bulunduğu mezardan çıkartılarak başka bir yere taşındı. 1955 yılında ise Fransız Postası gazetesi, üzerinde onun fotoğrafı ve adı bulunan bir pul bastı.

 


İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature