Rusya ve Türkiye’nin İdlib’de ilk ortak devriyesi 15 Mart’ta

M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
TT

Rusya ve Türkiye’nin İdlib’de ilk ortak devriyesi 15 Mart’ta

M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)
M4 olarak bilinen Halep-Lazkiye arasındaki ana yol (AFP)

Rusya ve Türkiye, Lazkiye ile Halep'i birbirine bağlayan M4 Karayolu’nda ortak devriyenin 15 Mart’ta başlaması ve buradaki faaliyetlerin birlikte yönetilmesi için müşterek koordinasyon merkezinin kurulması konusunda anlaştı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’ye gelen Rus heyetle görüşmelerin tamamlandığına işaret ederek, “Hazırlanan metin iki tarafça imzalandı, yürürlüğe girdi. İlk uygulamasını 15 Mart'ta M4'te ortak devriyeyle göreceğiz” dedi.
Akar, yarın ortak devriye uygulamasına başlanmasının ardından müşterek koordinasyon merkezlerinin kurulacağını ve bu merkezlerle beraber bölgedeki faaliyetlerin birlikte yönetileceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile 5 Mart'ta Moskova'da yaptıkları ve çerçevesini belirledikleri mutabakata uygun olarak Türk ve Rus heyetlerinin 4 gün süren ‘olumlu’ görüşmeler gerçekleştirdiğini söyleyen Akar, ortak devriyeyle İdlib’deki ateşkesin kalıcı olmasına her türlü katkıyı sağlayacaklarını ifade etti.
“Bizim burada isteğimiz, temel amacımız, bir an önce ateşkesin kalıcı hale getirilmesi. Bu yönde bize düşen ne görev varsa biz bunların hepsini yerine getirdik, getirmeye devam ediyoruz” diyen Akar, İdlib'den göçün durduğuna ve göçmenlerin geri döndüğüne dair ‘çok güzel izler ve emareler’ olduğunu aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin, yaptığı görüşmede, 6 Mart’tan itibaren ateşkesin yürürlüğe girmesi ve M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilmesi hususunda anlaşmıştı.
İki liderin görüşmesinde ayrıca Ankara’nın Suriye rejiminin saldırılarına karşılık verme hakkını saklı tutulmakla birlikte Türk ve Rus askerlerinin, M4 Karayolu üzerinde Serakib’in batısındaki Ternebe ile Lazkiye kırsalında yer alan Ayn Hur arasında ortak devriye görevi icra etmesine karar verilmişti.
Erdoğan ve Putin arasında varılan Moskova Mutabakatı, Suriye rejim uçaklarının İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nde düzenlediği hava saldırısında 33 Türk askerinin şehit edilmesi nedeniyle gerginliğin zirve yaptığı bir süreçte imzalandı.
Milli Savunma Bakanlığı’nın 8 Şubat tarihli açıklamasında, İdlib’deki gözlem noktalarının görevine devam ettiği belirtilerek, ağır silahların çekilmesinin söz konusu olmadığına dikkat çekilmişti.
Milli Savunma Bakanlığı Sözcüsü Binbaşı Nadide Şebnem Aktop, dün düzenlenen basın toplantısında, Türk-Rus heyetlerinin dün itibarıyla tamamlanan görüşmelerinin ‘olumlu ve yapıcı bir havada geçtiğini’ ifade etti.

Aktop, açıklamasında şu ifadeleri kullandı;
“İdlib'de rejimin sivil ve masumları hedef alan saldırıları nedeniyle büyük bir insanlık dramı yaşanmaktadır. Mayıs 2019'dan bugüne kadar 1 milyondan fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kalmış, 280 binden fazla kişi Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekat alanlarına göç etmiştir. İdlib'de akan kanın durdurulması, bölgede barış, huzur ve istikrarın tesisi, yüzde 81'ini kadın ve çocukların oluşturduğu 1 milyondan fazla masum insanın güvenli ve gönüllü şekilde evlerine dönüşü için uygun ortamın sağlanması amacıyla gayret gösterilmektedir.”
Bu arada, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, resmi davetlisi olarak Ankara'da bulunan İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ile bir araya geldi.
Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, ikili görüşmede başta İdlib olmak üzere bölgesel savunma ve güvenlik konuları ile savunma sanayii konularında karşılıklı görüş alış verişinde bulunuldu.
Açıklamada, “Her iki bakan, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nde insanlık dramının önlenmesi, akan kanın durması, hudutlarımızın korunması hususundaki kararlılığı vurguladı. Bu kapsamda karşılıklı diyalog ve işbirliğinin önemi üzerinde duruldu” ifadelerine yer verildi.
 
