​‘İran istihbaratı Mevlevi suikastini azmettirdi’ iddiası

İranlı muhalif Mesud Mevlevi Vardancani
İranlı muhalif Mesud Mevlevi Vardancani
TT

​‘İran istihbaratı Mevlevi suikastini azmettirdi’ iddiası

İranlı muhalif Mesud Mevlevi Vardancani
İranlı muhalif Mesud Mevlevi Vardancani

Güvenlik kaynakları, 14 Kasım 2019'da İstanbul'da bir sokakta vurularak öldürülen İranlı muhalif Mesud Mevlevi Vardancani suikastini, İran'ın İstanbul Konsolosluğu’nda görevli iki istihbarat görevlisinin azmettirdiğini bildirdi. Reuters’ın iki Türk yetkiliye dayandırarak verdiği haberine göre cinayetle ilgili soruşturma devam ederken, olayla ilgili Türk ve İranlı yetkililer arasındaki temaslar da sürüyor.
DHA’nın 26 Kasım tarihli haberine göre Vardancani (32), bir arkadaşı ile birlikte Şişli’de sokakta yürürken vurulmuş ve hayatını kaybetmişti.
İHA tarafından yayınlanan görüntüler de ise Vardancani’nin öldürülme anı gözler önüne serilmişti.
Vardancani, ‘Kara Kutu’ isimli Telegram kanalı üzerinden  İran'daki hükümet üyeleri, yargı ve istihbarat servislerine karşı yolsuzluk suçlamaları yöneltmişti.
Türk polisi, cinayetin işlendiği dönemde olayı araştırıldığını ve Vardancani’nin geçmişi hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını bildirmişti.
Polis, 28 Kasım’da suikastçı olduğuna inanılan kişi ve onun saklanmasına yardımcı olan 4 kişiyi yakalamıştı.
Türk basınında, sonradan rejime muhalif olan Vardancani’nin İran istihbaratının eski bir çalışanı olduğu bilgisi yer almıştı.
Vardancani öldürülmeden 3 ay önce Ağustos ayında, İran Devri Muhafızları’nı eleştiren bir paylaşımda bulunarak,  “Yozlaşmış mafya liderlerinin kökünü kurutacağım. Ama bunu yapmadan önce beni öldürmemeleri için dua edin” ifadelerini kullanmıştı.
Reuters’a göre Türk yetkililerden biri, Türk hükümetinin konuyu İran ile gündeme getireceğini ve Türk savcıların dosyayı takip ettiğini söyledi.
Türk yetkiliye göre suikastin ardından gözaltına alınan Türk ve İranlı şüpheliler, İran konsolosluğunda görevli İranlı iki istihbarat görevlisinden aldıkları talimatla cinayeti işlediklerini verdikleri ifadelerde itiraf etti.
Diğer yetkili ise yakalanan şüphelilerin ifadelerini içeren kanıtların, suikastın azmettirilmesi ve koordinesinde İranlıların ciddi bir rolü olduğunu ortaya çıkardığını ifade etti.
Her iki Türk yetkili de, Ankara'nın kısa bir süre içerisinde Vardancani suikasti ve diplomatik pasaport sahibi kişilerin cinayette oynadığı rolle ilgili İran'a resmi bir yanıt vereceğini belirtti.
Reuters konuya ilişkin İranlı iki güvenlik kaynağının ifadesine de yer verdi.
Buna göre, Devrim Muhafızları Vardancani'yi insansız hava aracı projeleri için Türk firmalarıyla çalışmaması konusunda uyardı.
İranlı kaynaklar, Vardancani'nin ABD ve Avrupa ülkeleri çalışmak için de girişimlerde bulunduğunu da öne sürdü.
İranlı kaynaklardan biri, Vardancani'nin bazı belgeleri internet üzerinden yayınladığını, İran’ın Ankara Büyükelçiliği'nin temasa geçme taleplerini reddederek, bunun yerine ABD’liler ve İsrailli bir diplomatla bir araya geldiğini belirtti.
İkinci kaynak ise Vardancani’nin yabancı diplomatlarla temaslarının sonuçları konusunda uyarıldığını da sözlerine ekledi.
Farsça eğlence kanalı GEM TV’nin sahibi İran asıllı İngiliz vatandaşı Said Kerimiyan, Nisan 2017’de İstanbul’da kimliği belirsiz kişiler tarafından aracına açılan ateşle öldürülmüştü.
Kerimiyan’un aracına kurşun yağdıran saldırganların kullandığı araç ateşe verilmiş olarak bulunmuştu. Söz konusu saldırının failleri henüz yakalanmadı.



