Facebook, sahte koronavirüs haberlerini engellemek için toplu mesaj gönderimini yasaklayabilir

Facebook logosu (Reuters)
Facebook logosu (Reuters)
TT

Facebook, sahte koronavirüs haberlerini engellemek için toplu mesaj gönderimini yasaklayabilir

Facebook logosu (Reuters)
Facebook logosu (Reuters)

Facebook, koronavirüse dair yanlış bilgilerin yayılmasını durdurmak için kullanıcıların çok fazla kişiye mesaj iletmesini engelleyebilir.
Şirket, Messenger'ın 5'ten fazla kişiye mesaj iletilmesini engelleyen ve böylece sahte haber ve söylentilerin, üzerlerine düşünülmeden gönderilmesini zorlaştıran yeni bir özelliğini test ediyor.
Özellik henüz erişilebilir olmasa da Facebook şirket içinde özelliğin test edildiğini doğruladı.
Bu haber, WhatsApp'ın da yanlış bilgilerin gruplar arasında yayılmasını engellemek için benzer bir kısıtlama getirmesinin ardından geldi.
WhatsApp ve Facebook Messenger gibi sohbet uygulamalarının kişisel olması ama aynı zamanda kullanıcıların bilgiyi kolayca iletmesini sağlaması, bu uygulamaları sahte haber ve söylentilerin özellikle yaygın kaynakları haline getirdi.
Messenger'daki bu olası değişiklikler, Jane Manchung Wong'un yaptığı araştırmayla ortaya çıktı. Wong uygulamanın içine gizlenmiş bir örneği Twitter'da paylaşarak nasıl çalıştığını gösterdi.
Bir Facebook sözcüsü yeni özelliğin yanlış bilgiyi önleme yolu olarak test edildiğini doğruladı ve özellikle de koronavirüs salgınına dair yayılan yalan haber ve tavsiyelere odaklanıldığını söyledi.

Alexandru Voica Twitter'da şöyle yazdı:  
"Platformlarımızda özellikle # COVID19'la ilgili yanlış bilgilerin yayılmasını sınırlamak için çok çalışıyoruz ve bir mesajı tek seferde iletebileceğiniz konuşma sayısı için daha sert kısıtlamaların test edilmesi gibi başka seçenekleri de araştırıyoruz. Bu özellik hala geliştirilme aşamasında ve henüz harici olarak test edilmedi."
Yeni özellik Facebook'un Messenger'ı koronavirüs salgınıyla ilgili güvenilir ve sağlam bilgilerin yayılması için kullanmaya çalışacağını açıkladığı bir zamanda doğrulandı.
Facebook devlet kurumlarını, platformdan mümkün olan en etkili şekilde faydalanmalarını sağlayacak geliştirici ortaklarla bir araya getirerek devlet kurumlarına yardım etmeyi umduğunu söyledi. Geliştiriciler BM'nin sağlık kuruluşları gibi kurumların daha hızlı bilgi paylaşmasını ve otomatik yanıt gibi araçları kullanarak sık sorulan soruları daha çabuk yanıtlamasını sağlamayı hedefleyecek.
Facebook ayrıca, geliştiricileri "koronavirüsle ilgili sosyal mesafe ve doğru bilgiye erişim gibi konulara eğilen mesajlaşma çözümleri bulmaya" teşvik etmek için online bir yazılım yarışması (hackathon) düzenleyeceğini söyledi. Facebook, yarışmanın katılımcılarının Messenger araç ve eğitim materyallerine özel erişimi olacağını ve kazananlara fikirlerini geliştirmeye yardım etmesi için mentor atanacağını söyledi.



İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
TT

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)

Bilim insanları ilk kez bir Antik Mısırlının tüm genomunu diziledi. Yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yaşayan adamın kalıntıları, antik uygarlıktan gelen en eski genetik veriyi de sunuyor.

Uzmanlar, bölgenin sıcak iklimi DNA'nın kolayca bozunmasına yol açtığı için Antik Mısır'dan genetik kayıtlar bulmanın epey zorlu bir iş olduğunu söylüyor. Ayrıca bu toplumda yaygın olan mumyalama da yumuşak dokuları muhafaza etmesine karşın DNA'nın düzgün bir şekilde korunmasını engelliyor.