Rasulayn'da patlama
Suriye’nin kuzeydoğusunda bulunan Rasulayn'da önceki gün bomba yüklü araç düzenlenen saldırıda 1 Türk askerinin ve 3 yerel güvenlik personelinin şehit olduğu bildirildi.
Şanlıurfa Valiliği’nden yapılan açıklamada, önceki gün Rasulayn’da yol kontrol noktasına YPG unsurlarının bomba yüklü araç ile saldırı düzenlemesi sonucu 1 asker ve 3 yerel güvenlik personelinin hayatını kaybettiği, 7'si sivil 10 kişinin de yaralandığı belirtildi. Yaralılar Ceylanpınar Devlet Hastanesi'nde tedavi altına alındı.
Suriye Ulaştırma Bakanı Ali Hammud, bakanlığın Moskova Mutabakatı uygulamaya konar konmaz Halep-Lazkiye arasındaki M4 karayolunu açmaya hazır olduğunu söyledi.
Suriye ordusunun ele geçirdiği bölgelerde yol ekiplerinin hazırlık çalışmalarını tamamladığını duyuran Hammud, "Koridorun açılması ve hizmete koyulması için Türkiye’nin anlaşma şartlarını yerine getirmesini bekliyoruz" açıklamasında bulundu.
Bakanlığın resmi Facebook hesabında paylaşılan açıklamaya göre Hammud, Karayolu Taşımacılığı Kurumu ve Lazkiye Valiliği ile işbirliği içinde yoldaki moloz ve barikatları kaldıracaklarını duyurdu. Halep-Lazkiye karayolunun ekonomik önem taşıdığını dile getiren Hammud, savaştan yıllar önce çok büyük emek ve çabalar sonucu yolun hizmete koyulduğunu söyledi.
M4 Karayolu’nun Halep ve Lazkiye vilayetleri arasındaki mesafeye oranla ulaşım süresini kısalttığını belirten Hammud, yolun üzerinde çok sayıda köprü ve üst geçidin bulunduğuna işaret ederek, Irak ve Lazkiye Limanını birbirine bağlayan bu yolun ticari hareketliliğin artmasına katkı sağlayacağını ifade etti.
Lazkiye Valiliği, daha önce Halep yolundan Keferya köprüsüne kadar olan mesafedeki barikatları ve kum torbalarını kaldırıldığını duyurmuştu.



‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
TT

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)

Son iki gündür Gazze Şeridi'ne ilişkin dosyada ‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’ gibi yeni isimler öne çıkmaya başladı. Bu gelişme, ABD’nin arabuluculuğu ile Arap ve uluslararası desteğe rağmen İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişin sekteye uğradığı bir dönemde yaşanıyor.

İsrail basınındaki haberlere göre hükümet, ABD’nin kararına boyun eğerek orduya Refah’ın doğusunda ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik saha çalışmalarına başlaması için izin verdi. İlk hazırlıklar kapsamında ağır iş makinelerinin bölgeye sokularak molozların temizlenmesi ve arazinin düzenlenmesi planlanıyor.

İsrail’in geciktirme girişimleri

İsrail medyasında yer alan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, bu çalışmaların henüz geçiş yapılmamış olan anlaşmanın ikinci aşamasına dahil olduğu gerekçesiyle haftalarca süren bir geciktirme çabasına girişti. Ancak Washington’un artan baskıları sonucunda İsrail, planın bir sonraki etabına yönelik hazırlıkları başlatmak zorunda kaldı.

Bu çalışmalar; işgal altındaki topraklarda Refah’ın doğusunda bir insani bölge ve yeni bir kent inşasını içeriyor. Washington yönetimi, söz konusu adımla Filistinlilere ‘umut şehri’ modelini sunmayı ve ‘Hamas’ın kontrolündeki eski, yıkılmış ve karanlık Gazze’nin’ karşısına ‘yeni, modern ve gelişen bir Gazze’ örneği koymayı hedefliyor.

