Savaşı durdurma çağrılarına rağmen Libya’da çatışmalar tırmanıyor

Trablus’un güneyindeki Ayn Zara’da, LUO ve UMH arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (DPA)
Trablus’un güneyindeki Ayn Zara’da, LUO ve UMH arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (DPA)
TT

Savaşı durdurma çağrılarına rağmen Libya’da çatışmalar tırmanıyor

Trablus’un güneyindeki Ayn Zara’da, LUO ve UMH arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (DPA)
Trablus’un güneyindeki Ayn Zara’da, LUO ve UMH arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (DPA)

Libya’nın başkenti Trablus’ta, 20 Mart’ta Mareşal Halife Hafter önderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) ve Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasındaki çatışmalar, Birleşmiş Milletler (BM) misyonunun koronavirüs (Kovid- 19) tehlikesiyle mücadele etmek için insani ateşkes çağrılarına rağmen tırmanış gösterdi.
Askeri kaynaklar ve yerel halk, başta ağır silahlar olmak üzere farklı silah türleriyle, Trablus’un farklı eksenlerinde şiddetli çatışmaların patlak verdiğini söyledi. Ancak şehrin güneyindeki Ayn Zara bölgesinde, diğer alanlara nazaran daha yoğun saldırılar yaşandı. 4 Nisan’dan bu yana LUO güçleri, silahlı milislerin savunma mekanizmalarına nüfuz etmeyi hedefliyor.
LUO sözcüsü Ahmed el-Mismari, Trablus ve çevre bölgelerde çatışmaların devam ettiğini belirtirken, geçtiğimiz Perşembe günü ordu güçlerinin, aranan teröristleri ortadan kaldırdığına dikkati çekti.
Mismari, karantinadan çıkmasından sonra geçtiğimiz Perşembe günü sosyal paylaşım sitesi Facebook üzerinden yayınladığı videoda, kendisinin ve ekibinin durumunun genel olarak iyi olduğunu ve salgının bilinen semptomlarından hiçbirine sahip olmadıklarını açıkladı.
UMH’ye sadık kuvvetlerin sözcüsü ise Ayn Zara’da 10 kişinin ölümüyle sonuçlanan LUO’nun sızma girişimlerini önlemeyi başardıklarını ve bazı paralı askerlerin tutuklandığını duyurdu. Sözcü, Perşembe günü yaptığı yazılı açıklamada, kuvvetlerinin, LUO güçleri tarafından bu hafta yürütülen birden fazla girişimi engellediğini belirtti.
UMH’ya sadık kuvvetlerin sözcüsü, başta Trablus’un güneyindeki Ayn Zara bölgesi olmak üzere, yeni bir göç dalgasının yanı sıra 4 kadının öldüğünü ve çok sayıda kişinin de yaralandığını açıkladı. Sözcü, kuvvetlere de yeni tip koronavirüs salgınının yayılmasını önlemek üzere mahkumlarla, çatışmalarda hayatını kaybedenlerle ve askeri araçlarla uğraşırken azami bir özen ve dikkat gösterme çağrısında bulundu.
UMH kuvvetleri tarafından yürütülen Burkan el-Gadab (Öfke Volkanı) operasyonu odası da bir görüntü yayınlayarak, ‘Ayn Zara eksenine sızma girişimleri sırasında öldürülen, paralı askerler olarak nitelendirdiği unsurların cansız bedenlerini’ gösterdi. Fransız Haber Ajansı’na (AFP) göre Serrac hükümetine bağlı Sağlık Bakanlığı, “Başkent Trablus’taki birçok mahallenin Perşembe günü maruz kaldığı şiddetli ve gelişigüzel bombardımanlar, 5 sivil kadının ölmesine ve 5 kişinin de yaralanmasına neden oldu” dedi. Bakanlık, ayrım gözetmeyen mermilerin Ayn Zara ve Bab Bin Gaşir bölgelerindeki sivillerin evlerini hedef aldığını ve can ve mal kayıplarının yaşandığını açıkladı.
LUO ise Serrac hükümeti tarafından yapılan ‘sivillerin evlerinin bombalandığı ve sivillerin öldüğü’ suçlamalarını görmezden gelirken, konuya ilişkin herhangi bir yorumda bulunmadı.
Öte yandan BM’nin Libya misyonu, çatışmaların derhal durdurulması çağrısını yinelerken, 20 Mart’ta yaptığı açıklamada rastgele bombardımanlarla 4 kadının öldürülmesini ve 11 yaşındaki bir çocuk da dahil 5 sivilin yaralanmasını kınadı.
Kurbanların ailelerine taziyelerini sunan ve yaralılara acil şifalar dileyen misyon, uluslararası insani ateşkes çağrıları sonrasında meydana gelen bu kanlı saldırılar nedeniyle derin bir endişe duyduğunu belirtti. Misyon ayrıca, sivillere yönelik saldırıları da şiddetle kınadığına dikkati çekti.
LUO’ya bağlı askeri birlikler, ülkenin doğusundaki Bingazi şehri de dahil olmak üzere kontrolü altındaki birçok şehir ve bölgeye yayıldı. Birlikler, koronavirüsün yayılmasıyla mücadele için ihtiyati bir tedbir olarak Hafter’in ‘sokağa çıkma’ kararını uygulamak üzere şehirlerin giriş ve çıkışlarına konuşlandı.
LUO’ya bağlı savaş medyası bölümü de bu adımın, olağanüstü bir durum ortasında ve sokağa çıkma yasağını uygulamaya yönelik talimatların ve gerekli tedbirlerin tamamlanması sonrasında atıldığını belirtti. Bu birliklerin, bu hayati ve önemli görevi yerine getirebilmek için gerekli şekilde donatıldıkları, eğitildikleri ve gerektiğinde gerekli desteği sağlamak için sağlık birimleriyle güçlendirildikleri ifade edildi.
Serrac ise, koronavirüs salgınıyla mücadele etmek için Yüksek Devlet Konseyi Başkanı ve üyeleriyle Perşembe günü Trablus’ta bir araya geldi. Toplantıda, bu tehlikenin hızlı bir şekilde kontrol altına alınması ve vatandaşların yetkili makamlar tarafından açıklanan uygulamalara ve talimatlara tam olarak uyması gerektiği üzerinde duruldu.
Serrac, yayınladığı bildiride, Konsey ile devletin çeşitli sektörleri arasındaki koordinasyon mekanizmaları, bu salgınla mücadele etmek üzere ortaya koyulan iyileştirici ve önleyici tedbirlerin ayrıntıları hakkında da bilgi aldı.