İsrail Güvenlik Kabinesi işgal altındaki Batı Şeria'da 19 yeni yerleşim birimini onayladı

İşgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Hebron'da, haftalık yerleşimci turuna katılanları korumak için nöbet tutan bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
İşgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Hebron'da, haftalık yerleşimci turuna katılanları korumak için nöbet tutan bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
TT

İsrail Güvenlik Kabinesi işgal altındaki Batı Şeria'da 19 yeni yerleşim birimini onayladı

İşgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Hebron'da, haftalık yerleşimci turuna katılanları korumak için nöbet tutan bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)
İşgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Hebron'da, haftalık yerleşimci turuna katılanları korumak için nöbet tutan bir İsrail askeri (Arşiv - Reuters)

İsrail Güvenlik Kabinesi dün  (Perşembe) geç saatlerde, Maliye Bakanı ve Savunma Bakanlığı'nda Yerleşimden Sorumlu Bakan Bezalel Smotriç tarafından sunulan, İşgal altındaki Batı Şeria’da 19 yeni yerleşim biriminin inşası ve mevcut bazı kaçak yerleşimlerin yasallaştırılmasına yönelik planı onayladı.

Aşırı sağ çizgideki Kanal 14, yeni planın onaylandığını ilk duyuran medya kuruluşu oldu. Haberde, yeni yerleşim birimlerinin kurulmasının ve daha önce kaçak statüsünde olan bazı noktaların yasallaştırılmasının yanı sıra, İsrail’in 2005’te Gazze ve Kuzey Batı Şeria’dan çekilme planı kapsamında boşalttığı yerleşimlere geri dönüşün de öngörüldüğü aktarıldı.

Söz konusu yerleşimlerin bir bölümü Batı Şeria’nın merkezinde, bir kısmı ise kuzey ve güney bölgelerinde, Kudüs çevresine kadar uzanıyor.

sddf
İsrail'in aşırı sağcı maliye bakanı Bezalel Smotrich, Batı Şeria'daki Ma'ale Adumim yerleşiminin genişletilmesine ilişkin bir haritayı gösteriyor (Arşiv - AFP)

İsrail Güvenlik Kabinesi onayıyla, daha önce boşaltılan Ganim ve Kadim yerleşimlerinin Cenin yakınlarında yeniden inşa edilmesinin yolu açıldı. Aynı bölgede aylardır devam eden süreçle birlikte Homeş ve Sanur’un da yeniden kurulması kararlaştırılmıştı. Kanal 14, bu gelişmeleri tam anlamıyla kuzeydeki eski yerleşimlere dönüşün tamamlanması şeklinde değerlendirdi ve Smotriç’in hamlesini yerleşim dünyasında gerçek bir devrim olarak nitelendirdi.

Birkaç ay önce de Güvenlik Kabinesi, Batı Şeria’da 22 yeni yerleşimin yasallaştırılması ve inşasına yönelik benzer bir planı kabul etmişti.

Yeni kararla birlikte, her bir yerleşim için hızlandırılmış teknik ve imar hazırlık sürecinin başlatılacağı bildirildi. Kanal 14’ün haberinde, adımın “2005’teki çekilme planıyla ağır darbe alan yerleşim projesinin tarihi bir şekilde düzeltilmesi” olarak görüldüğü ifade edildi.

ds
İsrailli yerleşimciler, işgal altındaki Batı Şeria'da yakınlardaki bir yerleşim karakolunun yakınlarında eşeklere binerek keçi ve koyun sürülerini otlatıyorlar (Arşiv - AFP)

Filistin tarafı karara sert tepki gösterdi.  Filistin'e bağlı Duvar ve Yerleşimlere Karşı Direniş Kurumu Başkanı Müeyyed Şaban, İsrail’in bu adımını “Filistin coğrafyasını ortadan kaldırmaya yönelik kolonyal bir proje kapsamında yürütülen yarış” olarak tanımladı. Şaban, bunun ilhak, ayrımcılık ve toprakların tamamen Yahudileştirilmesi hedeflerini açıkça ortaya koyan tehlikeli bir tırmanış olduğunu söyledi.

ssdc
Kudüs'ün doğusundaki İsrail yerleşimi Ma'ale Adumim'i gösteren bir fotoğraf  (AFP)

İsrail basını da Smotriç’in planlarının kapsamını gündeme taşıdı. Yediot Aharonot birkaç gün önce yayımladığı haberinde, bakanın Batı Şeria’daki yerleşim faaliyetlerini genişletmeyi amaçladığını, 2026 bütçesine bu doğrultuda milyarlarca şekelin ayrıldığını yazdı. Gazeteye göre bütçe, yeni yerleşimler kurulmasını, mevcutların statülerinin düzenlenmesini, altyapı projelerini, yol açmayı ve sağlık, eğitim ile kültür kurumlarının inşasını da kapsıyor.

