İsrail’deki Arap vekiller hükümet kurması için Gantz’ı destekliyor

Tel Aviv’de bir sokak (AP)
Tel Aviv’de bir sokak (AP)
TT

İsrail’deki Arap vekiller hükümet kurması için Gantz’ı destekliyor

Tel Aviv’de bir sokak (AP)
Tel Aviv’de bir sokak (AP)

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, yeni hükümeti kuracak ismi belirlemek amacıyla dünkü mesaisini tamamen son meclis seçiminde kazanan partilerin temsilcilerine ayırdı.
İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden Ortak Arap Listesi Bloku’nun milletvekilleri oy birliğiyle Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz’a destek verme kararı aldı.
Ortak Arap Listesi Bloku Başkanı Eymen Avde, “Biz, oldukça zor bir karar aldık. Gantz’a hükümeti kurması için gereken çoğunluğu fazlasıyla sağlayacağız. Şimdi partisindeki krizleri aşması için sıra Gantz’da. Artık Netanyahu ile birlik hükümeti kurmaya ihtiyacı yok” dedi.
Eski Savunma Bakanı Avigdor Liberman’ın liderliğindeki İsrail Evimiz Partisi ile Sol Partiler Birliği’nin de yeşil ışık yakmasıyla birlikte 62 milletvekilinin desteğini alan Gantz mevcut durumda hükümeti kurmak için gereken sayıyı (61) sağladı. Böylece acil birlik hükümeti kurma çağrısı yapan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun hesapları bozuldu.
Ancak yine de Gantz’ın Ortak Arap Listesi Bloku ile hükümet kurması için ciddi engeller bulunuyor. Zira Gantz’ın liderliğindeki Mavi-Beyaz İttifakı çatısı altındaki birçok milletvekili Araplarla koalisyon yapılmasına karşı duruyor ve böyle bir hükümetin ilk ciddi sınavda düşeceğini savunuyor. Liberman da Mavi-Beyaz İttifakı ile Netanyahu’nun Likud Partisi arasında birlik hükümeti kurulması tercihinden yana. Liberman bu hükümetin şansının daha yüksek olacağını ve acil birlik hükümetinden daha güçlü olacağı görüşünü dile getirdi. Netanyahu ise bu öneriye karşı kendi başkanlığında bir birlik hükümeti kurma çağrısında bulundu. Mevcut tabloya göre hükümeti kurma yetkisinin Gantz’a verilmesi gerekiyor. Bunun gerçekleşmesi halinde Gantz’ın 49 gün içinde hükümeti kurması gerekiyor. Gantz bu süreçte sağcı partiler arasında bir çözülme meydana getirip buradaki milletvekillerini desteğini almak isteyecektir.
Mevcut tablo Ortak Arap Listesi Bloku’nun Gantz üzerinde görüş birliği sağlaması ve Liberman’ın Netanyahu’ya karşı keskin bir tavır almasının ardından oluştu. 3 milletvekiline sahip Arap Balad Partisi ise daha önce Araplarla yan yana poz vermekten kaçındığı için Gantz’a destek verilmesine karşı duruyordu. Balad da son olarak çoğunluğun görüşüne uyarak Gantz’a destek vermeye karar verdiğini bildirdi. Nitekim Balad’ın desteğinden önce Araplar 12 milletvekili sınırında kalıyordu.
Ortak Arap Listesi Bloku Meclis Grup Başkanı Ahmed et-Tıybi, yaptığı açıklamada, “Yeni durum, İsrailli siyasetçilerin gözlerini açmalarını ve Arapların artık karar alma sürecine ortak olmasına alışmalarını gerektiriyor” dedi.
Ortak Arap Listesi Bloku Başkanı Eymen Avde, Likud Partisi öncülüğündeki bir aşırı sağcı hükümet yerine merkez sol hükümeti tercih ettiklerini söyledi.

Avde, Gantz ile birtakım meseleler üzerinde anlaştıklarını belirterek, bunları şöyle sıraladı;
- Arap vatandaşların hakları noktasında tam eşitliği sağlamak için açık ve zamanı belli bir plan geliştirilmesi.
- Mahmud Abbas başkanlığındaki Filistin meşru yönetimiyle barış sürecinin başlatılması.
- Arap toplumu içinde şiddet ve suçla mücadele için ciddi bir plan ortaya konulması.
- Araplara ait ruhsatsız evlerin yıkılmasını öngören "planlama ve inşa" yasasının iptal edilmesi. Bu evlere çözüm olarak yasal düzenlemeler yapılarak ruhsat verilmesi.
- Resmiyette tanınmayan bedevi köylerin İsrail Devleti tarafından meşruiyetinin tanınması.
Avde’nin belirttiğine göre, Gantz ayrıca, muhalefette kalsa bile Ortak Arap Listesi Bloku’nun bu taleplerini gerçekleştirme yolundaki mücadelesine destek sunma sözü verdi.
Gantz ile Ortak Arap Listesi Bloku arasındaki işbirliğine öfkelenen Netanyahu, Gantz’ı ‘teröristlerin ve terör yandaşlarının desteğini almak’la suçladı.
Netanyahu, açıklamasında, “Mavi-Beyaz İttifakı Başkanı’na (Gantz) koronavirüs krizinden çıkmak için görev süresi 6 ay olan acil birlik hükümetine katılma önerisinde bulundum ama o yüz kızartıcı partizan işleriyle meşguldü” ifadelerini kullandı.
 
