Rusya ve Türkiye’nin İdlib’de ilk ortak devriyesi 15 Mart’ta

M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
TT

Rusya ve Türkiye’nin İdlib’de ilk ortak devriyesi 15 Mart’ta

M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)

Rusya ve Türkiye, Lazkiye ile Halep'i birbirine bağlayan M4 Karayolu’nda ortak devriyenin 15 Mart’ta başlaması ve buradaki faaliyetlerin birlikte yönetilmesi için müşterek koordinasyon merkezinin kurulması konusunda anlaştı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’ye gelen Rus heyetle görüşmelerin tamamlandığına işaret ederek, “Hazırlanan metin iki tarafça imzalandı, yürürlüğe girdi. İlk uygulamasını 15 Mart'ta M4'te ortak devriyeyle göreceğiz” dedi.
Akar, yarın ortak devriye uygulamasına başlanmasının ardından müşterek koordinasyon merkezlerinin kurulacağını ve bu merkezlerle beraber bölgedeki faaliyetlerin birlikte yönetileceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile 5 Mart'ta Moskova'da yaptıkları ve çerçevesini belirledikleri mutabakata uygun olarak Türk ve Rus heyetlerinin 4 gün süren ‘olumlu’ görüşmeler gerçekleştirdiğini söyleyen Akar, ortak devriyeyle İdlib’deki ateşkesin kalıcı olmasına her türlü katkıyı sağlayacaklarını ifade etti.
“Bizim burada isteğimiz, temel amacımız, bir an önce ateşkesin kalıcı hale getirilmesi. Bu yönde bize düşen ne görev varsa biz bunların hepsini yerine getirdik, getirmeye devam ediyoruz” diyen Akar, İdlib'den göçün durduğuna ve göçmenlerin geri döndüğüne dair ‘çok güzel izler ve emareler’ olduğunu aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin, yaptığı görüşmede, 6 Mart’tan itibaren ateşkesin yürürlüğe girmesi ve M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilmesi hususunda anlaşmıştı.
İki liderin görüşmesinde ayrıca Ankara’nın Suriye rejiminin saldırılarına karşılık verme hakkını saklı tutulmakla birlikte Türk ve Rus askerlerinin, M4 Karayolu üzerinde Serakib’in batısındaki Ternebe ile Lazkiye kırsalında yer alan Ayn Hur arasında ortak devriye görevi icra etmesine karar verilmişti.
Erdoğan ve Putin arasında varılan Moskova Mutabakatı, Suriye rejim uçaklarının İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nde düzenlediği hava saldırısında 33 Türk askerinin şehit edilmesi nedeniyle gerginliğin zirve yaptığı bir süreçte imzalandı.
Milli Savunma Bakanlığı’nın 8 Şubat tarihli açıklamasında, İdlib’deki gözlem noktalarının görevine devam ettiği belirtilerek, ağır silahların çekilmesinin söz konusu olmadığına dikkat çekilmişti.
Milli Savunma Bakanlığı Sözcüsü Binbaşı Nadide Şebnem Aktop, dün düzenlenen basın toplantısında, Türk-Rus heyetlerinin dün itibarıyla tamamlanan görüşmelerinin ‘olumlu ve yapıcı bir havada geçtiğini’ ifade etti.

Aktop, açıklamasında şu ifadeleri kullandı;
“İdlib'de rejimin sivil ve masumları hedef alan saldırıları nedeniyle büyük bir insanlık dramı yaşanmaktadır. Mayıs 2019'dan bugüne kadar 1 milyondan fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kalmış, 280 binden fazla kişi Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekat alanlarına göç etmiştir. İdlib'de akan kanın durdurulması, bölgede barış, huzur ve istikrarın tesisi, yüzde 81'ini kadın ve çocukların oluşturduğu 1 milyondan fazla masum insanın güvenli ve gönüllü şekilde evlerine dönüşü için uygun ortamın sağlanması amacıyla gayret gösterilmektedir.”
Bu arada, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, resmi davetlisi olarak Ankara'da bulunan İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ile bir araya geldi.
Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, ikili görüşmede başta İdlib olmak üzere bölgesel savunma ve güvenlik konuları ile savunma sanayii konularında karşılıklı görüş alış verişinde bulunuldu.
Açıklamada, “Her iki bakan, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nde insanlık dramının önlenmesi, akan kanın durması, hudutlarımızın korunması hususundaki kararlılığı vurguladı. Bu kapsamda karşılıklı diyalog ve işbirliğinin önemi üzerinde duruldu” ifadelerine yer verildi.
 
