عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

ABD'de koronavirüs salgını nedeniyle ölü sayısı bin 711'e yükseldi

ABD'de koronavirüs salgını nedeniyle ölü sayısı bin 711'e yükseldi
    Washington/İHA
TT
TT

ABD'de koronavirüs salgını nedeniyle ölü sayısı bin 711'e yükseldi

ABD'de koronavirüs salgını nedeniyle ölü sayısı bin 711'e yükseldi

ABD’de koronavirüs (Kovid-19) salgınında vaka sayısı 104 bin 839'a yükselirken, ülke genelinde virüs kaynaklı hayatını kaybedenlerin sayısı bin 711’e ulaştı.
ABD, koronavirüs vaka sayısı ile dünya genelinde birinci sırada yerleşti. Ülke genelinde koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı bin 711'e yükselirken, tespit edilen vaka sayısı 104 bin 839'a ulaştı. ABD'de koronavirüsü tüm ülkede etkili olmaya başlarken bugüne kadar daha çok New York, Washington, California gibi sahil eyaletlerinde görülen virüs vakaları ile ilgili olarak iç eyaletlerde de sayılar artış göstermeye başladı. Chicago ve Detroit'in yeni sıcak bölgeler olması bekleniyor. Chicago Belediye Başkanı Lori Lightfoot yaptığı açıklamada “New York'ta ne olduğunu görüyorum. Bence bu hepimiz için dikkatli olmamızı söyleyen bir işarettir” dedi.
ABD Belediye Başkanları Konferansı'nın yaptığı araştırmaya göre birçok şehir yaklaşan krize hazır değil. Organizasyon Federal hükümeti acil desteğe çağırırken görüşülen 192 şehrin yüzde 90'ının yeterli miktarda koruma ekipmanına sahip olmadığı kaydedildi. Eksikliği duyulan malzemeler ile ilgili olarak “Savunma Üretim Kanununu” devreye sokan Trump yaptığı açıklamada “Kanun uyarınca General Motors'a solunum cihazı üretmek ile ilgili Federal kontratları kabul etme, uygulama ve öncelik vermesini şart koştum” dedi.
New York Valisi Andrew Cuomo virüsten şu ana kadar en çok etkilenmiş olan New York'un tek başına 30 bin solunum cihazı ihtiyacı olduğunu duyurmuştu. New York Şehri Belediye Başkanı Bill de Blasio'da solunum cihazları ile ilgili olarak “Bu iyiye gitmeden çok daha kötü bir hal alacak. Solunum cihazı olmadan doktorlar hayat kurtaramaz” dedi.
New York'ta şu ana kadar 519 kişi hayatını kaybetti. New York'ta tespit edilen vaka sayısı ise 44 binden fazla. Bin 583 kişi ise yoğun bakımda tedavi görüyor. Solunum cihazlarının maliyeti ise 25 bin ila 50 bin dolar arasında olduğu belirtildi. Cihazlar özellikle Kovid-19'u ağır geçiren ve yoğun bakıma muhtaç olan hastaların oksijen alıp vermesini ve solunum yollarındaki baskının azaltılması için hayati önem taşıyor. Bir yandan virüsün sebep olduğu hastalık ile baş etmeye çalışan eyaletler bir yandan da yayılmanın önüne geçebilmek için durdurulan ekonominin olumsuz etkilerini azaltmaya çalışıyor. Birçok eyalet ve bölgede elektrik, su ve benzeri fatura ödemelerinin aksaması durumunda hizmetin kesilmemesi yönünde karar alan yetkililer halkın üzerindeki ekonomik yükü azaltmaya çalışıyor.
Kaliforniya'da bankaların birçoğunun 90 gün boyunca mortgage ödemelerini askıya aldığını belirten Kaliforniya Valisi Gavin Newsom bin hasta kapasiteli USNS Mercy'nin Los Angeles Limanı'na gelmesi ile ilgili yaptığı konuşmada kirasını ödeyemeyenler için “Evden çıkartılma olmayacak. Kovid-19 nedeni ile yapılamayan ödemeler ile ilgili yaptırım olmayacak” dedi.

Ekonomi durma noktasına geldi
ABD'de virüs sebebi ile ekonomi durma noktasında. Bugün borsa değer kaybederken, birçoğu maaş çekinden maaş çekine yaşayan milyonlarca Amerikalı geçim endişesi içerisinde. Bu endişeleri gidermek için önce senatoda ardından temsilciler meclisinde kabul edilen 2 trilyon dolarlık destek paketi bugün akşam üstü ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanarak yürürlüğe sokuldu. Oval ofiste kanunu imzalayan Trump, "Demokratlara ve Cumhuriyetçilere bir araya geldikleri için ve Amerika'yı ilk sıraya koydukları için teşekkür ederim” dedi.
Yürürlüğe giren 2 trilyon dolarlık kanun vatandaşlara kişi başı bin 200 dolara kadar direkt nakit desteği sunarken, eyaletlere, küçük, orta ve büyük firmalar ile sağlık sistemine büyük ödemeler içeriyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı yetişmiş uzman açığı nedeni ile yurt dışından doktor ve sağlık personeli alınacağını duyurdu. Doktor ve sağlık çalışanı arayışı nedeni ile meslek grupları için vize kolaylığı sağladığını duyuran ABD Dışişleri Bakanlığının Konsolosluk İşleri Birimi tarafından “Profesyonel uzman tıp personeli için vize güncellemesi ‘'adı altında bir bildiri yayınlandı. Birim, bildiri ile ABD'de çalışmak isteyen doktor ve sağlık çalışanlarını en yakın ABD Büyükelçiliğine başvurmaları istenildi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.