Netanayu açıklamasının devamında şunları söyledi;
“Zaman ve yapı açısından eşit olarak değişen bir ulusal birlik hükümetinin kurulmasını düşünmeye hazırım. Bu birlik hükümetinde, önümüzdeki iki yıl içinde hükümetin başkanlığını üstlenmeye devam edeceğim. Seçim sonuçları da bunu söylüyor. Gantz bununla ilgilenmezse, kabul etmeme hakkı var. O vakit benim başkanlığımda ve Gantz’ın da yer alacağı bir acil birlik hükümeti kurmayı önerdim.”
Netanyahu, Gantz’a bir araya gelme ve ciddi müzakereler yürütme çağrısında bulunurken, diğer Yahudi partilerden de bu müzakerelere katılmalarını talep etti.
Gantz, Netanyahu’nun açıklamalarına yanıt olarak Twitter hesabından paylaştığı mesajda, “Netanyahu, İsrail vatandaşlarını aldatma. Birlik isteyen kişi duruşmasını gece saat 01.00’a ertelemez ve acil birlik planını basına servis etmez. Bilakis bunun için müzakere heyetini görüşme için gönderir” diye yazdı.
İsrail Evimiz Partisi Başkanı Liberman ise Netanyahu’nun ‘acil birlik hükümeti’ konusunda gerçekçi olması halinde bunun iki büyük grup tarafından yani Mavi-Beyaz İttifakı ile Likud Partisi eliyle kurulması gerektiğini söyledi.

 


İsrail, Lübnan'ın diplomatik girişimlerine hava saldırılarıyla karşılık verdi

Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
TT

İsrail, Lübnan'ın diplomatik girişimlerine hava saldırılarıyla karşılık verdi

Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)
Lübnanlılar, dün Güney Lübnan'daki Cba köyünü hedef alan İsrail hava saldırısının ardından hayatta kalanları arama çalışmalarını izliyor (AFP)

İsrail dün, Lübnan ile sivil müzakerelerin sonucunda oluşan "olumlu atmosfer" hakkındaki yetkililerinin çelişkili pozisyonlarını çözüme kavuşturdu ve bunlarla askeri yoldan ayrı olarak ilgileneceğinin açık bir işaretini verdi. Ateşkes izleme komitesi toplantısından 24 saatten kısa bir süre sonra, Güney Lübnan'da dört evi hedef alan, bunlardan birinde Litani Nehri'nin kuzeyindeki bir eve yönelik saldırılar düzenledi.

İsrail'in bu gerilimi artırışı, Lübnan medyasının sızdırdığı bilgilere bir yanıt gibi görünüyor. Buna göre, İsrail ile müzakere heyetinin başkanı olan Büyükelçi Simon Karam'ın görevi, düşmanlıkların sona erdirilmesi, esirlerin iadesi, işgal altındaki topraklardan çekilme ve sadece Mavi Hat üzerindeki noktaların düzeltilmesi konularını görüşmekti. Yerel el Cedid kanalı ise Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın "Lübnan'ın normalleşmeye girmediğini ve bir barış anlaşması imzalamadığını vurguladığını" bildirdi.

Cumhurbaşkanı Avn, dün geceki hükümet toplantısında yaptığı konuşmada, "İlk oturumun çok verimli olmayacağı açık, ancak bu ayın 19'unda başlayacak olan sonraki oturumların önünü açtı" dedi ve "savaş dili yerine müzakere dilinin hakim olması gerektiğini" vurguladı.


İsrail, Gazze'deki son rehinenin kalıntılarının iadesini görüşmek üzere Kahire'ye heyet gönderdi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

İsrail, Gazze'deki son rehinenin kalıntılarının iadesini görüşmek üzere Kahire'ye heyet gönderdi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi yaptığı açıklamada, askeri ve güvenlik servislerinden temsilcilerin de aralarında bulunduğu bir heyetin, Gazze Şeridi'nde tutulan son İsrailli rehinenin naaşının iadesini görüşmek üzere dün Mısır'ı ziyaret ettiğini duyurdu.

