Hantavirüs enfeksiyonlarına ülkemizde çok seyrek olarak rastlanır.
En çok Kuzey ve Güney Amerika ile Kore, Rusya, Çin gibi bazı Asya ülkelerinde görülür.
Hanta ismi virüsün ilk kez izole edildiği Güney Kore’ deki Hantaan Nehri’nden gelir.
Nasıl bulaşır?
Virüs insanlara farelerin ve başka kemirgenlerin dışkı, idrar veya salyalarının bulaştığı yiyecekler veya solunan hava vasıtasıyla geçer; ancak virüs yayan farelerde herhangi bir hastalık belirtisi bulunmaz.
Çok daha nadiren farenin ısırmasıyla da bulaşabilir.
Virüsün insandan insana veya kan nakliyle geçtiğine dair bir bilgi yoktur ve bundan dolayı da hastaların karantinaya alınması gerekmez.
Virüs taşıyan fareler, pamuk faresi adıyla bilinir ve daha çok kırsal bölgelerde yaşarlar.
Hantavirüs enfeksiyonları daha çok köy ve kırsal bölgelerde yaşayanlarda, çiftçilerde, hayvancılıkla uğraşanlarda daha fazla görülür.
Hastalık belirtileri
Hastalık belirtileri virüs alındıktan bir ila üç hafta sonra ortaya çıkmaya başlar.
Yüksek ateş, titreme, baş ve kas ağrıları, halsizlik, karın ağrısı, bulantı, ishal gibi gribal bir enfeksiyonu düşündüren belirtiler vardır.
On gün kadar sonra hastalığa özgü iki farklı tablo ortaya çıkar; bunlardan biri Hantavirüs Akciğer Sendromu (Hantavirus Pulmonary Syndrome) diğeri de Kanamalı Ateşli Böbrek Sendromu'dur (Hemorrhagic fever with renal syndrome).
Hantavirüs Akciğer Sendromu
Başlangıç belirtilerinden sonra ani olarak nefes darlığı, öksürük, tansiyon düşüklüğü gelişir ve tablo hızla akciğer ödemi ve solunum yetersizliğine ilerler.
Kanamalı Ateşli Böbrek Sendromu
Bu hastalarda ise başlangıç belirtilerinden sonra yüzde ve gözlerde kızarma, deride kanamalar, tansiyon düşüklüğü, idrarda azalma, idrarda kanama görülür ve tablo böbrek yetersizliğine ilerler.
Hastalık, virüsün izole edilmesi veya virüse karşı oluşan antikorların tespit edilmesiyle teşhis edilir.
Hantavirüs enfeksiyonunun özel bir ilacı veya aşısı yoktur.
Vakaların erken dönemde tanınarak yoğun bakım ünitelerinde oksijen, mekanik ventilasyon ve diyalizle tedavileriyle hayatta kalma şansları artar.
Korunmak için neler yapılmalı?
Evlere fare girebilecek boşlukların kapatılması ve yiyeceklerin açıkta bırakılmaması gerekir.
Tarla ve ormanda çalışanların ve hayvanlarla uğraşanların eldiven ve maske kullanmaları faydalıdır.
Fare dışkılarının bulaşma ihtimali olan mekanlarda bulunanlar el temizliğine dikkat etmeli, eller ağız, burun ve göze temas ettirilmemelidir.
Fare çıkartılarının bulaşma ihtimali olan yüzeyler çamaşır suyu ile silinebilir; ama bu kapalı ortamlarda virüslerin havaya karışmasına yol açabileceği için çalı süpürge veya elektrikli süpürge ile temizlik yapılmamalıdır.
*Bu yazı Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta tarafından Independent Türkçe için kaleme alınmıştır.
