Iraklı göstericilerin değişim umudu ve koronavirüs tehdidi

Iraklı göstericilerin değişim umudu ve koronavirüs tehdidi
TT

Iraklı göstericilerin değişim umudu ve koronavirüs tehdidi

Iraklı göstericilerin değişim umudu ve koronavirüs tehdidi

Irak’ın başkenti Bağdat’ta protestoların düzenlendiği Tahrir Meydanı’nda gösterilere devam eden gençlerin sayısı giderek azalıyor.
Irak’ta siyasi partilere karşı sloganların atıldığı, değişim umutlarının yüksek sesle dile getirildiği sokaklarda, tüm ümidini devrime bağlayan ve koronavirüs tehdidine rağmen eve dönmeyi reddeden birkaç grup istisna edilirse genel olarak sessizlik hâkim.
Şubat ayında Irak’ta ilk koronavirüs vakasının görülmesiyle birlikte protesto grupları arasında gösterilere devam edilip edilmemesi hususunda tartışmalar başladı. Bu noktada gruplar arasında fikir ayrılığı meydana geldi. Grupların büyük bir bölümü gösterilere ara verilmesi gerektiğini savunurken, azınlıkta kalan gruplar ise bedeli ne olursa olsun devam etmekte ısrar etti. Ancak bununla birlikte grupların tümü her şart ve koşulda devrimin Irak halkının gönlünde yaşamaya devam edeceğini ve taleplerini kabul ettirmek için günün birinde yeniden kaldığı yerden devam edeceği konusunda hemfikirdi.
Şarku’l Avsat’a konuşan gazeteci aktivist Ahmed es-Suheyl, “Bağdat’taki Tahrir Meydanı’nda göstericilerin çoğu çadırlarını terk etti. Her bir çadırda bir veya iki kişi kaldı. Bunlar da evde olduğu gibi kendilerini karantinaya aldılar. Küçük bir azınlık kaldı. Virüsten korunmak için her gün çadırları ilaçlıyorlar” dedi.
Suheyl, bazı gençlerin halen çadırda kalmaya devam etme gerekçesine dair soruya, “İktidar ve eylemlerine karşı büyük bir ümitsizlik hakim. Bazı gençler, eve gitmenin meydandan daha güvenli olacağını düşünürken, bazıları da meydanı boşaltmayı yok olmakla eş değer tutuyor. İktidar ve partileri de bunu istiyor. Dolayısıyla kalmayı tercih eden gençler, virüs krizinin bitmesinin ardından gösterilere yeniden başlama ümitlerini diri tutuyor” diye yanıt verdi.
Suheyl, Irak’ta sokağa çıkma yasağının olduğu bu ortamda çadırlarda kalmaya devam eden gençlerin erzak sıkıntısı çekip çekmediği sorusunu, “Göstericiler sokağa çıkma yasağı yürürlüğe girmeden önce stok yaptılar. Bu konuda büyük bir sıkıntı çekmiyorlar” şeklinde cevapladı.
Irak resmi makamları Salı günü sokağa çıkma yasağı ilan etti. Ancak yasağa uyma noktasında ciddi sorunlar yaşanıyor. Özellikle de Bağdat’ın Kazımiye semtindeki İmam Kazım Türbesi’ni ziyaret etmekte ısrar eden kişiler bu konuda ilgili mercilere büyük zorluklar çıkarıyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.