Gazze ile Mısır arasındaki Refah Sınır Kapısı hakkında 5 önemli nokta

Gıda maddeleri yüklü bir tır, sınırın Mısır tarafında, İsrail'in Refah Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriş izni vermesini bekliyor, 27 Temmuz 2025. (AFP)
Gıda maddeleri yüklü bir tır, sınırın Mısır tarafında, İsrail'in Refah Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriş izni vermesini bekliyor, 27 Temmuz 2025. (AFP)
TT

Gazze ile Mısır arasındaki Refah Sınır Kapısı hakkında 5 önemli nokta

Gıda maddeleri yüklü bir tır, sınırın Mısır tarafında, İsrail'in Refah Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriş izni vermesini bekliyor, 27 Temmuz 2025. (AFP)
Gıda maddeleri yüklü bir tır, sınırın Mısır tarafında, İsrail'in Refah Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriş izni vermesini bekliyor, 27 Temmuz 2025. (AFP)

Mısır, Katar ve altı ülke daha dün yaptıkları açıklamada, İsrail’in Refah Sınır Kapısı’nı yalnızca tek yönlü olarak açma ve Gazze sakinlerinin sadece Mısır’a geçişine izin verme niyetiyle ilgili endişelerini dile getirdi.

Filistin Topraklarındaki Hükümet Aktivitelerini Koordinasyon Birimi (COGAT) çarşamba günü yaptığı açıklamada, Refah Sınır Kapısı’nın ‘önümüzdeki günlerde’ yalnızca Gazze sakinlerinin Mısır’a çıkışına izin verecek şekilde açılacağını duyurmuştu. Ancak Kahire, tek yönlü geçişi öngören bir anlaşmanın bulunduğunu yalanladı.

Aşağıda Refah Sınır Kapısı hakkında bilinmesi gereken beş temel nokta yer alıyor:

1 - Hayati bir geçiş noktası:

Refah Sınır Kapısı, abluka altındaki Gazze Şeridi’ne insani yardım girişinin sağlandığı kritik bir hat konumunda. Özellikle gıda ve yakıt tedariki açısından, elektrikten yoksun bırakılan bölgeye enerji akışının sağlanmasında önemli rol oynuyor.

Uzun yıllar boyunca burası, Gazze’den çıkışına izin verilen Filistinlilerin bölgeden ayrılabildiği başlıca kapı oldu. İsrail’in 2007’den bu yana uyguladığı abluka nedeniyle küçük ve kapalı bölgeden çıkış için en önemli güzergâh niteliğini taşıdı.