Aynı haberde, Smotriç’in özellikle Kuzey Batı Şeria’ya yeniden yerleşimi merkez alan bir plan yürüttüğü, çekilme planı kapsamında “yeşil hattın içine” taşınan bazı askeri üslerin yeniden bölgeye taşınmasının değerlendirildiği aktarıldı. Yerleşimci liderlerin hedefinin, 2005’te boşaltılan kuzeydeki yerleşimlere tekrar nüfus yerleştirmek ve uzun vadede Batı Şeria’ya bir milyon yerleşimci taşımak olduğu ifade edildi.


Putin: İran ile ilişkilerimiz olumlu yönde gelişiyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'daki görüşme sırasında İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan ile tokalaşırken (Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'daki görüşme sırasında İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan ile tokalaşırken (Reuters)
TT

Putin: İran ile ilişkilerimiz olumlu yönde gelişiyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'daki görüşme sırasında İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan ile tokalaşırken (Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'daki görüşme sırasında İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan ile tokalaşırken (Reuters)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Türkmenistan’da düzenlenen uluslararası bir forum kapsamında İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile yaptığı görüşmede, Moskova ile Tahran arasındaki ilişkilerin ‘son derece olumlu bir şekilde geliştiğini’ söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Rus haber ajansı Sputnik’ten aktardığına göre Putin, görüşmede, Rusya’nın Birleşmiş Milletler’de (BM) İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile yakın koordinasyon içinde çalıştığını ifade etti.

dfrgt
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)

Putin, iki ülkenin Buşehr Nükleer Santrali başta olmak üzere çeşitli alanlarda iş birliği yürüttüğünü, ayrıca Uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru gibi altyapı projelerinde birlikte çalıştıklarını belirtti. Rus lider, gaz ve elektrik sektörlerinde ortaklık imkanlarının da değerlendirildiğini dile getirdi.

Pezeşkiyan ise görüşmede, Tahran’ın Moskova ile imzalanan kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının tüm maddelerine bağlı olduğunu vurguladı.


Fildişi Sahili, El Kaide ile bağlantılı militanlara karşı koymak için ABD casus uçaklarını görevlendirmeyi planlıyor

Casus uçak
Casus uçak
TT

Fildişi Sahili, El Kaide ile bağlantılı militanlara karşı koymak için ABD casus uçaklarını görevlendirmeyi planlıyor

Casus uçak
Casus uçak

Fildişi Sahili’nden iki güvenlik yetkilisi, ülkenin ABD Başkanı Donald Trump yönetiminden, El Kaide bağlantılı militanlara karşı sınır ötesi operasyonlarda kullanılmak üzere ülkenin kuzeyine Amerikan keşif uçakları konuşlandırmasını talep ettiğini söyledi. Yetkililer, Washington’dan gelecek kararın gelecek yıl netleşmesini beklediklerini belirtti.

Terörle mücadelede görevli üst düzey bir yetkili, Abidjan ile Washington’ın bölgesel güvenlik ihtiyaçları konusunda mutabakata vardığını, ancak zamanlamanın hâlâ kesinleşmediğini ifade etti.

Beyaz Saray yorum talebine yanıt vermezken, Pentagon şu anda Fildişi Sahili’nde operasyon planı olmadığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı ise değerlendirme yapmaktan kaçındı, ancak “Amerikan çıkarlarıyla bağlantılı olduğunda terörle mücadele hedeflerimizi sürdürmeye devam edeceğiz” açıklamasını yaptı.

Fildişi Sahili Savunma Bakanlığı da yorum talebine yanıt vermedi.

Washington, geçen yıl Batı Afrika’daki ana üssünü kaybetmişti. Nijer’in güvenlik desteği için Rusya’ya yönelmesi üzerine ABD, 100 milyon dolar değerindeki insansız hava aracı (İHA) üssünden çıkarılmıştı.

Bu üs, Sahel bölgesinde El Kaide ve DEAŞ bağlantılı gruplara ilişkin kritik istihbarat sağlıyordu. Küresel Terörizm Endeksi’ne göre, geçen yıl bölgede bu gruplarla bağlantılı faaliyetler nedeniyle 3 bin 885 kişi hayatını kaybetti. Bu sayı, dünya genelindeki terör kaynaklı ölümlerin yarısına denk geliyor.