Birleşik Krallık'ta evlere dağıtılacak testler 15 dakikada sonuç verecek

Kısa sürede sonuç veren test, parmaktan alınan bir damla kanla yapılıyor (Reuters - Arşiv)
Kısa sürede sonuç veren test, parmaktan alınan bir damla kanla yapılıyor (Reuters - Arşiv)
TT

Birleşik Krallık'ta evlere dağıtılacak testler 15 dakikada sonuç verecek

Kısa sürede sonuç veren test, parmaktan alınan bir damla kanla yapılıyor (Reuters - Arşiv)
Kısa sürede sonuç veren test, parmaktan alınan bir damla kanla yapılıyor (Reuters - Arşiv)

İngiltere Kamu Sağlığı Kurumu (Public Health England, PHE) Direktörü, koronavirüs için yeni 15 dakikalık evde test kitlerinin önümüzdeki günlerde Britanya halkına sunulacağını söyledi.
Önümüzdeki hafta kadar yakın bir zaman içinde, binlerce test Boots gibi eczane zincirlerinde satılacak ya da semptomları hissederek kendilerini gönüllü olarak tecrit eden insanlara Amazon tarafından ulaştırılacak.
PHE'nin Ulusal Enfeksiyon Servisi Direktörü Profesör Sharon Peacock, bilim ve teknoloji komitesindeki parlamenterlere, testlerin onay aldıktan sonra “topluma dağıtılacağını” söyledi.
Sağlık Bakanı Matt Hancock salı günü hükümetin milyonlarca test aldığını ve milyonlarcasının da siparişini vermek üzere olduğunu söyledi.
Antikor testinde parmaktan alınan bir damla kan, hamilelik testine benzeyen bir alette analiz ediliyor. Fakat test, Kovid-19'un bir insana daha önce bulaşıp bulaşmadığını haber veriyor, halen virüse sahip olup olmadığını değil.
Test, enfeksiyonun erken aşamalarında ortaya çıkan IGM antikorlarını ve vücudun virüse yanıtı sırasında artan IGG antikorlarını tespit ediyor.
Peacock parlamenterlere verdiği cevapta, testlerin haftalar veya aylar içinde değil, “kesinlikle” günler içinde erişilebilir olacağını söyledi.

Peacock, şu ifadeleri kullandı
"Birkaç milyon test kullanmak için satın alındı. Bunlar yepyeni ürünler. Yaptıklarını iddia ettiği işleri gerçekleştirdiklerinden emin olmalıyız.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, bu hafta test edildikten sonra, testlerin ilk partisi de geldiğinde topluma dağıtılacaklar."
Şu anda, yalnızca hastaneye kabul edilen hastalar rutin Kovid-19 testine tabi tutuluyor. Günde 5 binle 6 bin arasında kişi test ediliyor fakat hükümet bu sayıyı dört hafta içinde günde 25 bin teste çıkarmayı planlıyor.
Yeni antikor testleri, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hükümetleri teşvik ettiği şeyi, "test, test, test" yapmayı, Birleşik Krallık'ın yapmasına yardımcı olabilir.
WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Kimin enfekte olduğunu bilmeden bu salgını durduramayız" demişti.
Peacock, antikor testlerinin Avrupa ve Güneydoğu Asya'dan da sipariş edildiğini söyledi.
“Bu işte yalnız değiliz” diye ekledi.



Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
TT

Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)

Bilim insanları primat türlerinde alfa erkek olgusunun pek de gerçek olmadığını tespit etti. Geniş kapsamlı araştırma, dişi ve erkekler arasındaki hiyerarşik ilişkinin daha karmaşık olduğuna işaret ediyor.

İnsanların da içinde yer aldığı primat grubunda ya erkeklerin ya da dişilerin popülasyondaki hakim cinsiyet olduğu düşünülüyordu. Genellikle erkeklerin gruptaki hakimiyeti elinde tuttuğuna inanılıyordu.

Ancak hakemli dergi PNAS'te dün (7 Temmuz) yayımlanan çalışmada durumun sanıldığı kadar net olmadığı ve beklendiğinden daha fazla popülasyonda dişilerin egemen olduğu ortaya çıktı.

Araştırmacılar maymunlar, lemurlar, tarsiyerler ve lorisler gibi 121 primat türüne ait 253 popülasyondan 5 yıl boyunca veri topladı. Ekip varsayımların ötesinde daha net bilgi edinmek adına ayrıntılı davranış kayıtları toplayıp grup içindeki kavgaları ve kazananları derledi.

Çalışmada karşı cinsler arasındaki kavga ve tartışmaların sanılandan çok daha sık yaşandığı saptandı. Bir grup içindeki anlaşmazlıkların ortalama yarısı dişi ve erkekler arasında geçti. 

Araştırma genelinde incelenen kavgaların yaklaşık yüzde 90'ını erkekler kazandığı için bu açıdan net bir erkek hakimiyeti olduğu söylenebilir.

Öte yandan araştırmacılar popülasyonların sadece yüzde 17'sinde bu durumun gözlemlendiğini söylüyor. İnsanların en yakın akrabalarından şempanze ve bonobolar bu kesimde yer alırken, lemur ve bonoboların da olduğu primat popülasyonlarının yüzde 13'ünde net bir dişi egemenliği vardı.

Geri kalan yüzde 70'lik kısımdaysa bir cinsiyetin diğeri üzerindeki hakimiyet ya orta düzeydeydi ya da hiç yoktu.

Fransa'daki Montpellier Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Dr. Élise Huchard, "Sıkı bir erkek egemenliği gerçekten azınlıkta" diyerek ekliyor: 

Bunun çoğunluk olmasını beklemiyorduk çünkü literatürü iyi biliyoruz ancak yüzde 20'nin altında kalmasını pek beklemezdik.

Erkek egemenliğinin daha net olduğu gruplarda, bu cinsiyetin vücut veya dişlerinin daha büyük olduğu gözlemlendi. Ayrıca dişilerin kaçıp ağaçlara tırmanamadığı popülasyonlarda da benzer bir durum vardı.

Öte yandan dişiler hakimiyetini, üremeden gelen güçleriyle kazanıyordu. Dr. Huchard, "Bir dişi çiftleşmek istemiyorsa, erkek bu konuda hiçbir şey yapamaz" diye açıklıyor: 

Dişiler üremeyi kontrol ettiklerinde, bunu erkeklere karşı bir güç mekanizması olarak kullanabiliyorlar.

Bilim insanları ayrıca dişilerin birbirleriyle rekabet ettiği ve erkeklerin yavrulara daha fazla baktığı gruplarda da dişi egemenliğinin daha yaygın olduğunu gözlemledi. Bu türlerde dişiler ya genellikle yalnız oluyor ya da sadece erkek-dişi çiftleri halinde yaşıyorlar. Bu durum tek eşliliğin dişi hakimiyetiyle bağlantılı olduğu anlamına gelebilir.

Araştırmacılar bu sonuçların doğrudan insanlara uygulanamayabileceğini ancak yakın akraba türlerdeki cinsiyet rollerinde şaşırtıcı bir esnekliğe işaret ettiğini söylüyor. 

Dr. Huchard, "Bu sonuçlar, insanlık tarihinde daha sonra ortaya çıkan tarım toplumlarına kıyasla daha eşitlikçi olan avcı-toplayıcılar arasındaki kadın-erkek ilişkileri hakkında bildiklerimizle epey örtüşüyor" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, BCC Science Focus, PNAS