İsrail, planın ikinci aşamasında atılacak bu tür adımların Refah Sınır Kapısı’nın açılmasına yol açacağı, ayrıca Gazze Şeridi’nin başka bölgelerinden çekilmeyi ve yerlerine uluslararası güçlerin konuşlanmasını gerektireceği gerekçesiyle itiraz etti. Söz konusu ülkeler, İsrail’in taleplerini karşılamanın zorluğu ve bölgedeki işgal koşulları nedeniyle kuvvet göndermeyi reddetti.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre, İsrail’in bu tutumu üzerine Washington yönetimi Tel Aviv’i süreci oyalamakla suçladı ve çok uluslu güce katılmaktan çekilen ülkelerin sorumluluğunu İsrail’e yükledi. Bu baskının ardından İsrail geri adım atarak yeni kentin inşasına başlanmasını kabul etti.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, İsrail’in ‘gelecek hafta bölgede geniş çaplı moloz temizliği başlatmak üzere ağır iş makinelerini Refah’a sokmaya hazırlandığını’ ve bunun ‘Hamas unsurlarından arındırılmış yeni insani bölgenin oluşturulması’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Silahlı milislerden destek

Habere göre İsrail ordusu, ‘İsrail’le koordineli çalışan silahlı milislere’ atılacak adımlar konusunda bilgi verdi. ABD planına göre bir sonraki aşama, ‘İsrail’in kısmen kontrol ettiği bölgelerde yabancı bir askeri gücün faaliyete geçmesini’ öngörüyor.

i24NEWS ise İsrail ordusunun Refah’ın doğusunda Filistinliler için ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik geliştirme çalışmalarına fiilen başladığını bildirdi. Kanal, bölgede gelecek hafta kapsamı genişletilecek hazırlıkların sürdüğünü, bunların ‘moloz ve patlayıcı kalıntılarının temizlenmesini’ içerdiğini aktardı.

sdfrt
Gazze Şeridi'nin Refah kentindeki İsrail askerleri (Arşiv – Reuters)

Maariv gazetesinin haberine göre, Refah’ta faaliyet gösteren Yaser Ebu Şebab milisleri, söz konusu yeni kentin bulunduğu bölgede İsrail güçlerinin temsilcileriyle ve ayrıca İsrail’in güneyindeki Kiryat Gat’ta bulunan ABD komuta merkezi adına bölgede bulunan sivil temsilcilerle birlikte görülmeye başladı.

Kabinede itirazlar

Siyasi kaynaklar, İsrail’in bu adımına kabinenin büyük bölümündeki bakanların karşı çıktığını, hatta tepkinin öfkeye dönüştüğünü aktardı. Bakanların, İsrail’in ‘sarı hat üzerinde inşaat yaparak Gazze çevresindeki yerleşimleri tehlikeye atmaması gerektiğini’ savunduğu belirtildi. Bazı sağ görüşlü medya organları haberi ‘utanç’ başlığıyla duyurdu.

Başbakan Netanyahu ise kararını savunarak hazırlık çalışmalarının ‘tünellere büyük miktarda beton dökme ve geniş bölgeleri izole etme’ işlemlerini içerdiğini söyledi. Netanyahu, söz konusu adımların ‘Hamas’ın askeri altyapısını yok etme yönündeki İsrail çıkarlarına hizmet ettiğini’ ifade etti.

gthy
Başbakan Binyamin Netanyahu, Ocak 2025'te İsrail kabine toplantısına başkanlık ediyor. (DPA)

Netanyahu, uluslararası güce katılmaktan vazgeçen Arap ve İslam ülkelerinin tutumunun Katar ve Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Bu nedenle İsrail’in ABD yönetiminin taleplerine yanıt vermesi ve Washington’la çatışmaya girmemesi gerektiğini kaydetti.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın itirazları

Filistin Yönetimi, İsrail’in ‘Gazze’yi yeniden inşa’ başlığı altında yürüttüğü çalışmalara karşı çıkıyor. Yönetim, farklı düzeylerde yaptığı açıklamalarda bu dosyadaki rolünü korumakta kararlı olduğunu ve Arap planına desteğini sürdürdüğünü vurguluyor.

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, perşembe günü bir İtalyan heyetini kabul ederken yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi için bir yeniden imar ve toparlanma planımız var. Bu planın bir icra programı bulunuyor ve Arap ile İslam ülkeleri tarafından benimsendi. Uluslararası toplum da New York Bildirgesi aracılığıyla destek veriyor. Kardeş Mısır’la birlikte Kahire’de bir yeniden imar ve toparlanma konferansı düzenlemek için çalışıyoruz” dedi.

Hamas, söz konusu projeyi ‘İsrail’in ateşkes anlaşmasını açık biçimde ihlal etmesini gerekçelendirmeye yönelik yeni bir aldatmaca’ olarak nitelendirdi. Hareket, yayımladığı açıklamada, “İsrail’in anlaşmayı çiğnediğini ve günlük ihlallerle daha ilk aşamayı ortadan kaldırdığını” belirtti.