Ofis tarafından yapılan açıklamada, "Başbakan'ın talimatları doğrultusunda bir heyet Kahire'ye gitti... ve son rehine Ran Gvili'nin derhal iadesini sağlamak amacıyla arabulucularla görüşmelerde bulundu." ifadeleri yer aldı. Açıklamada, "Görüşme sonucunda, çabaların derhal yoğunlaştırılması konusunda mutabakata varıldı" ifadeleri kullanıldı.

frgt
Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'na bağlı savaşçılar, Kızılhaç çalışanlarıyla birlikte, 1 Aralık 2025'te Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye mülteci kampının enkazı arasında İsrailli rehinelerin cesetlerini ararken nöbet tutuyor (EPA)

Ateşkes anlaşmasının 10 Ekim'de yürürlüğe girmesinden bu yana İsrail, Filistinli grupların teslimi geciktirdiği yönündeki suçlamalarına rağmen, 20 canlı rehineyi ve Gvili'ninki hariç tüm cesetleri aldı. Hamas, savaştan kalan devasa moloz yığınları nedeniyle cesetlerin kurtarılma sürecinin yavaş ilerlediğini savunuyor.


El Kaide Batı Afrika'daki nüfuzunu nasıl genişletti?

Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

El Kaide Batı Afrika'daki nüfuzunu nasıl genişletti?

Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Nijer'de El Kaide ile bağlantılı silahlı bir grubun üyeleri (Arşiv – Şarku’l Avsat)

El Kaide, geçen ay Sahel ve Batı Afrika ülkelerinde 70’i aşkın saldırı gerçekleştirdiğini ve bu saldırılarda 139’dan fazla kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bölge, son yirmi yılın en kötü güvenlik tablosuyla karşı karşıya bulunuyor.

Örgüte bağlı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin (CNIM), Mali, Nijer, Burkina Faso ve Benin’in yanı sıra, kasım ayında ilk kez saldırı düzenlediğini öne sürdüğü Nijerya’daki eylemlere ilişkin bir rapor yayımladı.

Grup, operasyonları sonucunda yaklaşık 40 askerî aracın ve 100’den fazla motosikletin imha edildiğini iddia etti.

dfrgt
El Kaide'nin Gao kenti yakınlarında imha ettiğini iddia ettiği Mali ordusuna ait bir araç (Sosyal medya)

Operasyonların niteliğine ilişkin açıklamada, örgüt 62’den fazla baskın, 27 el yapımı patlayıcı (EYP) saldırısı gerçekleştirdiğini, altıdan fazla pusu kurduğunu, iki topçu bombardımanı düzenlediğini ve 180’den fazla orta sınıf silah ele geçirdiğini iddia etti. Ayrıca yedi askeri esir aldığını öne sürdü, ancak bu askerlerin hangi ülkelere mensup olduğunu belirtmedi.

Bu rakamları bağımsız kaynaklardan doğrulamak mümkün değil; bölgede bağımsız teyit mekanizmaları bulunmuyor.

Nüfuz alanı genişliyor

Söz konusu bilanço hakkında değerlendirmede bulunan Sahel-Sahra bölgesi ve silahlı örgütler üzerine araştırmalar yapan uzman Muhammed Eyyub, saldırıların çoğunun Masina Kurtuluş Cephesi tarafından gerçekleştirildiğini ifade etti. Eyyub, 2015’te Amadou Koufa tarafından kurulan bu cephenin, CNIM çatısındaki ‘en etkili güç’ olduğunu, bölgedeki örgüt militanlarının büyük bölümünün de bu cepheden geldiğini söyledi.

sfrgt
Güvenlik güçleri, El Kaide tarafından uygulanan boğucu kuşatma sırasında Mali'nin başkenti Bamako'daki varlığını güçlendiriyor. (AFP)

Eyyub, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Sahel ve Batı Afrika’da faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı unsurların sayısının 18 bini aştığını söyledi. Araştırmacı, bu bilgiyi CNIM içinde yer aldığını belirttiği ‘güvenilir bir kaynağın’ verilerine dayandırdı. Eyyub, bu artışın örgütün bölgedeki operasyonlarını son aylara kıyasla yüzde 21 oranında yükselttiğini ifade etti.

Uzman, saldırıların artmasının nedenleri arasında Mali’nin başkenti Bamako’nun kuşatma altında olmasını ve burada yakıt tanklarını hedef alan saldırıları gösterdi. Ayrıca ilk kez saldırı düzenlenen Kuzey Nijerya gibi yeni bölgelerin de çatışma alanına dahil olmasının etkili olduğunu belirtti. Buna rağmen Eyyub, operasyonların sayısının yüksek olmasına karşın toplam etkinin ‘önceki aylara göre oldukça zayıf’ kaldığını vurguladı.

frgt
El Kaide militanları Mali ile Senegal'i birbirine bağlayan bir yolda yakıt tanklarını ateşe verdi. (Yerel medya)