2005 ile 2007 yılları arasında Refah, Filistin Yönetimi tarafından işletilen ilk sınır kapısıydı. Ancak 2006’daki Filistin yasama seçimlerinde Hamas’ın kazanmasının ardından (Fetih Hareketi ile yaşanan çatışmalar sonrasında yönetimi tamamen devralmasıyla birlikte) kapı Hamas’ın Gazze üzerindeki kontrolünün sembollerinden biri haline geldi.

2 - İsrail kontrolü:

7 Mayıs 2024’te İsrail ordusu, silah kaçakçılığı şüpheleri ve ‘terör amaçlı kullanıldığı’ iddiaları gerekçesiyle Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafını ele geçirdi.

Bu tarihten sonra Birleşmiş Milletler’in (BM) kullandığı geçişler de dahil olmak üzere Gazze’ye açılan kapıların büyük bölümü kapatıldı.

19 Ocak’ta İsrail ile Hamas arasında kısa süreli bir ateşkes sırasında kapı geçici olarak yeniden açıldı. Bu süre zarfında bazı yetkili kişilerin ve yardım tırlarının geçişine izin verildi.

3 - Yeniden açılacak mı?

10 Ekim 2025’te, ABD, Mısır ve Katar arabuluculuğunda Gazze’de yeni bir ateşkes anlaşması yürürlüğe girdi.

 Refah Sınır Kapısı’nı kullanarak Gazze Şeridi'nden Mısır'a geçen yabancı pasaport sahibi Filistinliler, 19 Kasım 2023 (DPA)Refah Sınır Kapısı’nı kullanarak Gazze Şeridi'nden Mısır'a geçen yabancı pasaport sahibi Filistinliler, 19 Kasım 2023 (DPA)

O dönemde İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, sınır kapısının yeniden açılmasına yönelik planlardan söz etmişti. Ancak Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisi, kapının ‘ikinci bir duyuruya kadar’ kapalı kalacağını açıkladı.

Aralık ayının başında İsrail hükümeti, Refah Sınır Kapısı’nın ‘önümüzdeki günlerde’ yalnızca Gazze sakinlerinin Mısır’a çıkışına izin vermek amacıyla açılacağını duyurdu. Mısır ise tek yönlü geçişe izin veren bir anlaşmanın bulunmadığını belirterek iddiayı reddetti.

COGAT, ‘ateşkes anlaşması ve siyasi direktif doğrultusunda Refah Sınır Kapısı’nın önümüzdeki günlerde sadece Gazze halkının Mısır’a çıkışı için açılacağını’ bildirdi.

Buna karşılık Mısır, ‘yetkili bir kaynak’ üzerinden yaptığı açıklamada, “Eğer kapının açılması konusunda mutabakat sağlanırsa, geçiş hem giriş hem çıkış yönünde olur; bu, ABD Başkanı Donald Trump’ın planında yer alan şekildir” ifadelerini kullandı.

COGAT, kapının Avrupa Birliği Sınır Yardım Misyonu gözetiminde çalışacağını, bunun da ‘Aralık 2025’te uygulanan mekanizmaya benzer’ olacağını açıkladı.

Trump’ın planı, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının temelini oluşturuyor ve Refah Sınır Kapısı’nın insani yardım girişini sağlamak üzere yeniden açılmasını öngörüyor.

Ancak ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana İsrail makamları, kapının açılmasını geciktiriyor. İsrail, bu gecikmeden Hamas’ı sorumlu tutarak, örgütün hâlâ bölgede bulunan rehinelerin tümünün cesetlerini teslim etmediğini iddia ediyor.

4 - Kerem Şalom Sınır Kapısı:

Uluslararası yardımlar genellikle Akdeniz kıyısındaki Port Said ve Ariş limanlarına ulaşıyor, buradan da Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafına gönderiliyor.

Yardım tırı şoförlerinin aktardıklarına göre, araçlar Refah kontrol noktasını geçtikten sonra birkaç kilometre uzaklıktaki Kerem Şalom Kapısı’na yönlendiriliyor.

Bu noktada sürücüler araçlardan iniyor ve tırlar kapsamlı bir aramadan geçiriliyor. İsrail tarafından onaylanan yükler boşaltılıyor, ardından Gazze’ye giriş izni bulunan başka araçlara yeniden yükleniyor.

5 - Diğer geçiş noktaları:

Trump’ın arabuluculuğunda sağlanan ateşkes anlaşması, Gazze Şeridi’ne günlük 600 yardım tırının girişini öngörüyor.