Geçtiğimiz salı günü konuya ilişkin bilgi veren Mısırlı bir kaynak, Gazze’nin erken toparlanması ve yeniden inşasına yönelik Kahire Konferansı’nın kasım ayı sonunda yapılmasının planlandığını ancak toplantının erteleneceğini söyledi. Kaynak, “Konferans ay sonunda düzenlenmeyecek; biraz gecikmesi muhtemel. Özellikle şu anda paralel bir çaba yürütülüyor. Görünen o ki ABD, Refah’la ilgili kendi özel girişimini planlıyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu açıklama, İsrail’in kontrolündeki bölgelerde oluşturulması öngörülen ‘yeşil bölgeye’ işaret olarak yorumlandı.

Gazze İnsan Hakları Merkezi, ateşkesin başlamasından bu yana geçen 47 günde İsrail tarafından işlenen ihlallerde 350 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Ölenler arasında 130 çocuk ve 54 kadın bulunuyor.

Merkez, aynı dönemde günlük ortalama 11’i aşan 535 ihlal kaydettiğini bildirerek ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk andan itibaren ihlallerin sürdüğünü vurguladı.

Açıklamada, İsrail’in insani yardım girişlerini kısıtladığı, günde yalnızca 211 kamyonun geçişine izin verdiği, oysa 600 kamyona izin verildiği yönünde iddialarda bulunduğu aktarıldı. Ayrıca İsrail’in üzerinde mutabık kalınan çekilme haritasına uymadığı ve sivil bölgelere yönelik ateş kontrolünü sürdürerek zaman zaman bölgeye girdiği belirtildi.


İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
TT

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)

Suriye kaynakları, İsrail devriyesinin bölgeye girmesi sonrası çatışma çıktığını; hava saldırılarının ardından yoğun sivil göç yaşandığını bildirdi.

Suriye medyası, Şam’ın güneyindeki Beyt Cin kasabasına düzenlenen İsrail baskının  ve hava saldırısının ayrıntılarını açıkladı. Suriye kaynakları, saldırılarda en az 9 kişinin öldüğünü aktardı.

Suriye’nin “El-İhbariyye” kanalı, kasabanın İsrail savaş uçaklarının yoğun bombardımanına hedef olduğunu, çok sayıda ölü ve yaralı bulunduğunu bildirdi.

Açıklamalara göre olay, İsrail’e ait bir askeri devriyenin bölgeye kara yoluyla girmesi, sakinlerle çatışma yaşanması ve devriyenin geri çekilmesi sonrası hava saldırılarının başlamasıyla tırmandı. Bölge üzerinde İsrail uçaklarının yoğun şekilde uçtuğu belirtildi.

Saldırıların ardından Beyt Cin’de büyük bir sivil göç hareketi yaşandı; çok sayıda kişi çevre kasabalara yöneldi.


Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
TT

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)

aIrak'ın kuzeyindeki Süleymaniye'de bir doğalgaz sahasının insansız hava aracıyla (İHA) bombalanması öfkeli tepkilere yol açtı ve ABD'nin silahlı gruplara uyarıda bulunması ve hükümetin faillerin yakalanması için harekete geçmesiyle sonuçlandı.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne göre çarşamba akşamı Dana Gas tarafından işletilen Khor Mor gaz sahasını hedef alan bir İHA saldırısı, elektrik santrallerine gaz arzının tamamen kesilmesine neden oldu. ABD'nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, saldırıyı "düşmanca dış amaçlarla hareket eden yasadışı grupları" gerçekleştirmekle suçladı.

Savaya, Bağdat'ı "bu saldırının sorumlularını tespit etmeye ve adalete teslim etmeye" çağırdı ve "tam egemen bir Irak'ta bu tür silahlı gruplara yer olmadığını" vurguladı.

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur ​​Barzani ise Washington'a "sivil altyapıyı korumak için gerekli savunma ekipmanını sağlama" çağrısında bulundu. Barzani, "Bu tür saldırıların faillerinin geçmişte olduğu gibi cezadan kaçmaması gerektiğini" vurguladı.

Saldırıyı henüz üstlenen olmadı ancak Irak yetkilileri dün saldırıyı araştırmak üzere bir komite kurulduğunu duyurdu ve askeri bir sözcü de saldırıda yer alanların "cezalandırılacağına" söz verdi.