Araştırmacı Eyyub, El Kaide’nin bölgedeki yayılmasının temel nedeninin Masina Kurtuluş Cephesi ve ona bağlı taburların artan nüfuzu olduğunu söyledi. Bu duruma örnek olarak, Nijer’de faaliyet gösteren Hanife Taburu’nu gösterdi. Eyyub, söz konusu birimin geçmişte küçük ve sıradan bir tabur olduğunu, ancak bugün ‘Nijer-Burkina Faso sınırına hâkim olan güçlü bir yapı’ haline geldiğini belirtti. Araştırmacıya göre bu tabura bağlı Müslim Taburu ise Burkina Faso’nun doğusunda faaliyet yürütüyor ve Benin’in kuzeyinde saldırılar düzenliyor.

Eyyub, Masina Kurtuluş Cephesi’ne bağlı taburların etkisinin Burkina Faso’da genişleyerek Fildişi Sahili sınırına, Mali’de ise Moritanya ve Senegal sınırlarına kadar ulaştığını ifade etti.

dfrgt
Mali ordusuna bağlı askerler, bir ormanda El Kaide militanlarını yakalamak için düzenlenen operasyon sırasında (Yerel medya)

Eyyub, tüm bu genişlemeye rağmen örgütün duyurduğu bilançonun ‘son derece sıradan’ olduğunu söyledi. Uzman, bunun hem operasyonların toplam etkisi hem de Nijer, Mali ve Burkina Faso ordularının karargâhlarından ele geçirilen silah ve teçhizat miktarı açısından geçerli olduğunu belirtti.

Sızma operasyonları

Eyyub’a göre örgütün raporunda dikkat çeken bir diğer nokta ise ‘sızma’ olarak adlandırılan operasyonların bulunmaması. Uzman, örgütün bu tür operasyonları, bir komando timinin çıkış planı olmaksızın kritik bir noktaya saldırması şeklinde tanımladığını belirtti. Eyyub, örnek olarak Eylül 2024’te Bamako Havalimanı’nı hedef alan saldırıyı hatırlattı ve bunun raporda yer almamasının ‘dikkat çekici bir eksiklik’ olduğunu ifade etti.

sdfr
El Kaide'nin 2025 yılının Ekim ayında Mali'nin kuzeyindeki Gao kentinde düzenlediği saldırıda imha ettiğini söylediği askeri aracın kalıntıları (Sosyal medya)

Eyyub, sızma operasyonlarının intihar eylemlerine yakın bir tür olduğunu ve El Kaide literatüründe ‘zorunlu silah’ olarak adlandırıldığını belirtti. Uzman, örgütün son dönemde bu tür saldırılara başvurmamasının, ‘bölge üzerindeki kontrolünün güçlendiği’ anlamına geldiğini söyledi. Eyyub’a göre, örgüt artık ikmal yollarını kontrol ettiği için böyle operasyonlara ihtiyaç duymuyor.

Eyyub, “Bu kontrol, El Kaide’nin sızma ve intihar saldırılarını terk ederek kuşatma, baskın ve motosikletli saldırılarla yetinmesine yol açtı” dedi.

Medya kaosu

Araştırmacı ayrıca CNIM bünyesinde şu anda bir tür ‘medya kaosu’ bulunduğunu dile getirdi. Eyyub, örgütün medya kolları arasında belirgin bir ‘eşgüdüm eksikliği’ olduğunu ifade etti.

Uzman, örgütün geçmişte tamamen ‘el-Endülüs Medya Merkezi’ üzerinden açıklamalarını yayımladığını ve propagandasını yürüttüğünü, ancak daha sonra Batı Afrika ve Sahel’de aynı rolü üstlenen ez-Zelaka Medya Merkezi’nin ortaya çıktığını söyledi.

sdfrg
El Kaide Sözcüsü’nün Bamako kuşatmasını duyuran video kaydından alınan ekran görüntüsü (Yerel medya)

Eyyub, örgütün medya yapısındaki karmaşanın bir başka göstergesinin de el-Fetih adlı yeni bir kanalın ortaya çıkması olduğunu belirtti. Bu kanalın örgütün haberlerini ve operasyon görüntülerini yayımladığını, buna ek olarak sahadaki militanların da cep telefonlarıyla çektikleri görüntüleri doğrudan sosyal medya platformlarında paylaşmaya başladığını söyledi.

Uzman, bu durumun örgüt içinde rahatsızlık yarattığını aktararak, örgütün kadısı ve resmi sözcüsü Mahmud Bari’nin militanlara ‘video paylaşımını azaltmaları’ çağrısı yaptığını ifade etti. Eyyub, bu gelişmenin ‘CNIM içinde ciddi bir medya karmaşası yaşandığını ve yapının artık El Kaide’nin geleneksel merkezî kontrolünün dışında hareket ettiğini’ gösterdiğini söyledi.