Ancak BM’ye göre İsrail hâlâ anlaşmada belirtilenden daha az sayıda tırın girişine izin veriyor. Bu tırların çoğu Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan, kalan kısmı ise Kisufim Sınır Kapısı’ndan geçiş yapabiliyor.

Gazze ile İsrail’in güneyi arasında yer alan Beyt Hanun (Erez) Sınır Kapısı, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırısı sırasında tahrip olmuştu.

Kapı 2025 yılının başında kısa bir süre için yeniden açıldı, ancak daha sonra tekrar kapatıldı ve ne zaman faaliyete geçeceği belirsizliğini koruyor.

Savaş başlamadan önce faaliyet gösteren başka geçiş noktaları da vardı; ancak İsrail makamları bu kapıların yeniden açılıp açılmayacağı konusunda henüz bir açıklama yapmış değil.


Kasım "diplomasiyi" destekliyor ancak Hizbullah'ın silahları konusunda ısrarcı

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, "Kudüs yolunda şehit olan âlimler ve yiğitlerin anısına" düzenlenen törende konuşuyor (Ulusal Haber Ajansı)
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, "Kudüs yolunda şehit olan âlimler ve yiğitlerin anısına" düzenlenen törende konuşuyor (Ulusal Haber Ajansı)
TT

Kasım "diplomasiyi" destekliyor ancak Hizbullah'ın silahları konusunda ısrarcı

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, "Kudüs yolunda şehit olan âlimler ve yiğitlerin anısına" düzenlenen törende konuşuyor (Ulusal Haber Ajansı)
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, "Kudüs yolunda şehit olan âlimler ve yiğitlerin anısına" düzenlenen törende konuşuyor (Ulusal Haber Ajansı)

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, dün yaptığı açıklamada, ateşkes komitesinde sivil bir başkanın yer almasının "önceki resmi açıklamalara ve pozisyonlara aykırı bir prosedür" olduğunu belirterek siyasi söyleminde çıtayı yükseltti. Kasım'a göre söz konusu açıklamalarda, herhangi bir sivilin uygulama mekanizmasına dahil edilebilmesi için İsrail'in düşmanlıklara son vermesi gerektiği belirtiliyordu.

Kasım, Lübnan yetkililerinin "diplomatik seçeneğine" destek verdiğini ifade ederken, Büyükelçi Simon Karam'ın Lübnan heyetine atanmasını "İsrail'in tutumunu, saldırganlığını veya işgalini değiştirmeyecek yersiz bir taviz" olarak değerlendirdi. "Sivil temsilcinin gidip görüşmelerde bulunduğunu, bunun da baskıyı artırdığını ve İsrail'in Amerika ile birlikte Lübnan'ı ateş altında tutmak istediğini" belirtti. Kasım, "En büyük fedakarlığı yapmaya hazırız ve teslim olmayacağız" ifadelerini kullandı.


İsrail bütçesi Batı Şeria'daki yerleşim faaliyetlerine hizmet ediyor

İsrail ordusuna ait bir araç, Batı Şeria'da Tubas kentinin güneyindeki Tammun kasabasının girişini kapattı (AFP)
İsrail ordusuna ait bir araç, Batı Şeria'da Tubas kentinin güneyindeki Tammun kasabasının girişini kapattı (AFP)
TT

İsrail bütçesi Batı Şeria'daki yerleşim faaliyetlerine hizmet ediyor

İsrail ordusuna ait bir araç, Batı Şeria'da Tubas kentinin güneyindeki Tammun kasabasının girişini kapattı (AFP)
İsrail ordusuna ait bir araç, Batı Şeria'da Tubas kentinin güneyindeki Tammun kasabasının girişini kapattı (AFP)

İsrail Maliye ve Savunma Bakanları, 2026 genel bütçesinin hazırlanması kapsamında savunma bakanlığının bütçe talebini 144 milyar şekelden 112 milyar şekele düşürmeyi kabul etti. Bu, mevcut 2025 bütçesine (34,63 milyar dolar) göre yerleşim yerlerine yaklaşık 20 milyar şekellik bir artışı temsil ediyor ve ordunun daha fazla askere ihtiyaç duyması ve asker eksikliği pahasına öncelikle Batı Şeria'daki yerleşim projelerine hizmet ediyor.

İsrail hükümeti, GSYİH'nın yüzde 3,9'u oranında açık veren 662 milyar şekel tutarında bir bütçe onayladı.

Yediot Aharonot gazetesinin haberine göre, Batı Şeria'da güvenliğin güçlendirilmesi amacıyla 3 yıl içinde dağıtılacak yaklaşık 725 milyon şekel tutarındaki bir paket üzerinde anlaşmaya varıldı.