Rasulayn'da patlama
Suriye’nin kuzeydoğusunda bulunan Rasulayn'da önceki gün bomba yüklü araç düzenlenen saldırıda 1 Türk askerinin ve 3 yerel güvenlik personelinin şehit olduğu bildirildi.
Şanlıurfa Valiliği’nden yapılan açıklamada, önceki gün Rasulayn’da yol kontrol noktasına YPG unsurlarının bomba yüklü araç ile saldırı düzenlemesi sonucu 1 asker ve 3 yerel güvenlik personelinin hayatını kaybettiği, 7'si sivil 10 kişinin de yaralandığı belirtildi. Yaralılar Ceylanpınar Devlet Hastanesi'nde tedavi altına alındı.
Suriye Ulaştırma Bakanı Ali Hammud, bakanlığın Moskova Mutabakatı uygulamaya konar konmaz Halep-Lazkiye arasındaki M4 karayolunu açmaya hazır olduğunu söyledi.
Suriye ordusunun ele geçirdiği bölgelerde yol ekiplerinin hazırlık çalışmalarını tamamladığını duyuran Hammud, "Koridorun açılması ve hizmete koyulması için Türkiye’nin anlaşma şartlarını yerine getirmesini bekliyoruz" açıklamasında bulundu.
Bakanlığın resmi Facebook hesabında paylaşılan açıklamaya göre Hammud, Karayolu Taşımacılığı Kurumu ve Lazkiye Valiliği ile işbirliği içinde yoldaki moloz ve barikatları kaldıracaklarını duyurdu. Halep-Lazkiye karayolunun ekonomik önem taşıdığını dile getiren Hammud, savaştan yıllar önce çok büyük emek ve çabalar sonucu yolun hizmete koyulduğunu söyledi.
M4 Karayolu’nun Halep ve Lazkiye vilayetleri arasındaki mesafeye oranla ulaşım süresini kısalttığını belirten Hammud, yolun üzerinde çok sayıda köprü ve üst geçidin bulunduğuna işaret ederek, Irak ve Lazkiye Limanını birbirine bağlayan bu yolun ticari hareketliliğin artmasına katkı sağlayacağını ifade etti.
Lazkiye Valiliği, daha önce Halep yolundan Keferya köprüsüne kadar olan mesafedeki barikatları ve kum torbalarını kaldırıldığını duyurmuştu.



Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
TT

Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı

Suriye'de devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin yaklaşık 1. yıl dönümünü anma etkinlikleri devam ederken, dün Suriye'nin eski istihbarat şefi ve Esed’in kuzeni tarafından, Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara yönetimine karşı Suriye kıyılarında iki ayaklanma başlatma planları hakkında bilgi sızdırıldı.

Bu bilgi, dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda, Esed güçlerinden kurtuluşunun birinci yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen büyük bir miting sırasında geldi. Resmi SANA haber ajansının haberine göre, etkinliğe katılanlar, meydanın ortasına 500 metre uzunluğunda ve 4 metre genişliğinde bir Suriye bayrağı asarak "toprak ve halkın birliğini sembolik bir şekilde vurguladılar."

Bu kutlamalarla eş zamanlı olarak Reuters, Suriye'nin eski istihbarat yetkilisi Tümgeneral Kemal Hasan ile Esed'in milyarder kuzeni Rami Mahluf'un, yeni hükümete karşı iki ayaklanma başlatma umuduyla on binlerce potansiyel savaşçıya milyonlarca dolar harcadığını belirten bir araştırma yayınladı.

Aileye yakın dört kişi, Aralık 2024'te Rusya'ya kaçan Esed'in Moskova'da sürgünde yaşama fikrine büyük ölçüde alıştığını söyledi.


Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
TT

Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)

Kanada hükümeti, dün yaptığı açıklamada, Suriye'yi terörü destekleyen yabancı devletler listesinden çıkardığını ve Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yardımcı olan muhalif ittifakın lideri olan Heyet Tahrir el-Şam'ı da terör örgütleri listesinden çıkardığını bildirdi.

Hükümet yaptığı açıklamada, "Bu önlemler, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere müttefiklerimiz tarafından yakın zamanda alınan kararlarla uyumlu olup, Suriye geçiş hükümetinin Suriye'de istikrarı teşvik etme ve vatandaşları için kapsayıcı ve güvenli bir gelecek inşa etme, bölgesel istikrarı teşvik etmek ve terörizmle mücadele etmek için küresel ortaklarla çalışma çabalarını takip etmektedir" ifadelerine yer verdi.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.