Türkiye Suriye’nin kuzeybatısına Hawk hava savunma sistemi mi konuşlandırdı?

Türk askeri devriyesi Serakib yakınlarındaki Halep-Lazkiye yolunda (AFP)
Türk askeri devriyesi Serakib yakınlarındaki Halep-Lazkiye yolunda (AFP)
TT

Türkiye Suriye’nin kuzeybatısına Hawk hava savunma sistemi mi konuşlandırdı?

Türk askeri devriyesi Serakib yakınlarındaki Halep-Lazkiye yolunda (AFP)
Türk askeri devriyesi Serakib yakınlarındaki Halep-Lazkiye yolunda (AFP)

Suriye rejim güçleri tarafından 27 Şubat'ta İdlib'de düzenlenen saldırıda 36 Türk askerinin şehit olmasının ardından, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bölgeye ABD yapımı Hawk hava savunma sistemi konuşlandırdığı iddia edildi.
Türk basınında dün yer alan haberlere göre TSK, Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’de 36 askerin şehit edilmesinin ardından son haftalarda gerginlik yaşayan bölgeye ABD yapımı orta menzilli MiM-23 Hawk hava savunma sistemi gönderdi.
27 Mart’ta İdlib'e gönderilen 5 askeri konvoy içerisinde TSK'nın elindeki en etkili hava savunma sistemi olan orta menzilli Hawk hava savunma sisteminin de olduğu iddia edildi.
TSK’nın bölgede bu tür bir ekipmanı Mart ayı içerisinde ikinci kez konuşlandırdığı öne sürülen haberlere göre Türk ordusu, rejim güçlerinin Türkiye sınırı yakınına hava saldırıları düzenlemesini önlemek için İdlib’in çeşitli bölgesinde uçuşa yasak bölge kurdu.
Aynı zamanda, TSK’nın söz konusu hava sistemini konuşlandırmasının ardından rejime ait savaş uçaklarını hedef almak için sadece silahlı insansız hava araçlarına (SİHA) güvenmesi gerekmeyecek.
Suriyeli muhaliflerden biri konuya ilişkin, “Orta menzilli MiM-23 Hawk hava savunma sistemi, 18 kilometre irtifada uçan uçakları yok etme yeteneğine sahip. Bu hava savunma sistemi Suriye’nin kuzeyine ilk kez giriyor. Geçtiğimiz ay, 8 ila 12 kilometre menzilli 8 füze içeren ABD yapımı Stinger hava savunma sistemi, tanklar ve zırhlı araçlar taşıyan Türk askeri konvoyu eşliğinde ülkenin kuzeyine girdi” dedi.
TSK, geçtiğimiz günlerde İdlib’in batısındaki Cisr eş-Şugur şehri yakınlarında bulunan el-Kefir, Muhambal ve Bisankul’un yanı sıra Halep-Lazkiye (M4) karayolu yakınlarında askeri gözlem noktaları kurmuştu.
Türk askeri noktalarının, Halep'in batısındaki bölgelerden İdlib’in güney, doğu ve batı kırsalından geçerek, Türkmen Dağı ve Lazkiye'nin batısındaki ez-Zainiye bölgesine kadar yayılması dikkat çekiyor.
TSK aynı zamanda, Taftanaz Üssü, ez-Zainiye ve diğer sınır bölgelerinde birçok sahra hastanesi kurdu ve buraları saldırılardan korumak için beton duvarlarla güçlendirdi.
Sahadaki gelişmeler
Rejim güçleri ve ona bağlı milisler ile muhalif gruplar arasında İdlib’in güneyindeki el-Fatira ve Kefr Nebil ekseninde yaşanan çatışmalar sürerken, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), söz konusu çatışmalarda rejim güçlerinden 2 unsurun öldüğünü duyurdu.
Rejim güçleri, Halep sınırına yakın Serakib ekseni ve İdlib'in doğusundaki diğer merkezlere askeri takviye göndermeye devam etti.
Rejim güçleri, son birkaç gün içerisinde Serakib, Kefr Nebil ve Zaviye Dağı etrafındaki konumlarını da güçlendirdi.
TSK ve ona yakın muhalif gruplar tarafından kontrol edilen Afrin şehrinde Cebhe eş-Şamiye (Şam Cephesi) ile çatışma yaşayan 51. Tugay grubundan bir unsur öldürüldü, 5 kişi de yaralandı.
SOHR’a göre Afrin şehrinde Cebhe eş-Şamiye ve Zeytin Dalı operasyonuna bağlı 51. Tugay arasında hafif ve orta ağırlıkta silahların kullanıldığı çatışmalar yaşandı.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Barış Pınarı Harekatı bölgesinde 3 antitank mayın ve 38 Claymore tipi el yapımı mayının yanı sıra 5 kilo patlayıcı maddenin imha edildiğini açıkladı.



ABD ve Ukrayna, barışa doğru ilerlemenin Rusya'ya bağlı olduğunu vurguluyor

ABD elçisi Steve Wittkoff (AP)
ABD elçisi Steve Wittkoff (AP)
TT

ABD ve Ukrayna, barışa doğru ilerlemenin Rusya'ya bağlı olduğunu vurguluyor

ABD elçisi Steve Wittkoff (AP)
ABD elçisi Steve Wittkoff (AP)

Ukraynalı müzakereciler ve ABD Başkanı Donald Trump'ın elçileri, bugün Miami'de üçüncü gün görüşmeler gerçekleştireceklerini açıklayarak, barışa yönelik her türlü ilerlemenin Rusya'ya bağlı olduğunu vurguladı.

ABD temsilcisi Steve Wittkoff'un X platformunda yayımladığı açıklamada, "Her iki taraf da herhangi bir anlaşmaya doğru gerçek ilerlemenin, Rusya'nın gerginliği azaltma ve ölümleri durdurma yönünde adımlar atmak da dahil olmak üzere, uzun vadeli barışa ciddi bir bağlılık gösterme isteğine bağlı olduğu konusunda hemfikirdir" ifadeleri yer aldı.


Uluslararası Mahkeme: Putin ve Netanyahu'nun gıyabında duruşmalar yapılabilir

Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı binası (Reuters)
Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı binası (Reuters)
TT

Uluslararası Mahkeme: Putin ve Netanyahu'nun gıyabında duruşmalar yapılabilir

Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı binası (Reuters)
Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı binası (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcı Yardımcısı Mame Mandiaye Niang, dün yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in gıyabında duruşma yapılmasının "mümkün" olduğunu söyledi.

Mame Mandiaye Niang, AFP'ye verdiği röportajda, "Bunu Koné vakasında test ettik. Gerçekten karmaşık bir mekanizma. Ama denedik ve mümkün ve faydalı olduğunu gördük" dedi.

Bu yılın başlarında kaçak Ugandalı isyancı Joseph Kony'ye karşı gıyaben yapılan "suçlamaların onaylanması" duruşmasına atıfta bulunuyordu.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.