Bugüne kadar Antik Mısır'dan sadece üç kişinin genomunun bir kısmı dizilenmişti. Ayrıca bu kişiler uygarlığın daha geç dönemlerinde yaşamıştı. 

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmadaysa, bu örneklerden en az bin yıl daha önceye ait bir genom ilk kez tamamen dizilendi. 

Kahire'nin güneyindeki Nuwayrat köyünde 1900'lerin başında bulunan kalıntılar, kayaya oyulmuş bir mezarın içine yerleştirilmiş bir çömlek kabın içindeydi.

Liverpool John Moores Üniversitesi'nden Dr. Adeline Morez Jacobs liderliğindeki araştırmacılar, 4 bin 500 ila 4 bin 800 yıl önce yaşamış kişinin kemiklerini inceledi. Ayrıca dişinden aldıkları örneklerle genomunu dizileyen ekip, Antik Mısırlı hakkında eşsiz bilgiler elde etti.

VFDGH
Adamın kalıntılarını içeren çömlek 1902'de keşfedilmişti (Garstang Arkeoloji Müzesi/Liverpool Üniversitesi)

İlk piramitler inşa edilirken yaşayan kişinin kalıntıları, 44-64 yaşında ölen bir erkek olduğuna işaret ediyor. Makalenin yazarlarından Joel Irish, MÖ 2855 ila 2570'de hayatını kaybeden adam hakkında "Öldüğünde muhtemelen 60'lı yaşlarındaydı, ki bu o dönem için inanılmaz derecede ileri bir yaş" diyor.

Bilim insanları kişinin genetik materyalinin yüzde 80'inin beklendiği gibi Kuzey Afrika kökenine sahip olduğunu tespit etti. Ancak yüzde 20'si, Batı Asya ve Mezopotamya bölgesindeki insanlara dayanıyordu.

Araştırmacılar Antik Mısır ve Mezopotamya halkları arasında bir ilişki olduğunu uzun zamandır düşünüyordu. Arkeolojik bulgular bu etkileşime güçlü kanıtlar sunsa da bugüne kadar genetik bir veri elde edilememişti. 

Harvard Üniversitesi'nden Iosif Lazaridis, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Bu örnek bize, bu kadar erken bir tarihte Mısır'da çoğunlukla Kuzey Afrikalı soyundan gelen ancak Mezopotamya'dan da bir miktar soy katkısı olan insanlar olduğunu söylüyor" diyor: 

Bu coğrafi açıdan mükemmel derecede mantıklı.

Araştırmacılar bulunan kemiklerde artrit ve osteoporoz belirtilerinin yanı sıra yaşamının büyük bölümünde aşağı baktığını ve öne doğru eğildiğini gösteren işaretler tespit etti. Ayrıca kollarını uzun süre önünde tuttuğunu, ağır malzemeler taşıdığını ve sert yüzeylere oturduğunu gösteren bulgulara rastlandı. 

Ekip bu verilere dayanarak bu kişinin ağır işçilik yaptığı ve muhtemelen çömlekçi olduğu sonucuna vardı. Irish çömlekçi çarkının da Mısır'a bu dönemde geldiğini söyleyerek ekliyor:

Öte yandan bir çömlekçiye genellikle böyle üst sınıf bir cenaze töreni düzenlenmez. Belki de olağanüstü yetenekli ya da başarılı olduğu için sosyal statüsü yükselmişti.

Bilim insanları Antik Mısır ve Mezopotamya ilişkisine ışık tutan yeni çalışmanın sadece tek bir genom örneğine dayandığına ve daha fazla kanıt bulmayı beklediklerine değiniyor. Bu sayede iki bölgede yakın zamanda ortaya çıkan yazının kökenlerini ve farklı toplumlar arasındaki göçleri daha iyi anlamayı umuyorlar.

Makalenin ortak yazarı Dr. Linus Girdland-Flink "Bu, insan genetik varyasyonu bulmacasının sadece bir parçası: Bugüne kadar yaşamış her insan ve onların genomu bu bulmacanın benzersiz bir parçasını oluşturuyor" diyerek ekliyor:

Hiçbir zaman herkesin genomunu dizileyemeyeceğiz ancak insanlık tarihinde bugün kim olduğumuzu şekillendiren önemli olayları doğru bir şekilde yeniden yapılandırmak için dünyanın dört bir yanından yeterince çeşitli örnek toplamayı umuyoruz.

Independent Türkçe, CNN, New Scientist, Nature